Litewski Pułk Lejbgwardii

Litewski Pułk Lejbgwardii (ros. Литовский лейб-гвардии полк, Litowskij lejb-gwardii połk) – pułk piechoty okresu Imperium Rosyjskiego, sformowany 12 października 1817, rozformowany w 1918 r.

Litewski Pułk Lejbgwardii

Литовский лейб-гвардии полк

Odznaka Litewskiego pułku lejbgwardii
Historia
Państwo	Imperium Rosyjskie
Sformowanie	12 października 1817
Rozformowanie	1918
Patron	Archanioł Michał
Tradycje
Święto	8 listopada (według starego stylu)
Rodowód	Lejbgwardyjski Pułk Litewski
Dowódcy
Pierwszy	Wasilij Michajłowicz Kiszkin
Ostatni	Michaił Nikołajewicz Esmont
Organizacja
Dyslokacja	Warszawa
Rodzaj sił zbrojnych	wojska lądowe
Rodzaj wojsk	piechota
Podległość	Warszawski Okręg Wojskowy

Nikołaj Samokisz „Atak litwinów” (1912), obraz przedstawiający bitwę pod Borodino, w której pod mianem litwinów w 1812 r. brał udział późniejszy Lejb-Gwardyjski Moskiewski Pułk.

Szeregowy i adiutant z Litewskiego Pułku Lejbgwardii, 1862

Cerkiew św. Michała Archanioła w Warszawie, cerkiew pułkowa

Dyslokacja w 1914: Warszawa.

Kalendarium

(daty według kalendarza juliańskiego)

Do 12 października 1817 miano Litewskiego nosił Moskiewski Pułk Lejbgwardii, który pod tą nazwą uczestniczył w bitwie pod Borodino.

• 12 października 1817 – znajdujący się od 1814 w Warszawie w składzie gwardii przybocznej przy cesarzewiczu Konstantym Pawłowiczu 3 batalion z Lejbgwardyjskiego Pułk Litewskiego stał się podstawą do powołania nowego Pułku Litewskiego na prawach starej gwardii. Skład pułku uzupełniono żołnierzami z innych oddziałów oraz obywatelami Królestwa Kongresowego
• 16 kwietnia 1818 – pułk składał się z 2 batalionów, zawierających po jednej kompanii grenadierów i po 3 kompanie fizylierów.
• 18 listopada 1830 – po nocy listopadowej pułk wraz z innymi oddziałami rosyjskimi został skoncentrowany w okolicach Wierzbna
• 21 listopada 1830 – pułk otrzymał rozkaz opuszczenia Kongresówki
• 2 grudnia 1830 – pułk przekroczył granice Królestwa Polskiego na Bugu w okolicach Włodawy
• 1831 - pułk uczestniczył w tłumieniu powstania listopadowego
• 13 lutego 1831 – pułk znajdował się w rezerwie podczas bitwy o Olszynkę Grochowską
• 1 kwietnia 1831 – przy pułku sformowano 2 kompanie rezerwowe
• 7 czerwca 1831 – udział w bitwie pod Ponarami
• 12 czerwca-7 lipca 1831 – pułk wchodził w skład oddziałów rosyjskich operujących przeciwko korpusowi gen. Antoniego Giełguda przy granicy pruskiej
• 25 lipca 1831 – pułk wszedł w skład Wydzielonego Korpusu Gwardii (wcześniejszy Samodzielny Korpus Litewski)
• 6 sierpnia 1831 – pułk przekroczył Wisłę i połączył się z resztą Korpusu Gwardii, a następnie uczestniczył w szturmie Warszawy
• maj-listopad 1849 – pułk uczestniczył w rosyjskiej interwencji przeciw powstańcom węgierskim, nie biorąc jednak udziału w walce
• 29 sierpnia 1877 – pułk wyruszył z Warszawy na wojnę z Turcją, a następnie uczestniczył w bitwach: pod Teliszem, pod Plewną i pod Taszkisenem
• 4 stycznia 1878 – pułk uczestniczył w bitwie pod Płowdiwem
• 1914 – I wojna światowa: bitwa nad jeziorami mazurskimi, pod Łodzią
• 3 kwietnia, 31 maja 1918 – rozformowanie pułku na podstawie rozkazów Komisariatu ds. Wojskowych Piotrogrodzkiej Rady Delegatów Robotniczych i Żołnierskich

Szefowie pułku

• 12 X 1817–15 VI 1831 – wielki książę, cesarzewicz Konstanty Pawłowicz
• 25 VI 1831–28 VIII 1849 – wielki książę Michał Pawłowicz
• 6 XI 1856–4 III 1917 – wielki książę Mikołaj Mikołajewicz (młodszy)
• 26 VII 1872–8 I 1874 – generał-feldmarszałek, hrabia Fiodor Berg (wiceszef)

