Lista światowego dziedzictwa UNESCO w Libii

Lista światowego dziedzictwa UNESCO w Libii – lista miejsc w Libii wpisanych na listę światowego dziedzictwa UNESCO, ustanowionej na mocy Konwencji w sprawie ochrony światowego dziedzictwa kulturowego i naturalnego, przyjętej przez UNESCO na 17. sesji w Paryżu 16 listopada 1972^[1] i ratyfikowanej przez Libię 13 października 1978 roku^[2].

Obecnie (stan na marzec 2021 roku) na liście znajduje się pięć obiektów – wszystkie o charakterze dziedzictwa kulturowego^[2]. Wszystkie obiekty znajdują się również na liście światowego dziedzictwa w zagrożeniu^[2].

Na libijskiej liście informacyjnej UNESCO – liście obiektów, które Libia zamierza rozpatrzyć do zgłoszenia do wpisu na listę światowego dziedzictwa, znajdują się trzy obiekty (stan na marzec 2021 roku)^[2].

Obiekty na liście światowego dziedzictwa UNESCO

Obiekty wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO

Poniższa tabela przedstawia libijskie obiekty na liście światowego dziedzictwa UNESCO:

Nr ref. – numer referencyjny UNESCO;

Obiekt – polskie tłumaczenie nazwy wpisu na liście^[a] wraz z jej angielskim oryginałem^[2];

Położenie – miasto, szabija; współrzędne geograficzne;

Typ – klasyfikacja według Komitetu Światowego Dziedzictwa^[4]:

kulturowe (K),
przyrodnicze (P),
kulturowo-przyrodnicze (K,P);

Rok wpisu – roku wpisu na listę i rozszerzenia wpisu;

Opis – krótki opis obiektu wraz z informacjami o jego zagrożeniu.

† zagrożone

Nr ref.	Obiekt	Położenie	Typ	Rok	Opis
183	Leptis Magna – stanowisko archeologiczne Archaeological Site of Leptis Magna	LyAl-Marakib 32°38′18″N 14°17′26″E/32,638333 14,290556	KLy (i)(ii)(iii)	1982	Miejsce urodzenia cesarza rzymskiego Septymiusza Sewera (145/146–211), który rozbudował miasto i wzniósł wiele budowli użytku publicznego, port, agorę oraz dzielnice mieszkalne^[5]. W 2016 roku została wpisana na listę światowego dziedzictwa w zagrożeniu ze względu na szkody wyrządzone wskutek wojny domowej i zagrożenie dalszymi zniszczeniami^[6].
184	Sabrata – stanowisko archeologiczne Archaeological Site of Sabratha	LyAz-Zawija 32°47′32″N 12°29′03″E/32,792222 12,484167	KLy (iii)	1982	Fenicki ośrodek handlu towarami z Afryki, następnie część królestwa Masynissy, zromanizowana w II i III w. n.e.^[7] W 2016 roku został wpisany na listę światowego dziedzictwa w zagrożeniu ze względu na szkody wyrządzone wskutek wojny domowej i zagrożenie dalszymi zniszczeniami^[6].
190	Cyrena – tereny wykopalisk archeologicznych Archaeological Site of Cyrene	LyAl-Dżabal al-Achdar 32°49′07″N 21°51′26″E/32,818611 21,857222	KLy (ii)(iii)(vi)	1982	Cyrena była jednym z głównych miast starożytnej Grecji, następnie Cesarstwa Rzymskiego; została zniszczona przez trzęsienie ziemi w 365 roku^[8]. W 2016 roku została wpisana na listę światowego dziedzictwa w zagrożeniu ze względu na szkody wyrządzone wskutek wojny domowej i zagrożenie dalszymi zniszczeniami^[6].
287	Zabytki sztuki naskalnej w Tadrart Akakus Rock-Art Sites of Tadrart Acacus	LyGhat 24°50′00,0″N 10°20′00,0″E/24,833333 10,333333	KLy (iii)	1985	Tysiące malowideł naskalnych z okresu od 12 tys. p.n.e. do I w. n.e., wykonanych w różnych stylach, odzwierciedlających przemiany kulturowe, jak i zmiany w środowisku naturalnym tego obszaru^[9]. W 2016 roku malowidła zostały wpisane na listę światowego dziedzictwa w zagrożeniu ze względu na szkody wyrządzone wskutek wojny domowej i zagrożenie dalszymi zniszczeniami^[6].
362	Dawne miasto Ghadamis Old Town of Ghadamès	LyNalut 30°08′15″N 9°30′04″E/30,137500 9,501111	KLy (v)	1986	Historyczne miasto nazywane „perłą pustyni”; o tradycyjnej zabudowie mieszkalnej, gdzie parter pełni funkcję spiżarni, piętro – przestrzeni mieszkalnej, a tarasy na dachach przeznaczone są dla kobiet^[10]. W 2016 roku miasto zostało wpisane na listę światowego dziedzictwa w zagrożeniu ze względu na szkody wyrządzone wskutek wojny domowej i zagrożenie dalszymi zniszczeniami^[6].

