Leszczka (województwo podlaskie)
Leszczka – wieś w Polsce położona w województwie podlaskim, w powiecie siemiatyckim, w gminie Siemiatycze[5][6].
| wieś | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2011) | |
| Strefa numeracyjna |
85 |
| Kod pocztowy |
17-300[4] |
| Tablice rejestracyjne |
BSI |
| SIMC |
0039692[5] |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa podlaskiego  | |
Położenie na mapie powiatu siemiatyckiego  | |
Położenie na mapie gminy wiejskiej Siemiatycze  | |
 52°28′38″N 22°52′52″E/52,477222 22,881111[1]
| |
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa białostockiego.
Znajduje się przy drodze krajowej nr 19, ok. 6 km od Siemiatycz.
Wierni kościoła rzymskokatolickiego należą do parafii Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Siemiatyczach[7].
Historia
edytujHistoria Leszczki jest związana z rodem Leszczyńskich. Na początku XIV w. jeden z przedstawicieli rycerskiego rodu Wieniawitów Leszczyńskich z Leszna, na zaproszenie księcia mazowieckiego, wraz z przedstawicielami innych rodów rycerskich, osiadł we wschodniej części Mazowsza na darowanych mu 50-60 włókach ziemi, które nazwał Leszczką (według szacunków geodezyjnych obszaru Leszczki Wielkiej i Małej oraz wielkości późniejszych podziałów).
Celem tego pierwszego osadnictwa rycerskiego była obrona Mazowsza od Jaćwieży, Prusów i Litwy. Druga faza osadnictwa na pograniczu Mazowsza i Podlasia to okres po bitwie grunwaldzkiej.
W 1407 r. Leszczyńscy zbudowali modrzewiowy kościół w Perlejewie (Pierlejewie) i ufundowali parafię z wieczystą donacją 3 włók ziemi (ok. 50 ha). Jeden z Leszczyńskich zginął w bitwie pod Grunwaldem, walcząc w chorągwi Ziemi Drohinickiej Wielkiego Księstwa Litewskiego pod Wielkim Księciem Witoldem. Wieniawici Wielkopolscy walczyli w chorągwi Ziemi Śremskiej.
Dwór w Leszczce spalili Tatarzy pod hetmanem Gosiewskim w 1656 r., idąc na Prusy. Modrzewiowy kościół w Pierlejewie spalili zaś Szwedzi w 1657 roku. Cała okolica była zdewastowana, a Leszczyńscy przenieśli się do Drohiczyna, gdzie mieli swój dworek w okolicy kapliczki św. Jana. Po kilkunastu latach odbudowali się już na gruntach Małej Leszczki bliżej Pierlejewa.
W tradycji rodzinnej przetrwało, ale też i w dokumentach historycznych mówi się o tym, że jeden z przedstawicieli wielkopolskiego rodu Leszczyńskich o imieniu Rafał, miał związki z początkami reformacji luterańskiej. Studiując na uniwersytecie w Tybindze, Rafał zaprzyjaźnił się z Melanchtonem i razem z Marcinem Lutrem i studentami pojechał na słynną teologiczną dysputę z przedstawicielem papieża kardynałem Eckiem w 1519 r. (później przez długie lata prowadził korespondencję z Lutrem już z dysydenckiego Leszna). Otóż jeden z Leszczyńskich - Wacław, który nie przeszedł na "melanchtonową wiarę", nie chcąc mieć wiele wspólnego z dysydencką rodziną, przeniósł się do Leszczki. Było to około 1580 r. Od cesarza Fryderyka III w 1473 r. otrzymał Rafał Leszczyński tytuł hrabiowski (honoravit titulo comitatus de Lesna), który należny jest potomkom.
W tradycji Leszczyńskich z Leszczki są barwne postaci jak np. Kacper, który ścigany wyrokiem za "poszczerbienie" Radziszewskiego, zaciągnął się w Brześciu do Lisowczyków i harcował z nimi po całej Europie, brał udział m.in. w zdobyciu Magdeburga. Jeszcze w sile wieku wrócił do Leszczki i udekorował ściany dworzyszcza rzadkimi okazami broni i kobierców. Ze spalonego przez Tatarów dworu ocalała podobno tylko wielkiej wartości krzywa damasceńska szabla, łuk turecki, inkrustowany macicą perłową i kielich ofiarowany do kościoła w Pierlejewie.
Kacper nie ożenił się, lecz po powrocie wstąpił do klasztoru. Można przypuszczać, że powodem tej decyzji była potrzeba podsumowania grzechów młodości i okresu wojaczki.
Inną, znaczną postacią rodu był Maciej Leszczyński, wykształcony w kolegium drohickim. Był on łącznikiem pomiędzy konfederatami dzikowskimi a dworem w Królewcu króla Stanisława. W późniejszych latach zawędrował do mołdawskiego Benderu, aby tam stać się zaufanym kurierem Stanisława. Do Leszczki już nie powrócił. Ożenił się podobno z Wołoszką i zamieszkali na Węgrzech.
Kolejnym przedstawicielem rodu był dziedzic Marcin, o którym mówiło się, że podczas Wiosny Ludów był na wojaczce w Wiecznym Mieście. Po powrocie z wojny zastał majątek w złym stanie, bowiem jego plenipotent przegrał długoletni proces z Zalewskimi o łąki nadbużańskie koło Grannego, a ponadto także i Borzymowie nie spłacili pożyczki ani procentów.
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 67412
- ↑ Wieś Leszczka w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2020-01-17], liczba ludności na podstawie danych GUS.
- ↑ GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r..
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 646 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ a b GUS. Wyszukiwarka TERYT
- ↑ Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ Opis parafii na stronie diecezji
Bibliografia
edytuj- F. Sulikowski, B. Chlebowski, J. Krzywicki, W. Walewski, Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. 1 15, Warszawa 1880-1902.
- Adam Boniecki, Herbarz Polski.
Linki zewnętrzne
edytuj- Leszczka Mała i Wielka, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 2: Januszpol – Wola Justowska, Warszawa 1902, s. 222.