Lista rekordów prędkości pojazdów szynowych

Problematyka definicji

Określenie najszybszego pojazdu szynowego na świecie zmienia się zgodnie ze stosowanymi kryteriami.

Po pierwsze, istnieją różne systemy kolejowe, takie jak kolej konwencjonalna, system kolei magnetycznej lub technologia poduszkowców. Ponadto przy pojazdach bezzałogowych osiągnięto bardzo wysokie przyspieszenie i prędkość. Różne parametry techniczne pociągów wpływają na współczynnik prędkości.

Do tej pory nie ma standardowej procedury ani przepisów wykonawczych, które wyznaczają parametry, by określić rekordy świata – w przeciwieństwie do, powiedzmy, dla samochodów osobowych przez FIA lub statku powietrznego przez FAI, UIC nie ustaliła przepisów w tym kierunku. Tak światowe rekordy wymienione tutaj różnić się będą m.in. długością pociągu, ciężarem pociągu, pochylenia trasy lub długości drogi pomiaru. Podobnie, stosowane urządzenia pomiarowe znacznie się różnią. Ponadto pierwsze zapisy nie są w pełni udokumentowane.

Kolej konwencjonalna

Pierwszy rekord prędkości został ustanowiony przez Rakietę George’a Stephensona w 1830 roku przy 48 km/ godz. W 1890 roku francuski parowóz Crampton osiągnął 144 kilometrów na godzinę.

Granica 200 km/h została przekroczona po raz pierwszy w dniu 7 października 1903 podczas jazdy na kolei wojskowej Mariefelde – Zossen – Jüterbog przez wagon elektryczny AEG i Siemens & Halske, w dniu 27 października 1903 osiągnął 210,3 kilometry na godzinę. Prędkość 200 km/h osiągnęły także parowozy: W dniu 11 maja 1936, ekspresowa lokomotywa 05 002 na trasie Berlin – Hamburg osiągnęła 200,4 kilometrów na godzinę, rekord, który dwa lata później pobił brytyjski LNER A4 4468 z 202,6 kilometrów na godzinę. Jednak już w dniu 21 czerwca 1931 roku Schienenzeppelin Franza Kruckenberga osiągnął 230,2 kilometrów na godzinę, rekord, który był aktualny przez 24 lata.

W dniu 28 marca 1955 francuska lokomotywa CC 7107 osiągnęła 326 kilometrów na godzinę i dzień później BB 9004 osiągnął 331 km/h który był aktualny przez 26 lat. Został pobity przez TGV PSE 16, na trasie Paryż – Lyon osiągnął w dniu 26 lutego 1981 roku 380 km/h^[2].

Granica 400 km/h została przekroczona po raz pierwszy w dniu 1 maja 1988 roku, na linii Hanower – Würzburg przez ICE V przy prędkości 406,9 km/h.^[3] W dniu 18 maja 1990 roku, francuski TGV ustanowił nowy rekord 515,3 kilometrów na godzinę^[4]. Większej prędkości nie udało się osiągnąć ze względu na zdolności trakcyjne^[2]. TGV V150 osiągnął w dniu 3 kwietnia 2007 roku prędkość 574,8 km/h. Jest to aktualny rekord.

Pojazdy elektryczne

Lokomotywy i zespoły trakcyjne

km/h	seria	właściciel	data	typ pojazdu	stan	linia testowa
206	trójfazowy wagon elektryczny	St.E.S. / Siemens & Halske	wrzesień/październik 1903	wagon elektryczny		Marienfelde – Zossen
210,3	trójfazowy wagon elektryczny	St.E.S. / AEG	27 października 1903	wagon elektryczny		Marienfelde – Zossen
243	CC 7121	SNCF	21 lutego 1954	lokomotywa
326	CC 7107	SNCF	28 marca 1955	lokomotywa	zmodyfikowana
330,9	BB 9004	SNCF	29 marca 1955	lokomotywa	zmodyfikowana
357,0	Siemens ES64U4 1216 050	Siemens (na zlecenie ÖBB)	2 września 2006	lokomotywa	seryjna produkcja	Nürnberg – Ingolstadt^[5]

