Leon Tochowicz
Leon Tochowicz (ur. 18 lipca 1897 w Igołomi, zm. 29 lipca 1965 w Krakowie) – polski lekarz internista, kardiolog, profesor nauk medycznych, nauczyciel akademicki Uniwersytetu Jagiellońskiego, trzykrotny rektor Akademii Medycznej w Krakowie, inicjator budowy Instytutu Pediatrii w Krakowie-Prokocimiu, autor niemal stu publikacji naukowych, określany jako „twórca krakowskiej szkoły kardiologicznej”. Żołnierz Wojska Polskiego, uczestnik wojny polsko-bolszewickiej (1918–1920) i kampanii wrześniowej (1939), aresztowany w czasie akcji Sonderaktion Krakau, więzień KL Sachsenhausen.
 Leon Tochowicz - podczas pochodu z okazji Jubileuszu 600-lecia Uniwersytetu Jagiellońskiego (Kraków, 10 maja 1964) | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| profesor nauk medycznych | |
| Alma Mater | |
| Habilitacja | |
| Profesura | |
| Uczelnia | |
| Okres zatrudn. |
1945–1965 |
| rektor Akademii Medycznej w Krakowie | |
| Odznaczenia | |
  
| |
Życiorys
edytujUrodził się we wsi Igołomia jako syn Leona Tochowicza, kupca, oraz Doroty z domu Nawrockiej. W 1918 wstąpił jako ochotnik do Wojska Polskiego by wziąć udział w wojnie z bolszewikami. W 1920 roku podjął studia medyczne na Uniwersytecie Jagiellońskim. Stopień doktora nauk medycznych uzyskał w 1926 roku, po czym podjął pracę na Uniwersytecie jako asystent w I Klinice Chorób Wewnętrznych. Stopień doktora habilitowanego w zakresie chorób wewnętrznych uzyskał 12 lipca 1938[1][2].
Wziął udział w kampanii wrześniowej jako oficer-medyk. 6 listopada 1939 w ramach akcji Sonderaktion Krakau wraz z grupą innych profesorów i wykładowców UJ został aresztowany przez Niemców i wywieziony do obozu Sachsenhausen[3][4]. Po zwolnieniu w 1940 powrócił do Krakowa i prowadził prywatną praktykę[2].
Po zakończeniu wojny Tochowicz kontynuował pracę naukową. Poszerzył ją o działalność organizacyjną, przejmując w 1947 roku jako świeżo nominowany profesor nadzwyczajny kierownictwo I Kliniki Chorób Wewnętrznych Uniwersytetu Jagiellońskiego. W 1956 roku uzyskał tytuł profesora zwyczajnego[2]. W latach 1954–1957 sprawował funkcję prorektora, a w latach 1957–1965 rektora Akademii Medycznej w Krakowie[5]. W latach 1954–1961 był wiceprezesem Zarządu Głównego Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego[6].
W pracy naukowej zajmował się m.in. miażdżycą i nadciśnieniem tętniczym. Był autorem niemal stu publikacji naukowych. Uważany jest za pioniera polskiej kardiologii prewencyjnej. Pod jego kierunkiem kształciło się wielu kardiologów i kardiolożek, w prowadzonej przez niego klinice dwudziestu dwóch lekarzy i lekarek obroniło doktoraty, a dziewięćdziesięciu sześciu uzyskało specjalizację lekarską. Wśród uczniów Tochowicza byli m.in. Władysław Król, Tadeusz Horzela i Leon Cholewa. Dokonania Tochowicza w działalności dydaktycznej sprawiły, że określany był jako „twórca krakowskiej szkoły kardiologicznej”[7].
Leon Tochowicz zmarł w 1965 roku w Krakowie. Został pochowany w alei zasłużonych cmentarza Rakowickiego (kwatera LXVII-płn. 1-12)[8][9].
Jego krewnym był metalurg Stanisław Tochowicz.
Odznaczenia
edytuj- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
- Order Sztandaru Pracy I klasy
- Medal 10-lecia Polski Ludowej (1956)[10]
Publikacje (wybór)
edytuj- Zachowanie się tryptofanu i histydyny w przebiegu choroby Biermera. „Polskie Archiwum Medycyny Wewnętrznej”. 2, s. 1151–1159, 1936. Kraków.
