Lemuria (ssaki)

Lemuria
	Eulemur
	Simons & Rumpler, 1988
	; Przedstawiciel rodzaju – samica lemurii manguściej (E. mongoz)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	łożyskowce
Rząd	naczelne
Podrząd	lemurowe
Rodzina	lemurowate
Rodzaj	lemuria
	Typ nomenklatoryczny
	Lemur mongoz Linnaeus, 1766
Synonimy
	Prosimia Boddaert, 1785; Petterus Groves & Eaglen, 1988;
	Prosimia Boddaert, 1785; Petterus Groves & Eaglen, 1988;
Gatunki
	12 gatunków – zobacz opis w tekście
	12 gatunków – zobacz opis w tekście
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Lemuria^[4] (Eulemur) – rodzaj ssaków naczelnych z rodziny lemurowatych (Lemuridae).

Zasięg występowania

Rodzaj obejmuje gatunki występujące na Madagaskarze^[5]^[6]^[7]. Lemuria manguścia została introdukowana na Komorach^[5]^[6]^[7].

Morfologia

Długość ciała (bez ogona) 30–50 cm, długość ogona 41–65 cm; masa ciała 1,1–2,5 kg^[6]^[8].

Systematyka

Rodzaj zdefiniowała w 1988 roku para zoologów – Amerykanka Elwyn L. Simons i Francuz Yves Rumpler – na łamach Comptes Rendus de l’Acadèmie des Sciences^[1]. Na gatunek typowy autorzy wyznaczyli (oryginalne oznaczenie) lemurię manguścią (E. mongoz).

Etymologia

Prosimia: gr. προ pro „blisko, w pobliżu”; łac. simia „małpa”^[9]. Boddaert wymienił kilka gatunków (w tym Lemur macaco Linnaeus, 1766 i Lemur mongoz Linnaeus, 1766) nie podając gatunku typowego.
Eulemur: gr. ευ eu „typowy, dobry, prawdziwy”; rodzaj Lemur Linnaeus, 1758 (lemur)^[1].
Petterus: Jean-Jacques Petter (1927–2002), francuski prymatolog^[3]. Gatunek typowy: Lemur fulvus É. Geoffroy Saint-Hilaire, 1796.

Podział systematyczny

Do rodzaju zaliczane są następujące gatunki^[10]^[8]^[5]^[4]:

Eulemur fulvus (É. Geoffroy Saint-Hilaire, 1796) – lemuria płowa
Eulemur rufus (Audebert, 1799) – lemuria rdzawa
Eulemur rufifrons (E.T. Bennett, 1833) – lemuria rdzawoczelna
Eulemur albifrons (É. Geoffroy Saint-Hilaire, 1796) – lemuria białogłowa
Eulemur sanfordi (Archbold, 1932) – lemuria brązowa
Eulemur cinereiceps (A. Grandidier & Milne-Edwards, 1890) – lemuria szarogłowa
Eulemur collaris (É. Geoffroy Saint-Hilaire, 1812) – lemuria obroźna
Eulemur macaco (Linnaeus, 1766) – lemuria czarna
Eulemur flavifrons (J.E. Gray, 1867) – lemuria błękitnooka
Eulemur coronatus (J.E. Gray, 1842) – lemuria koroniasta
Eulemur rubriventer (I. Geoffroy Saint-Hilaire, 1850) – lemuria czerwonobrzucha
Eulemur mongoz (Linnaeus, 1766) – lemuria manguścia

Drzewo filogenetyczne rodzaju Eulemur oparte na dwóch loci mitochondrialnych i trzech jądrowych; liczby przedstawiają prawdopodobieństwo a posteriori każdego węzła^[11]:

1

0,6

0,98

0,9

0,86

1

	E. albifrons

	E. sanfordi

E. fulvus

0,98

	E. rufus

	E. rufifrons

0,91

	E. cinereiceps

	E. collaris

E. rubriventer

E. mongoz

0,58

E. coronatus

1

	E. flavifrons

	E. macaco

Uwagi

↑ W części.