Zespoły trakcyjne

km/h	seria	przewoźnik	data	typ pojazdu	stan	linia testowa
203	ETR 200	FS	20 lipca 1939	Zespoły trakcyjne	eksperymentalny	Mediolan – Bolonia
256	Shinkansen 1000	JNR	30 marca 1963	Zespoły trakcyjne	eksperymentalny	Tōkaidō – Shinkansen^[6]
286	Shinkansen	JNR	24 lutego 1972	Zespoły trakcyjne	eksperymentalny	San’yō – Himeji^[6]
319	Shinkansen	JNR	7 grudnia 1979	Zespoły trakcyjne	eksperymentalny	Tōhoku – Shinkansen^[6]
368	ICE 3	DB	2000	Zespoły trakcyjne	eksperymentalny	Hanower – Berlin
403,7	Siemens Velaro (Velaro E)	AVE	17 lipca 2006	Zespoły trakcyjne	eksperymentalny	KDP Madrid – Barcelona
486,1	CSR CRH 380A	CRH	3 grudnia 2010	Zespoły trakcyjne	eksperymentalny	Pekin – Szanghaj^[7]

Składy zespolone

km/h	seria	przewoźnik	data	typ pojazdu	stan	linia testowa
380	TGV	SNCF	26 lutego 1981	Triebzug (Triebköpfe)	seryjny	LGV Sud-Est
406,9	InterCityExperimental	DB	1 maja 1988	Zespoły trakcyjne	eksperymentalny	KDP Hannover – Würzburg
443,0^[8]	Shinkansen 955 (300X)	JR Central	26 lipca 1996	Zespoły trakcyjne	eksperymentalny	Tōkaidō – Shinkansen Kyōto – Maibara
515,3	TGV	SNCF	18 maja 1990	Zespoły trakcyjne	eksperymentalny	LGV Atlantique koło Vendôme^[9]
603	Maglev	JR Central	21 kwietnia 2015	Zespoły trakcyjne	eksperymentalny	Yamanashi

Zespoły trakcyjne zmodyfikowane

km/h	seria	przewoźnik	data	typ pojazdu	stan	linia testowa
574,79	V150	SNCF	3 kwietnia 2007	Triebzug +Triebköpfe	zmodyfikowany	LGV Est européenne^[10]^[11]

Wagon spalinowy

km/h	seria	napęd	państwo	data	komentarz
230,2	Schienenzeppelin	silnik spalinowy	Niemcy	21 czerwca 1931	rekord aktualny przez 24 lata
205,0	SVT 137	Diesel	Niemcy	17 lutego 1936
230,4	HST	Diesel	Wielka Brytania	12 czerwca 1973
238	HST, Triebzug	Diesel	Wielka Brytania	1 lutego 1987
256,38^[12]	Talgo XXI	Diesel	Hiszpania	12 lipca 2002^[13]
271	TEP-80	Diesel	Rosja	grudzień 1992	rekord spalinowozu

Turbina gazowa

km/h	seria	napęd	państwo	data	komentarz
318	TGV 001	turbina gazowa	Francja	8 grudnia 1972

Lokomotywy parowe

Ta sekcja od 2023-11 wymaga zweryfikowania podanych informacji.

Należy podać wiarygodne źródła w formie przypisów bibliograficznych.
Część lub nawet wszystkie informacje w sekcji mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte.
Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary)
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tej sekcji.

km/h	lokomotywa	państwo	data
8	lokomotywa Pennydaren	Wielka Brytania	21 lutego 1804
24	Locomotion No. 1, Stockton and Darlington Railway	Wielka Brytania	1825
48	rakieta	Wielka Brytania	1830
100+	Lokomotywa Sharp & Roberts	Wielka Brytania	1835
140	Lokomotywa Praga	Węgry	1890
144	Crampton No. 604	Francja	1890
154,5	K.Bay.Sts.B. S 2/6	Bawaria	2 lipca 1907
164 (niepotwierdzony^[14])	GWR 3700 Class(inne języki) 3440 City of Truro	Wielka Brytania	9 maja 1904
166,6^{[potrzebny przypis]}	Milwaukee Road Class F6(inne języki) #6402	USA	20 lipca 1934
160,9^[14]	LNER A1 4472 Flying Scotsman	Wielka Brytania	30 listopada 1934
168,5	LNER A3 2750 Papyrus	Wielka Brytania	5 marca 1935
174	3.1174	Francja	1935
181	New York Central No. 999	USA	10 maja 1893
181,1	Milwaukee Road Class A(inne języki) #2	USA	15 maja 1935
182,4	DR 18 201	Niemcy	11 października 1972
200,4^[15]	Baureihe 05	Niemcy	11 maja 1936
201,2	LNER A4 No. 4468 Mallard(inne języki)	Wielka Brytania	3 lipca 1938

