Litworowy Kocioł (Tatry Zachodnie)
Litworowy Kocioł – cyrk lodowcowy w najwyższej części Doliny Litworowej w polskich Tatrach Zachodnich[1]. Od zachodniej strony otoczony jest Kozim Grzbietem z Machajówką, od wschodniej Czerwonym Grzbietem, od południowej odcinkiem grani głównej Tatr od Małołączniaka (2096 m) przez Litworową Przełęcz po zwornik Koziego Grzbietu znajdujący się kilkadziesiąt metrów na wschód od szczytu Krzesanicy. Od północnej strony kocioł zatamowany jest moreną czołową biegnącą od Machajówki po Litworowy Grzbiet[2]. Morena ta jest o około 60 m wyższa od dna kotła. Najbardziej strome zbocza ma Litworowy Kocioł od strony Koziego Grzbietu. Natomiast zbocza Czerwonego Grzbietu (tzw. Litworowy Upłaz) są trawiaste i niezbyt strome. Dawniej były wypasane, wchodziły w skład Hali Upłaz. Wśród skałek znajduje się w nich wlot do Jaskini Lodowej Litworowej[1]. Litworowy Kocioł znajduje się na podłożu skał dolomitowo-wapiennych, w których występują zjawiska krasowe. Skutkiem tych zjawisk dno Kotła Litworowego jest suche, gdyż woda spływa podziemnymi przepływami. Efektem zjawisk krasowych jest też występowanie w Dolinie Litworowej skomplikowanego systemu jaskiń[3].
 Widok na Litworowy Kocioł z Czerwonego Grzbietu | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowości | |
| Wysokość |
1828 m n.p.m. |
| Rodzaj obiektu | |
Położenie na mapie Karpat  | |
Położenie na mapie Tatr  | |
 49°14′11″N 19°54′46″E/49,236389 19,912778
| |
Naukowcy z Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu zanotowali w Litworowym Kotle 18 lipca 2022 roku temperaturę –5,7 °C. Był to nowy polski rekord zimna dla tego miesiąca[4].
Przypisy
edytuj- ↑ a b Władysław Cywiński, Czerwone Wierchy, część zachodnia, t. 3, Poronin: Wyd. Górskie, 1996, ISBN 83-7104-011-3.
- ↑ Tatry Polskie. Mapa turystyczna 1:20 000, Piwniczna: Agencja Wydawnicza „WiT” S.c., 2009, ISBN 83-89580-00-4.
- ↑ Władysław Szafer, Tatrzański Park Narodowy, Zakład Ochrony Przyrody PAN, 1962.
- ↑ Mimo żaru padł rekord mrozu. Tak niskiej temperatury w lipcu u nas nie było [online], tvp.info, 22 lipca 2022 [dostęp 2022-07-22].