Obiekty na libijskiej liście informacyjnej UNESCO

Obiekty wpisane na libijską listę informacyjną UNESCO

Poniższa tabela przedstawia obiekty na libijskiej liście informacyjnej UNESCO:

Nr ref. – numer referencyjny UNESCO;

Obiekt – polska nazwa obiektu wraz z jej oryginałem na libijskiej liście informacyjnej^[2];

Położenie – miasto, szabija; współrzędne geograficzne;

Typ – klasyfikacja według zgłoszenia^[4]:

kulturowe (K),
przyrodnicze (P),
kulturowo-przyrodnicze (K,P);

Rok wpisu – roku wpisu na listę informacyjną;

Opis – krótki opis obiektu wraz z informacjami o jego zagrożeniu.

Nr ref.	Obiekt	Położenie	Typ	Rok	Opis
6486	Ghirza – stanowisko archeologiczne Archaeological site of Ghirza	Ly Misrata 30°56′48,3″N 14°33′03,8″E/30,946737 14,551069	KLy (ii)(iii)	2020	Starożytne miasto rzymskie, obecnie stanowisko archeologiczne z pozostałościami zabudowań mieszkalnych, świątyni i dwóch cmentarzysk z licznymi mauzoleami^[11].
6487	Ptolemaida – stanowisko archeologiczne The Archaeological Site of Ptolemais	Ly Al-Mardż 32°42′00″N 20°57′00″E/32,700000 20,950000	KLy (ii)(iii)(iv)	2020	Jedno z pięciu głównych miast (Pentapolis) w Cyrenajce, pod wpływem tradycji greckich, egipskich, rzymskich, libijskich, bizantyjskich i Islamu, obecnie stanowisko archeologiczne^[12].
6488	Jaskinia Haua Fteah Haua Fteah Cave	Ly Al-Dżabal al-Achdar 32°53′59″N 22°03′05″E/32,899722 22,051389	Ly (iii)(iv)(v)	2020	Jaskinia w górach Al-Dżabal al-Achdar ze śladami bytności człowieka sprzed 150 tys. lat^[13].

Uwagi

↑ Polskie nazwy podane są za Polskim Komitetem ds. UNESCO^[3].

Przypisy

↑ UNESCO: Convention Concerning the Protection of the World Cultural and Natural Heritage. [dostęp 2021-03-25]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f UNESCO: Libya. [dostęp 2021-03-25]. (ang.).
↑ Libia. Polski Komitet ds. UNESCO. [dostęp 2021-03-25].
↑ ^a ^b UNESCO: The Criteria for Selection. [dostęp 2021-03-25]. (ang.).
↑ UNESCO: Archaeological Site of Leptis Magna. [dostęp 2021-03-25]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e UNESCO: Libya’s five World Heritage sites put on List of World Heritage in Danger. 2016-07-04. [dostęp 2021-03-25]. (ang.).
↑ UNESCO: Archaeological Site of Sabratha. [dostęp 2021-03-25]. (ang.).
↑ UNESCO: Archaeological Site of Cyrene. [dostęp 2021-03-25]. (ang.).
↑ UNESCO: Rock-Art Sites of Tadrart Acacus. [dostęp 2021-03-25]. (ang.).
↑ UNESCO: Old Town of Ghadamès. [dostęp 2021-03-25]. (ang.).
↑ UNESCO: Archaeological site of Ghirza. [dostęp 2021-03-25]. (ang.).
↑ UNESCO: The Archaeological Site of Ptolemais. [dostęp 2021-03-25]. (ang.).
↑ UNESCO: Haua Fteah Cave. [dostęp 2021-03-25]. (ang.).

[4] Polskie nazwy podane są za Polskim Komitetem ds. UNESCO^[3].

[UNESCOkonw-1] UNESCO: Convention Concerning the Protection of the World Cultural and Natural Heritage. [dostęp 2021-03-25]. (ang.).

[UNESCOly-2] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f UNESCO: Libya. [dostęp 2021-03-25]. (ang.).

[komitet-3] Libia. Polski Komitet ds. UNESCO. [dostęp 2021-03-25].

[criteria-5] UNESCO: The Criteria for Selection. [dostęp 2021-03-25]. (ang.).

[UNESCO183-6] UNESCO: Archaeological Site of Leptis Magna. [dostęp 2021-03-25]. (ang.).

[:0-7] UNESCO: Libya’s five World Heritage sites put on List of World Heritage in Danger. 2016-07-04. [dostęp 2021-03-25]. (ang.).

[UNESCO184-8] UNESCO: Archaeological Site of Sabratha. [dostęp 2021-03-25]. (ang.).

[UNESCO190-9] UNESCO: Archaeological Site of Cyrene. [dostęp 2021-03-25]. (ang.).

[UNESCO287-10] UNESCO: Rock-Art Sites of Tadrart Acacus. [dostęp 2021-03-25]. (ang.).

[UNESCO362-11] UNESCO: Old Town of Ghadamès. [dostęp 2021-03-25]. (ang.).

[UNESCOtl6486-12] UNESCO: Archaeological site of Ghirza. [dostęp 2021-03-25]. (ang.).

[UNESCOtl6487-13] UNESCO: The Archaeological Site of Ptolemais. [dostęp 2021-03-25]. (ang.).

[UNESCOtl6488-14] UNESCO: Haua Fteah Cave. [dostęp 2021-03-25]. (ang.).

[1]

[2]

[a]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[3]