Leukogenes
Leukogenes, szarotka nowozelandzka (Leucogenes Beauverd) – rodzaj roślin należący do rodziny astrowatych (Compositae Gis.). Według Flora of New Zealand[4] oraz The Plant List w obrębie tego rodzaju znajdują się 4 gatunki o nazwach zweryfikowanych i zaakceptowanych, dodatkowo The Plant List wymienia jeden gatunek o statusie niepewnym (niezweryfikowanym)[5]. Rośliny z tego rodzaju występują endemicznie na Nowej Zelandii[6][7]. Ponadto są uprawiane jako ozdobne, ze względu na srebrzyście omszone liście[6]. Nazwa naukowa jest sparafrazowaną po łacińsku nazwą zwyczajową szarotki (ang., niem., wł. = edelweiss) nadaną rodzajowi przez jego autora – Gustava Beauverda w 1910[8].
 L. leontopodium | |
| Systematyka[1][2] | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Podkrólestwo | |
| Nadgromada | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Nadklasa | |
| Klasa | |
| Nadrząd | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Podrodzina | |
| Rodzaj |
leukogenes |
| Nazwa systematyczna | |
| Leucogenes Beauverd Bull. Soc. bot. Genève ser. 2. 2: 241. 31 Dec 1910[3] | |
| Typ nomenklatoryczny | |
|
non designatus[3] lub Leucogenes grandiceps (Hook.f.) Beauverd[4] | |
Morfologia
edytuj
- Pokrój
- Byliny tworzące kępy. Pędy są wełniste, zdrewniałe u podstawy[7].
- Liście
- Rośliny mają tylko liście łodygowe. Są one siedzące, nakładające się dachówkowato na siebie, o kształcie od jajowatego do owalnego[7].
- Kwiaty
- Tworzą koszyczki, które są zebrane w gęste wierzchotki. Łuski okrywy rozmieszczone są w wielu okółkach, dachówkowato zachodzące na siebie. Dno kwiatowe jest wypukłe, pozbawione łusek. Wszystkie kwiaty są rurkowate, z 4- lub 5-ząbkowanymi koronami. Kwiaty wewnętrzne są liczne i obupłciowe, natomiast zewnętrzne są żeńskie. Podsadki umiejscowione są tuż pod kwiatostanami, są poziomo rozpostarte, biało wełniste, z tępymi wierzchołkami[7].
- Owoce
- Jedwabiście owłosione. Puch kielichowy pokryty jest 20–25 włoskami, które są pogrubione przy wierzchołku[7] i spłaszczone u nasady[4].
- Rodzaje podobne
- Rośliny przypominają przedstawicieli rodzaju szarotka (Leontopodium), głównie ze względu na podobne kwiatostany[6][7].
Systematyka
edytuj- Pozycja systematyczna według APweb (aktualizowany system APG IV z 2016)
- Angiosperm Phylogeny Website adaptuje podział na podrodziny astrowatych (Asteraceae) opracowany przez Panero i Funk w 2002[9], z późniejszymi uzupełnieniami[10]. Zgodnie z tym ujęciem rodzaj Leucogenes należy do plemienia Gnaphalieae (Cass.) Lecoq & Juillet, podrodziny Asteroideae (Juss.) Chev. W systemie APG III astrowate są jedną z kilkunastu rodzin rzędu astrowców (Asterales), wchodzącego w skład kladu astrowych w obrębie dwuliściennych właściwych[2].
- Wykaz gatunków[5]
- Leucogenes grandiceps (Hook.f.) Beauverd – leukogenes wielkokwiatostanowy[11]
- Leucogenes leontopodium (Hook.f.) Beauverd – leukogenes szarotkowaty[11]
- Leucogenes neglecta Molloy
- Leucogenes tarahaoa Molloy
W stanie dzikim leukogenes często tworzy mieszańce z przedstawicielami rodzaju raulia Raoulia[6].
Biologia i ekologia
edytujRośliny najlepiej rosną na mineralnych, przepuszczalnych glebach[7].
Zastosowanie
edytujPrzedstawiciele tego rodzaju uprawiani są jako rośliny ozdobne, głównie ze względu na srebrzyście omszone liście[6]. Najlepiej sprawdzają się w ogrodach skalnych[7].
Przypisy
edytuj- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ a b Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-04-15] (ang.).
- ↑ a b Leucogenes. Index Nominum Genericorum (ING). [dostęp 2016-07-10]. (ang.).
- ↑ a b c Leucogenes. [w:] Flora of New Zealand [on-line]. Landcare Research. [dostęp 2016-07-10].
- ↑ a b Leucogenes. The Plant List. [dostęp 2015-06-15]. (ang.).
- ↑ a b c d e D. J. Mabberley: The Plant-book: A Portable Dictionary of the Vascular Plants (Second Edition). Cambridge University Press, 1997, s. 406. ISBN 978-0-521-41421-0. (ang.).
- ↑ a b c d e f g h Beata Grabowska, Tomasz Kubala: Encyklopedia bylin, tom II, K–Z. Poznań: Zysk i S-ka, 2012, s. 535. ISBN 978-83-7506-846-7. (pol.).
- ↑ B. P. J. Molloy. Two new species of Leucogenes (Inuleae: Asteraceae) from New Zealand, and typification of L. grandiceps. „New Zealand Journal of Botany”. 33, 1, s. 53-63, 1995. DOI: 10.1080/0028825X.1995.10412943.
- ↑ Panero J.L., Funk V.A.. Toward a phylogenetic subfamilial classification for the Compositae (Asteraceae). „Proceedings of the Biological Society of Washington”. 115 (4), s. 909–922, 2002. Biological Society of Washington.
- ↑ B. Baldwin, J.M. Bonifacino, T. Eriksson, V. A. Funk, C.A. Mannheimer, B. Nordenstam, N. Roque, I. Ventosa: Compositeae classification. Smithsonian National Museum of Natural History. [dostęp 2010-05-24]. (ang.).
- ↑ a b B. Grabowska, T. Kubala: Encyklopedia bylin, tom II, K–Z. Poznań: Zysk i S-ka, 2012, s. 535. ISBN 978-83-7506-846-7. (pol.).