Leon Dzierdziejewski
Leon Dzierdziejewski (ur. 26 stycznia 1894 w Puziniewiczach, zm. wiosną 1940 w Charkowie) – major kawalerii Wojska Polskiego, kawaler Orderu Virtuti Militari, ofiara zbrodni katyńskiej.
| |
 major kawalerii
| |
| Data i miejsce urodzenia |
26 stycznia 1894 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
wiosna 1940 |
| Przebieg służby | |
| Siły zbrojne | |
| Jednostki |
RIK Postawy |
| Stanowiska |
rejonowy inspektor koni |
| Główne wojny i bitwy | |
| Odznaczenia | |
    
| |
Życiorys
edytuj
Urodził się 26 stycznia 1894 roku w majątku Puziniewicze, w ówczesnym powiecie nowogródzkim guberni mińskiej, w rodzinie Januarego Konstantego (Onufrego) i Marii z Celińskich[1]. W 1914 roku ukończył Szkołę Handlową w Wilnie i rozpoczął studia w Instytucie Handlowym w Kijowie. Brał udział w strajkach szkolnych o wprowadzenie języka polskiego i nauki religii w języku polskim.
Od 13 lutego 1915 roku służył w armii rosyjskiej[2]. 13 września tego roku ukończył Mikołajewską Szkołę Kawalerii (ros. Николаевское кавалерийское училище) w Piotrogrodzie i został wcielony do 15 pułku ułanów tatarskich[2]. Po upadku caratu w 1917 roku rozpoczął służbę w I Korpusie Polskim, po powrocie do kraju, w sierpniu 1918 roku, wstąpił na ochotnika do Wojska Polskiego. Został przydzielony do 2 pułku ułanów na stanowisko dowódcy plutonu. Z pułkiem tym walczył podczas wojny z bolszewikami jako dowódca plutonu i szwadronu kaemów. Za walki pod Ojrzeniem odznaczony Krzyżem Srebrnym Ordery Virtuti Militari.
Po zakończeniu działań wojennych pozostał w wojsku został zweryfikowany do stopnia rotmistrza ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 roku. W 1928 roku awansował na majora ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1928 roku, przez pewien czas pełnił funkcję dowódcy szwadronu zapasowego. 6 lipca 1929 roku został przeniesiony do 8 pułku ułanów w Krakowie na stanowisko kwatermistrza[3]. 31 marca 1931 roku został przeniesiony na stanowisko rejonowego inspektora koni w Postawach[4].
W latach 20. był członkiem Wojskowego Klubu Samochodowego i Motocyklowego[5]. W listopadzie 1932 roku został zwolniony z zajmowanego stanowiska i oddany do dyspozycji dowódcy Okręgu Okrpusu Nr II, a z dniam 30 kwietnia 1934 roku przeniesiony w stan spoczynku[6][7].
Po agresji ZSRR na Polskę został aresztowany przez wkraczające radzieckie wojska okupacyjne. Przebywał w obozie w Starobielsku[8]. Wiosną 1940 roku został zamordowany przez funkcjonariuszy NKWD w Charkowie i pogrzebany potajemnie w bezimiennej mogile zbiorowej w Piatichatkach[8], gdzie od 17 czerwca 2000 roku mieści się oficjalnie Cmentarz Ofiar Totalitaryzmu w Charkowie[9]. Figuruje na Liście Starobielskiej NKWD, pod poz. 1040[8].
Upamiętnienie
edytuj5 października 2007 roku minister obrony narodowej Aleksander Szczygło mianował go pośmiertnie na stopień podpułkownika[10][11][12]. Awans został ogłoszony 9 listopada 2007 roku w Warszawie, w trakcie uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”[13][14][15].
Ordery i odznaczenia
edytujZobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ Kolekcja ↓, s. 1.
- ↑ a b Kolekcja ↓, s. 4.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 6 lipca 1929 roku, s. 192.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 8 z 31 marca 1930 roku, s. 108.
- ↑ Dział urzędowy. Spis członków Wojskowego Klubu Samochodowego i Motocyklowego w dniu 15 marca 1926 r.. „Automobilista Wojskowy”, s. 3, Nr 2 z 15 marca 1926. Wojskowy Klub Samochodowy i Motocyklowy.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 12 z 15 listopada 1932, s. 398.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 14 z 22 grudnia 1934, s. 279.
- ↑ a b c Księga Cmentarna Charkowa 2003 ↓, s. 103.
- ↑ Księga Cmentarna Charkowa 2003 ↓, s. LXXIV.
- ↑ Lista osób zamordowanych w Katyniu, Charkowie, Twerze i Miednoje mianowanych pośmiertnie na kolejne stopnie. [online], web.archive.org, s. 12 [dostęp 2024-10-21] [zarchiwizowane z adresu 2016-03-27] (pol.).
- ↑ Decyzja Nr 439/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 5 października 2007 w sprawie mianowania oficerów Wojska Polskiego zamordowanych w Katyniu, Charkowie i Twerze na kolejne stopnie oficerskie. Decyzja nie została ogłoszona w Dzienniku Urzędowym MON.
- ↑ Zbrodnia katyńska, miedzy prawdą i kłamstwem [online], edukacja.ipn.gov.pl, 2008, s. 215 [dostęp 2024-09-17] (pol.).
- ↑ Prezydent RP wziął udział w uroczystościach „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów” [online], prezydent.pl [dostęp 2024-08-26] (pol.).
- ↑ Harmonogram odczytywania nazwisk osób zamordowanych w Katyniu, Charkowie, Twerze i Miednoje mianowanych pośmiertnie na kolejne stopnie [online], policja.pl, s. 1-4 [dostęp 2024-08-28] (pol.).
- ↑ „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”. Portal polskiej Policji. [dostęp 2023-09-15].
- ↑ Dekret Wodza Naczelnego L. 3373 z 1921 r. (Dziennik Personalny z 1921 r. Nr 39, poz. 1822)
- ↑ Księga Jazdy Polskiej 1938 ↓, s. 409.
- ↑ a b c d Kolekcja ↓, s. 3.
- ↑ Kolekcja ↓, s. 1 foto.
Bibliografia
edytuj- Leon Dzierdziejewski. [w:] Kolekcja Orderu Wojennego Virtuti Militari, sygn. I.482.90-8559 [on-line]. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2024-05-12].
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2022-01-19].
- Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
- Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
- Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
- Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
- Kazimierz Banaszek, Krystyna Wanda Roman, Zdzisław Sawicki: Kawalerowie Orderu Virtuti Militari w mogiłach katyńskich. Kapituła Orderu Wojennego Virtuti Militari, 2000. ISBN 83-87893-79-X.
- Jerzy Ciesielski, Zuzanna Gajowniczek, Grażyna Przytulska, Wanda Krystyna Roman, Zdzisław Sawicki, Robert Szczerkowski, Wanda Szumińska: Charków. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego. Jędrzej Tucholski (red.). Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM, 2003. ISBN 83-916663-5-2.
- Księga Jazdy Polskiej. Bolesław Wieniawa-Długoszowski (red.) Bronisław Rakowski (red.) Władysław Dziewanowski (red.) Karol Koźmiński (red.) Stanisław Strumph-Wojtkiewicz (red.) Stanisław Ostoja-Chrostowski (red.) Stanisław Haykowski (ilust.). Warszawa: Zakłady Graficzne Instytutu Wydawniczego „Biblioteka Polska”, 1938.