Przypisy

↑ ^a ^b ^c E.L. Simons, Y. Rumpler. Eulemur: New generic name for species of Lemur other than Lemur catta. „Comptes Rendus de l’Acadèmie des Sciences”. Série III. 307, s. 550, 1988. Paris. (fr. • ang.).
↑ P. Boddaert: Elenchus animalium, volumen I: sistens quadrupedia huc usque nota, eorumque varietates: ad ductum naturae, quantum fieri potuit disposita. Roterodami: Apud C.R. Hake, 1784, s. 43. (łac.).
↑ ^a ^b C.P. Groves & R.H. Eaglen. Systematics of the Lemuridae (Primates, Strepsirhini). „Journal of Human Evolution”. 17 (5), s. 533, 1988. DOI: 10.1016/0047-2484(88)90040-1. (ang.).
↑ ^a ^b Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 30. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
↑ ^a ^b ^c C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 150–152. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
↑ ^a ^b ^c Ch. Schwitzer, R.A. Mittermeier, E.E. Louis Jr & M.C. Richardson: Family Lemuridae (Bamboo, True and Ruffed Lemurs). W: R.A. Mittermeier, A.B. Rylands & D.E. Wilson (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 3: Primates. Barcelona: Lynx Edicions, 2013, s. 133–138. ISBN 978-84-96553-89-7. (ang.).
↑ ^a ^b D.E. Wilson & D.M. Reeder (red.): Genus Eulemur. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-11-03].
↑ ^a ^b Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 95–97. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
↑ T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 575, 1904. (ang.).
↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-09-06]. (ang.).
↑ M. Markolf & P.M. Kappeler. Phylogeographic analysis of the true lemurs (genus Eulemur) underlines the role of river catchments for the evolution of micro-endemism in Madagascar. „Frontiers in Zoology”. 10 (1), s. 70, 2013. DOI: 10.1186/1742-9994-10-70. (ang.).

[2] W części.

[Simons&Rumpler-1] E.L. Simons, Y. Rumpler. Eulemur: New generic name for species of Lemur other than Lemur catta. „Comptes Rendus de l’Acadèmie des Sciences”. Série III. 307, s. 550, 1988. Paris. (fr. • ang.).

[Boddaert-3] P. Boddaert: Elenchus animalium, volumen I: sistens quadrupedia huc usque nota, eorumque varietates: ad ductum naturae, quantum fieri potuit disposita. Roterodami: Apud C.R. Hake, 1784, s. 43. (łac.).

[Groves&Eaglen-4] C.P. Groves & R.H. Eaglen. Systematics of the Lemuridae (Primates, Strepsirhini). „Journal of Human Evolution”. 17 (5), s. 533, 1988. DOI: 10.1016/0047-2484(88)90040-1. (ang.).

[Cichocki&inni-5] Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 30. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[Burgin&inni-6] C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 150–152. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).

[Schwitzer&inni-7] Ch. Schwitzer, R.A. Mittermeier, E.E. Louis Jr & M.C. Richardson: Family Lemuridae (Bamboo, True and Ruffed Lemurs). W: R.A. Mittermeier, A.B. Rylands & D.E. Wilson (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 3: Primates. Barcelona: Lynx Edicions, 2013, s. 133–138. ISBN 978-84-96553-89-7. (ang.).

[Wilson&Reeder-8] D.E. Wilson & D.M. Reeder (red.): Genus Eulemur. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-11-03].

[amw-9] Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 95–97. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).

[pal-10] T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 575, 1904. (ang.).

[mdd-11] N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-09-06]. (ang.).

[mar&kap-12] M. Markolf & P.M. Kappeler. Phylogeographic analysis of the true lemurs (genus Eulemur) underlines the role of river catchments for the evolution of micro-endemism in Madagascar. „Frontiers in Zoology”. 10 (1), s. 70, 2013. DOI: 10.1186/1742-9994-10-70. (ang.).

[4]

[1]

[a]

[2]

[3]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]