Lisów (województwo podkarpackie)
Lisów – wieś w Polsce, położona w województwie podkarpackim, w powiecie jasielskim, w gminie Skołyszyn[5][4].
| wieś | |
.jpg) Kościół parafialny w Lisowie | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2020) |
906[2] |
| Strefa numeracyjna |
13 |
| Kod pocztowy |
38-242[3] |
| Tablice rejestracyjne |
RJS |
| SIMC |
0360135[4] |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa podkarpackiego  | |
Położenie na mapie powiatu jasielskiego  | |
Położenie na mapie gminy Skołyszyn  | |
 49°45′59″N 21°19′50″E/49,766389 21,330556[1]
| |
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa krośnieńskiego.
Powierzchnia wsi wynosi 421,7 ha.
Integralne części wsi
edytuj| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| 0360141 | Bania | część wsi |
| 0360158 | Bobikówka | część wsi |
| 0360164 | Podgórze | część wsi |
| 0360170 | Potoki | część wsi |
| 0360187 | Ryczak | część wsi |
| 0360193 | Zagumnie | część wsi |
Położenie geograficzne
edytujLisów jest położony w południowej części Pogórza Ciężkowickiego (położenie od 290 do 350 m n.p.m.), 10 km na zachód od Jasła, 2 km na północ od Skołyszyna oraz 6 km na wschód od Biecza.
Lisówek, który był integralną częścią Lisowa, w 1911 roku został przyłączony do Skołyszyna. Średnia roczna temperatur wynosi 7,5 °C, a suma rocznych opadów waha się od 750 mm do 850 mm. Przewaga rzeźby pagórkowatej utrudnia prace uprawowe. Rolnictwo charakteryzuje się dużym rozdrobnieniem - większość gospodarstw rolnych produkuje wyłącznie w celu zaspokojenia własnych potrzeb. Zaledwie znikoma część gospodarstw (głównie sadownicy) przeznacza swoją produkcję na sprzedaż.
Pochodzenie nazwy
edytujNazwa wsi jest nazwą dzierżawczą i pochodzi od nazwy osobowej: Lis. Na przestrzeni wieków nazwa przybierała różne formy. I tak w 1399 pojawia się nazwa Lyssow; w 1419 Lissow; przed 1480 Jan Długosz używa nazwy Lysszow; od 1581 przybiera nazwę obecną Lisów[6].
Historia
edytujPierwsze osadnictwo na terenie Lisowa datuje się na II - IV wiek n.e., kiedy to plemiona kultury przeworskiej zaczęły stawiać pierwsze osady w tym regionie. Na podstawie badań archeologicznych przeprowadzonych w Lisowie w 1959 roku przypuszcza się, iż teren ten był zamieszkiwany już w epoce brązu i żelaza (tezę tę potwierdzają ostatnie badania na grodzisku w Trzcinicy, które to datują pierwsze osadnictwo w tym rejonie na początek epoki brązu). Na terenie wsi znajduje się grodzisko z X-XIII wieku. Gród ten był jednym z kilku grodów obronnych w tym rejonie, na szlaku handlowym na Węgry. Znaczenie tego grodu było bardziej strategiczne, niż ekonomiczne - jego upadek wiąże się z pierwszymi najazdami Tatarów w XIII wieku, a także ze wzrostem strategicznego znaczenia kasztelanii bieckiej. W 1386 roku wieś Lisów została lokowana przez Królową Jadwigę na prawie magdeburskim i przekazana jako posiadłość Spytkowi z Melsztyna. a Rozkwit wsi przypadł na przełom XIX i XX wieku, kiedy to w 1907 roku powstała w Lisowie Ochotnicza Straż Pożarna, a w 1928 roku szkoła podstawowa[7]. Wybudowano także rozlewnię mleka. Jednak wybuch II wojny światowej przerwał rozbudowę wsi.
Podczas II wojny światowej na terenie wsi działała Armia Krajowa. Po jej zakończeniu w Skołyszynie utworzono Radę Narodową i zaczęto wcielać w życie plany gospodarki socjalistycznej. Na początku lat 90. rozbudowano i unowocześniono istniejące już zakłady pracy, a także zaczęto inwestować w infrastrukturę drogową, która do tej pory była niedofinansowana.
Religia
edytujOd XIV wieku Lisów należał do parafii w Sławęcinie. Na fali strajków „Solidarności” na początku lat 80. XX wieku ksiądz Śnieżek postanowił wybudować kościół w Lisowie z pominięciem informowania o tym władz gminnych. W 1983 roku oddano do użytku nowy kościół w Lisowie. W 1986 roku Lisów został przeniesiony do nowo erygowanej parafii w Skołyszynie. W grudniu 2005 roku po kilku latach starań utworzono parafię Matki Bożej Królowej Polski, należącą do dekanatu Jasło Zachód, diecezji rzeszowskiej. Parafia rzymskokatolicka obejmuje wioskę Lisów, także po kilka domostw z parafii Skołyszyn i Bączala Górnego (parafia Bączal Dolny).
Przypisy
edytuj- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 69668
- ↑ Raport o stanie gminy za 2020 rok. Stan ludności na dzień 31.12.2020 s. 6
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 658 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ a b c TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2015-11-18].
- ↑ a b Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ Kazimierz Rymut: Nazwy miejscowe dawnego powiatu bieckiego. Polska Akademia Nauk. Komitet Językoznawstwa., Wrocław 1975, s. 30.
- ↑ wirtualnejasło.pl
Bibliografia
edytuj- Władysława Kołodziej, Gabriela Ślawska, Gmina Skołyszyn: przeszłość i teraźniejszość, Skołyszyn: Urząd Gminy, 2006, ISBN 83-86744-73-1, OCLC 170018816.
Linki zewnętrzne
edytuj- Lisów (1), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. V: Kutowa Wola – Malczyce, Warszawa 1884, s. 319.