Leka Zogu
Leka Zogu (ur. 5 kwietnia 1939 w Tiranie, zm. 30 listopada 2011 tamże) – następca tronu Królestwa Albanii (książę koronny) i pretendent do tronu tego kraju.
| |
| Data i miejsce urodzenia |
5 kwietnia 1939 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
30 listopada 2011 |
| Rodzice | |
| Małżeństwo |
Susan Cullen-Ward |
| Dzieci | |
.svg)
| |
| Odznaczenia | |
   
| |
Życiorys
edytujBył jedynym synem Ahmeda I Zogu, króla Albanii, i jego żony, królowej Geraldiny. Urodził się dwa dni przed napaścią wojsk włoskich na Królestwo Albanii.
Ukończył szkołę średnią w Szwajcarii[1], studiował ekonomię na Sorbonie[2], wstąpił do Royal Military Academy w Sandhurst[1] w stopniu porucznika[2]. Planowane studia na Uniwersytecie Oksfordzkim nie doszły do skutku z uwagi na pogarszający się stan zdrowia ojca[potrzebny przypis]. Uznał także, że powinien zostać muzułmaninem, jak jego ojciec.
Tytuł królewski odziedziczył wraz ze śmiercią ojca[2]. 15 maja 1961 w Paryżu parlament emigracyjny, działając zgodnie z konstytucją z 1928, ogłosił Lekę królem Albańczyków[1]. W 1962 zamieszkał w Madrycie, uzyskując azyl polityczny od gen. Francisco Franco[1]. Skupił wokół siebie środowisko emigracyjne, z uchodźczym rządem na czele[3].
Leka zajmował się handlem nieruchomościami[1]. W 10 października 1975 w Biarritz[3] ożenił się z byłą nauczycielką, Australijką Susan Cullen-Ward[2], zmarłą w 2004, która przez zwolenników monarchii nazywana była królową Zuzanną. Miał jednego syna, także o imieniu Leka, urodzonego w 1982[3].
W 1980 został oskarżony przez rząd Albanii o działalność antypaństwową, podżeganie do powstania w Kosowie i przygotowywanie inwazji, celem objęcia władzy[3]. Następnie zmuszony do opuszczenia Hiszpanii, zamieszkał w Australii, aby ostatecznie osiąść w Południowej Afryce[3]. Tam zajmował się zarządzaniem przedsiębiorstwem rolnym i handlem surowcami mineralnymi[3].
W 1985–1991 prowadził ożywioną działalność dyplomatyczną, odwiedzając liczne kraje Zachodu[1]. Wspierał finansowo powstańców albańskich w Kosowie[4]. W 1993 po raz pierwszy próbował wjechać do Albanii, jednak władze kraju wycofały jemu wizę[1]. Kolejną próbę podjął w 1996. Z powodu strzelaniny wywołanej przez jego przeciwników lub prowokatorów w czasie wiecu poparcia dla Leki w Tiranie, musiał opuścić kraj[1].
Zabiegał o przywrócenie w Albanii ustroju monarchicznego[1]. W ogólnonarodowym referendum z 29 czerwca 1997[3], ideę tę poparła jedna trzecia Albańczyków[5]. Leka Zogu uznał wyniki za zmanipulowane, prowadząc w 1997–1999 kampanię na rzecz monarchii[3].
28 czerwca 2002, po 63 latach wygnania, powrócił wraz rodziną do kraju[2]. W 2004 utworzył partię Ruch na rzecz Rozwoju Narodowego (Lëvizja për Zhvillim Kombëtar), a dwa lata później ogłosił wycofanie się z życia politycznego.
17 listopada 2011 trafił do szpitala uniwersyteckiego w Tiranie. Zmarł pod koniec miesiąca[2].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d e f g h i Pasierbiński 2002 ↓, s. 248.
- ↑ a b c d e f Ndërroi jetë N.M.T. Mbreti Leka Zogu [online], Bota Sot, 30 listopada 2011 [dostęp 2023-01-22] [zarchiwizowane z adresu 2012-07-20] (alb.), Aktualna wersja artykułu (bez zdjęcia): Ndërroi jetë N.M.T. Mbreti Leka Zogu.
- ↑ a b c d e f g h Pasierbiński 2002 ↓, s. 250.
- ↑ Pasierbiński 2002 ↓, s. 249.
- ↑ Do Albanii wrócił król [online], piątek, Wyborcza.pl, 28 czerwca 2002 [dostęp 2023-01-22].
Bibliografia
edytuj- Albania. W: Tadeusz Pasierbiński: Monarchie świata: Poczet rodów królewskich i książęcych. Warszawa: „Iskry”, 2002, s. 248–252. ISBN 83-207-1705-1.
Linki zewnętrzne
edytuj- Witryna internetowa albańskiej rodziny królewskiej. Albanian Royal Family. (ang. • fr. • alb.).