- Wartość kliniczna przednio-tylnego odprowadzenia w elektrokardiografii. „Polska Gazeta Lekarska”. 42 (15), 1936. Lwów.
- Recherches sur la fluctuation du taux sanguin du tryptophane et de l'histidine au cours de la maladie de Biermar. „Folia Haematologica”, s. 240–248, 1936. Leipzig: Ak. Verlagsgesellschaft.
- Recherches sur la fluctuation du taux des acides aminés chez les sujets atteints d'anémie pernicieuse de Biermer et chez les sujets atteints d'anémie posthémorragique. „Folia Haematologica”, s. 249–268, 1936. Leipzig: Ak. Verlagsgesellschaft.
- Über den klinischen Wert der dorso-ventralen Ableitung in der Elektrokariographie. „Zeitschrift für Kreislaufforschung”, s. 712–727, 1937. Dresden: T. Steinkopff.
- Badania kliniczne nad wpływem wody ze śródła "Karola" w Iwoniczu, na wydzielanie soku żołądkowego, treści dwunastnicowej oraz na przemianę spoczynkową. 1937.
- Wskazania i przeciwwskazania dla leczenia klimato-balneo-hydrologicznego schorzeń układu krążenia. „Acta Balneologica Polonica”. 4 (2), 1938. Kraków.
- Badania kliniczne, doświadczalne i anatomo-patologiczne nad zachowaniem się układu krążenia w nadtarczyności. Kraków: Polska Akademia Umiejętności, 1938.
- Gruźlica jako zagadnienie społeczne wśród młodzieży akademickiej. Warszawa: Lekarski Instytut Naukowo-Wydawniczy, 1946.
- Zarys historii Krakowskiej Szkoły Medycznej: w 600-lecie Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie. Kraków: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1962. Przekład autorski na język angielski wydany w tym samym roku. Przekłady na języki niemiecki i francuski wydane w 1963.
- Sześćsetlecie medycyny krakowskiej: w sześćsetlecie Uniwersytetu Jagiellońskiego. T. 2. Kraków: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1964. Przekład na język angielski wydany w tym samym roku.
Upamiętnienie
edytujJego imieniem nazwano jedną z ulic w Krakowie, w Dzielnicy X Swoszowice[11].
Przypisy
edytuj- ↑ Ruch służbowy. „Dziennik Urzędowy Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego Rzeczypospolitej Polskiej”. Nr 9, s. 361, 10 września 1938.
- ↑ a b c Leon Tochowicz. dziejekrakowa.pl, 2009-11-30. [dostęp 2013-06-10]. (pol.).
- ↑ Relacje pracowników Uniwersytetu Jagiellońskiego o ich losach osobistych i dziejach uczelni w czasie drugiej wojny światowej. Kraków: Archiwum Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2005, s. 191–192.
- ↑ Wyrok na Uniwersytet Jagielloński. Kraków: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1989, s. 118–119. ISBN 83-03-02845-6.
- ↑ Łuczak Wanda. Unieważnić „stalinowski rozbiór” Uniwersytetu Jagiellońskiego – walka o powrót oderwanych wydziałów w latach 1956–1957. „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace Historyczne”. Nr 142, s. 156, z. 1 (2015).
- ↑ Składy osobowe Zarządów Głównych Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego od jego powstania. ptkardio.pl. [dostęp 2018-12-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-12-25)].
- ↑ Twórca krakowskiej szkoły kardiologicznej. Alma Mater, 5 kwietnia 2016. s. 38–41. [dostęp 2019-01-25].
- ↑ Zdjęcie grobowca Leona Tochowicza. genealogia.okiem.pl. [dostęp 2013-06-10]. (pol.).
- ↑ Jan Wiktor Tkaczyński (red.): Pro Memoria II. Profesorowie Uniwersytetu Jagiellońskiego spoczywający na Cmentarzu Rakowickim i Salwatorskim 1803–2015. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2016, s. 255.
- ↑ M.P. z 1956 r. nr 29, poz. 391
- ↑ Encyklopedia Krakowa. Warszawa–Kraków: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2000, s. 997.
Bibliografia
edytuj- Cholewa L., In memoriam: Prof. Leon Tochowicz; Przegląd Lekarski, 1975;32(8):656.
- Król W., Leon Tochowicz – a physician, scientist and teacher. Reminiscences on the 20th anniversary of his death; Kardiologia Polska, 1986;29(11-12):721-3.