Literatura popularna

Literatura popularna (ang. popular literature, fr. littérature populaire, niem. Trivialliteratur) – dziedzina twórczości literackiej obejmująca utwory adresowane do jak najszerszego kręgu odbiorców, odznaczająca się prostym językiem oraz uproszczonymi schematami fabularnymi, dostarczająca rozrywki i silnych przeżyć emocjonalnych.

Wyspa skarbów, wyd. 1911

Robert Louis Stevenson, Przypadki Robinsona Crusoe – karta tytułowa wyd. z 1719

Ilustr. do Frankensteina Mary Shelley (1831)

Nazwa „literatura popularna” jako neutralna aksjologicznie zastępuje dawne określenia, takie jak literatura brukowa, trywialna, tandetna, jarmarczna, straganowa, wagonowa itp.

Odmiany gatunkowe

• ballada dziadowska i podwórkowa
• dreszczowiec (thriller)
• fantasy
• farsa, wodewil, melodramat
• horror
• humorystyka (dowcipy i anegdoty)
• kryminał
• pieśń biesiadna, łowiecka, żołnierska
• powieść fantastycznonaukowa
• powieść przygodowa
• powieść szpiegowska
• romans
• western
• teksty nieliterackie (senniki, poradniki towarzyskie, przepowiednie, graffiti itp.)

Cechy charakterystyczne

• polaryzacja świata przedstawionego na dobry i zły
• schematyzacja i stereotypizacja motywów

Wybrane dzieła literatury popularnej

• „Chata wuja Toma” (1852) – Harriet Beecher Stowe
• „Chłopczyca” (1922) – Victor Margueritte
• „Cienka czerwona linia” (1962) – James Jones
• „Dama kameliowa” (1848) – Alexander Dumas (syn)
• „Diuna” (1965) – Frank Herbert
• „Doktor Jekyll i pan Hyde” (1886) – Robert Louis Stevenson
• „Drakula” (1897) – Bram Stoker
• „Działa Nawarony” (1957) – Alistair MacLean
• „Dziennik panny służącej” (1900) – Octave Mirbeau
• „Dzień Szakala” (1971) – Frederick Forsyth
• „Dzikuska” (1927) – Irena Zarzycka
• „Egzorcysta” (1970) – William Peter Blatty
• „Emmanuelle” (1959) – Emmanuelle Arsan
• „Frankenstein” (1818) – Mary Shelley
• „Golem” (1915) – Gustaw Meyrink
• „Hobbit, czyli tam i z powrotem” (1937) – John Ronald Reuel Tolkien
• „Hrabia Monte Christo (1845) – Alexandre Dumas (ojciec)
• „Izabela królowa Hiszpanii (ok. 1869) – Georg Fuelborn
• „Jeździec znikąd” (1949) – Jack Schaefer
• „Kariera Nikodema Dyzmy” (1932) – Tadeusz Dołęga-Mostowicz
• „Kobieta w bieli” (1860) – Wilkie Collins
• „Kochanek Wielkiej Niedźwiedzicy” (1937) – Sergiusz Piasecki
• „Milczenie owiec” (1988) – Thomas Harris
• „Mnich” (1796) – Matthew Gregory Lewis
• „Ojciec chrzestny” (1969) – Mario Puzo
• „Porwany za młodu” (1886) – Robert Louis Stevenson
• „Przypadki Robinsona Crusoe” (1719) – Daniel Defoe
• „Psy wojny” (1974) – Frederick Forsyth
• „Rinaldo Rinaldini, sławny bandyta włoski” (1798) – Christian August Vulpius
• „Tajemnice Paryża” (1842–1843) – Eugene Sue
• „Tarzan wśród małp” (1914) – Edgar Rice Burroughs
• „Trędowata” (1909) – Helena Mniszkówna
• „Trzej muszkieterowie (1844) – Alexandre Dumas (ojciec)
• „Wehikuł czasu” (1895) – Herbert George Wells
• „Winnetou” (1893) – Karol May
• „Władca Pierścieni” (1954–1955) – John Ronald Reuel Tolkien
• „Wyspa skarbów” (1883) – Robert Louis Stevenson
• „Zamczysko w Otranto” (1764) – Horace Walpole
• „Znachor” (1936) – Tadeusz Dołęga-Mostowicz
• „Żyd wieczny tułacz” (1844–1845) – Eugene Sue

Zobacz też

• literatura popularnonaukowa

Bibliografia

• Słownik literatury popularnej, red, Tadeusz Żabski, Wrocław: Towarzystwo Przyjaciół Polonistyki Wrocławskiej, 1997, ISBN 83-7091-039-4