Dowódcy pułku

• 22.01.1818– 01.06.1829 – generał major Wasilij Michajłowicz Kiszkin (Василий Михайлович Кишкин)
• 28.07.1829– 24.10.1831 – generał major Karl Engelman (Карл Михайлович Энгельман)
• 24.10.1831– 22.09.1841 – generał major Paweł Jakowlewicz de Witte (Павел Яковлевич де Витте)
• 22.09.1841– 06.12.1849 – generał major Wasilij Antonowicz von Ammondt (Василий Антонович Аммондт)
• 06.12.1849– 04.05.1855 – generał major, baron Nikołaj Antonowicz Zalc (Николай Антонович Зальц)
• 04.05.1855– 23.11.1855 – generał major Dmitrij Pietrowicz Fiodorow (Дмитрий Петрович Фёдоров)
• 23.11.1855– 18.06.1863 – generał major baron Nikołaj Iwanowicz Meller– Zakomielskij (Николай Иванович Меллер– Закомельский)
• 18.06.1863– 17.07.1864 – generał major Otton Wasilewicz Furugelm (Оттон Васильевич Фуругельм)
• 19.07.1864– 30.08.1869 – generał major Wasilij Wasilewicz Katalej (Василий Васильевич Каталей)
• 30.08.1869– 17.08.1874 – generał major świty, baron Andriej Nikołajewicz Korf (Андрей Николаевич Корф)
• 17.04.1874– 01.12.1878 – fligeladiutant pułkownik (od 18.12.1877 generał major świty) baron Karł-Władimir Gienrichowicz Arpsgofen (Карл-Владимир Генрихович Арпсгофен)
• 01.12.1878– 20.11.1886 – generał major Aleksandr Karłowicz Wodar (Александр Карлович Водар)
• 30.11.1886– 08.02.1895 – generał major Konstantin Aleksandrowicz Weis (Константин Александрович Вейс)
• 08.03.1895– 13.12.1898 – generał major, baron Gustaw– Aleksandr von Ferdinandowicz von Kotien (Густав– Аксель Фердинандович фон Котен)
• 20.03.1899– 27.01.1901 – generał major Michaił Aleksandrowicz Paszkow (Михаил Алексеевич Пашков)
• 22.03.1901– 30.04.1903 – generał major Andriej Dmitrijewiczm Wsiewołożskij (Андрей Дмитриевич Всеволожский)
• 09.06.1903– 30.08.1908 – generał major Władimir Ołochow (Владимир Аполлонович Олохов)
• 10.10.1908– 31.12.1913 – generał major Aleksandr Wasilewicz Szeremietow (Александр Васильевич Шереметов)
• 31.12.1913– 24.06.1915 – generał major Konstantin Konstantinowicz Schildbach (Константин Константинович Шильдбах)
• 24.06.1915– 28.10.1916 – generał major Josif Kazimirowicz Kononowicz (Иосиф Казимирович Кононович)
• 28.10.1916– 10.08.1917 – generał major Wadim Pietrowicz Razgildejew (Вадим Петрович Разгильдеев)
• 10.08.1917– 22.10.1917 – pułkownik Michaił Nikołajewicz Esmont
• 22.10.1917– 25.10.1917 – pułkownik Borys Władimirowicz Amielung (Борис Владимирович Амелунг)
• 25.10.1917– 02.12.1917 – pułkownik Władimir Wiktorowicz Korsak (Владимир Викторович Корсак)
• 02.12.1917– 21.02.1918 – kapitan Bohdan Konstantinowicz Kołczygin (Богдан Константинович Колчигин)
• 21.02.1918– 12.03.1918 – pułkownik Michaił Esmont

Znani żołnierze pułku

• Nikołaj Judenicz

Przyporządkowanie 1 stycznia 1914

• 23 Korpus Armijny Imperium Rosyjskiego (23 АК, 23 армейский корпус), Warszawa
  • 3 Dywizja Piechoty Gwardii (3-я гв. пех. див.), Warszawa
    • Litewski Pułk Lejbgwardii (Литовский лейб-гвардии полк), Warszawa

Pozostałe informacje

• Od nazwy pułku pochodzi nazwa ulicy Litewskiej w Warszawie.

Linki zewnętrzne

• Маркграфский А., История Лейб-гвардии Литовского полка, Варшава, 1887.
• Лейб-Гвардии Литовский полк
• Umundurowanie żołnierzy Litewskiego Pułku Lejbgwardii: szeregowy w l. 1817-25, podoficer w l. 1818-25, oficer młodszy (ober-oficer) w l. 1818-20, oficer starszy (sztab-oficer) w l. 1818-20