Przypisy

↑ Shaw, 1958, s. 47.
↑ ^a ^b New world record – 574.8 km/h. In: Today’s railways Europe. Mai 2007, Ausgabe 137, ISSN 1457-9713, s. 6 f.
↑ Jürgen Hörstel, Marcus Niedt: ICE – Neue Züge für neue Strecken. Orell-Füssli-Verlag, Zürich/Wiesbaden 1991, S. 105, ISBN 3-280-01994-X.
↑ TGV fährt Weltrekord Presseinformation auf den Webseiten von Alstom vom 3. April 2007.
↑ Jörg Schurig: Europalok ES64U4 fährt Weltrekord mit 357 km/h. In: Hamburger Blätter der Eisenbahnfreunde Hamburg, Ausgabe 3/2007.
↑ ^a ^b ^c プロトタイプの世界 – Prototype World. Kōtsū Shimbunsha, Japan, grudzień 2005
↑ Chinesischer Zug bricht Geschwindigkeitsrekord.
↑ Helmut Petrovitsch: Das Shinkansen-Hochgeschwindigkeits-Netz in Japan. In: Eisenbahn-Revue International, Heft 7/2002, ISSN 1421-2811, s. 320–330.
↑ Bild der Rekordfahrt.
↑ Bild der Rekordfahrt am 3. April 2007.
↑ Johnny Erling: Chinas Superzug – 1068 Kilometer in drei Stunden Die Welt, 28. Dezember 2009.
↑ Eurailspeed 2002 in Madrid. w: Eisenbahn-Revue International, Heft 12/2002, ISSN 1421-2811, s. 573.
↑ Meldung Talgo-Geschwindigkeitsrekord. w: Eisenbahn-Revue International, Heft 10/2002, ISSN 1421-2811, s. 469.
↑ ^a ^b City of Truro or Flying Scotsman - which was the first to reach 100mph?. BBC Radio 4. [dostęp 2023-11-04]. (ang.).
↑ Vergleichende Auswertung der Dokumentationen der Rekordfahrten von 05 002 und Mallard (englisch). germansteam.co.uk. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-12-07)]..

[1] Shaw, 1958, s. 47.

[railways-137-6-2] New world record – 574.8 km/h. In: Today’s railways Europe. Mai 2007, Ausgabe 137, ISSN 1457-9713, s. 6 f.

[ice-3] Jürgen Hörstel, Marcus Niedt: ICE – Neue Züge für neue Strecken. Orell-Füssli-Verlag, Zürich/Wiesbaden 1991, S. 105, ISBN 3-280-01994-X.

[alstom-4] TGV fährt Weltrekord Presseinformation auf den Webseiten von Alstom vom 3. April 2007.

[fde-5] Jörg Schurig: Europalok ES64U4 fährt Weltrekord mit 357 km/h. In: Hamburger Blätter der Eisenbahnfreunde Hamburg, Ausgabe 3/2007.

[prototype2005-6] プロトタイプの世界 – Prototype World. Kōtsū Shimbunsha, Japan, grudzień 2005

[Handelsblatt-7] Chinesischer Zug bricht Geschwindigkeitsrekord.

[eri-2002-320-8] Helmut Petrovitsch: Das Shinkansen-Hochgeschwindigkeits-Netz in Japan. In: Eisenbahn-Revue International, Heft 7/2002, ISSN 1421-2811, s. 320–330.

[9] Bild der Rekordfahrt.

[10] Bild der Rekordfahrt am 3. April 2007.

[11] Johnny Erling: Chinas Superzug – 1068 Kilometer in drei Stunden Die Welt, 28. Dezember 2009.

[eri-2002-573-12] Eurailspeed 2002 in Madrid. w: Eisenbahn-Revue International, Heft 12/2002, ISSN 1421-2811, s. 573.

[eri-2002-469-13] Meldung Talgo-Geschwindigkeitsrekord. w: Eisenbahn-Revue International, Heft 10/2002, ISSN 1421-2811, s. 469.

[bbc-14] City of Truro or Flying Scotsman - which was the first to reach 100mph?. BBC Radio 4. [dostęp 2023-11-04]. (ang.).

[FastestSteamLoco-15] Vergleichende Auswertung der Dokumentationen der Rekordfahrten von 05 002 und Mallard (englisch). germansteam.co.uk. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-12-07)]..

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]