Lasiorhynchites caeruleocephalus
Lasiorhynchites caeruleocephalus – gatunek chrząszcza z rodziny tutkarzowatych. Zamieszkuje zachodnią Palearktykę. Postacie dorosłe żerują na liściach brzóz, rzadziej innych drzew liściastych, natomiast larwy rozwijają się w pędach sosen.
| Lasiorhynchites caeruleocephalus | |||
| (Schaller, 1783) | |||
| |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Gromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Nadrodzina | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Plemię | |||
| Podplemię | |||
| Rodzaj | |||
| Podrodzaj |
Lasiorhynchites (Stenorhynchites) | ||
| Gatunek |
Lasiorhynchites (Stenorhynchites) caeruleocephalus | ||
| Synonimy | |||
| |||
Taksonomia
edytujGatunek ten opisany został po raz pierwszy w 1783 roku przez Johanna Gottlieba Schallera pod nazwą Curculio caeruleocephalus[1].
Morfologia
edytujChrząszcz o ciele długości od 4 do 5,5 mm. Ubarwienie ryjka, głowy, tarczki, spodu ciała i odnóży jest czarne, często z ciemnozielonym lub ciemnoniebieskim połyskiem metalicznym. Przedplecze i pokrywy są żółtoczerwone do czerwonych, pozbawione metalicznego połysku. Owłosienie ciała jest jasne, brązowawe i bardzo długie, na pokrywach i przedpleczu złożone z włosków stojących i półwzniesionych[2][3][4].
Ryjek jest prosty[2][3], o rowkach na czułki widocznych od góry, pokryty drobnymi i rzadkimi punktami, które na bokach przedniej połowy zlewają się w rządki[2]. Samiec ma ryjek krótszy od przedplecza z czułkami osadzonymi w połowie długości, zaś samica ryjek nieco od przedplecza dłuższy o czułkach osadzonych przed połową jego długości[2][3]. Głowa ma wyłupiaste oczy, u samca mocniej niż u samicy, oraz pokryte większymi niż na przedpleczu punktami ciemię[2].
Przedplecze jest nie węższe niż długie, równomiernie wypukłe, drobno i równomiernie punktowane, zaokrąglone po bokach[3][2]. Pokrywy są od 1,5 do 1,7 raza dłuższe niż w barkach szerokie. Guzy barkowe wysklepione ku przodowi[2]. Rzędy są delikatne, ale wyraźne[3], zaopatrzone w głębokie i większe niż na przedpleczu punktowanie; rząd przytarczkowy i przedostatni są skrócone. Międzyrzędy są szerokie i spłaszczone[2].
Ekologia i występowanie
edytuj
Owad ten zasiedla lasy mieszane[4]. Postacie dorosłe są aktywne od maja do września. Są foliofagami żerującymi na drzewach liściastych[2][5][4], głównie na brzozach (w tym brodawkowatej i omszonej[2][3]), ale także na dębach, olszach, pistacjach i śliwach[2][5][3]. Od czerwca do połowy sierpnia samice składają jaja do młodych pędów sosen[2][5], w tym pospolitej, czarnej i nadmorskiej[3]. Trwający około 10 tygodni rozwój larwalny ma miejsce wewnątrz nich (endofitofagia). Zimowanie larwy odbywa się w miejscu żerowania[2][5][3] i wczesną wiosną prowadzi ona jeszcze żer uzupełniający[2][3]. Wyrośnięta larwa wypada do gleby i tam się przepoczwarcza[2][5][3]. Stadium poczwarki zajmuje około 30 dni[3][2].
Gatunek palearktyczny. W Europie znany jest m.in. z Hiszpanii, Francji, Belgii, Niemiec, Szwajcarii, Włoch[6], Litwy[3], Polski[2], Czech, Słowacji, Węgier i Ukrainy[6]. W Afryce Północnej zamieszkuje Maroko i Algierię[2][5]. W żadnej części zasięgu nie jest pospolity[3]. W Polsce jest owadem rzadko spotykanym, znanym z nielicznych stanowisk[5].
Przypisy
edytuj- ↑ Lasiorhynchites caeruleocephalus. [w:] BioLib.cz [on-line]. [dostęp 2021-09-28].
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r Zdzisław Cmoluch: Klucze do oznaczania owadów Polski Część XIX Chrząszcze – Coleoptera z. 96-97 Rhinomaceridae, Attelabidae. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Polskie Towarzystwo Entomologiczne, 1979.
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n Hans Gønget, The Nemonychidae, Anthribidae and Attelabidae (Coleoptera) of Northern Europe, N.P. Kristensen (red.), „Fauna Entomologica Scandinavica”, 38, Leiden, Boston, New York, Köln: Brill, 2003, s. 28-29, ISSN 0106-8377.
- ↑ a b c Lasiorhynchites caeruleocephalus. [w:] Insektarium.net [on-line]. [dostęp 2021-09-28].
- ↑ a b c d e f g B. Burakowski, M. Mroczkowski, J. Stefańska: Katalog Fauny Polski. Tom XXIII, zeszyt 18. Chrząszcze – Coleoptera. Ryjkowcowate prócz ryjkowców – Curculionioidea prócz Curculionidae.. Warszawa: 1992.
- ↑ a b Lasiorhynchites (Stenorhynchites) coeruleocephalus (Schaller, 1783). [w:] Fauna Europaea [on-line]. [dostęp 2021-09-28].