Lagochilus

*Lagochilus*
	; Lagochilus platyacanthus
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	astropodobne
Rząd	jasnotowce
Rodzina	jasnotowate
Rodzaj	Lagochilus
	Nazwa systematyczna
	Lagochilus Bunge ex Benth.; Labiat. Gen. Spec.: 640 (1834)
	Typ nomenklatoryczny
	non designatus
Synonimy
	Chlainanthus Briq.; Lagochilopsis Knorring; Yermoloffia Bél.;
	Chlainanthus Briq.; Lagochilopsis Knorring; Yermoloffia Bél.;
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Lagochilus – rodzaj roślin z rodziny jasnotowatych. Obejmuje 45 gatunków^[3]. Rośliny te występują w Azji: od Kaukazu, Kazachstanu, Iranu i Pakistanu, poprzez Azję Środkową, po środkowe i północne Chiny. W Europie rodzaj obecny jest we wschodniej części (przeduralskiej) Rosji^[3]. Rośliny te rosną zwykle w miejscach suchych, na zboczach wzgórz, w dolinach i na pustyniach^[5].

Do sporządzania napoju odurzającego w Azji Środkowej wykorzystywane są szczytowe części pędów Lagochilus inebrians. Rośliny te wykorzystywane sa także jako lecznicze^[6]. Niektóre gatunki uprawiane są jako ozdobne^[7]^[5].

Morfologia

Pokrój: Byliny i półkrzewy o drewniejącej szyi korzeniowej. Łodygi sztywne, pokryte rzadkimi włoskami^[8]^[5].
Liście: Blaszka rombowata, całobrzega albo dłoniasto lub pierzasto klapowana, z łatkami kolczastymi^[8]^[5].
Kwiaty: Zebrane po 2 do 10 w okółki, które zwykle wsparte są kolczastymi podsadkami^[5]. Kielich dzwonkowaty lub rurkowato-dzwonkowaty, prosty, 5-żyłkowy, z 5 ząbkami równej długości lub z 3 górnymi łatkami dłuższymi (nierzadko dłuższymi od rurki), kolczastymi na szczycie. Korona kwiatu od zewnątrz owłosiona, z dwiema wargami. Górna jest podługowata, prosta, mniej lub bardziej wysklepiona, podzielona na końcu na 2 lub 4 ząbki. Dolna warga trójłatkowa, ze środkową łatką największą i dwuklapową. Pręciki cztery, wystają poza koronę lub nie, pylniki równoległe lub rozchylone, orzęsione. Szyjka słupka nitkowata, na szczycie z rozwidlonym znamieniem^[8].
Owoce: Niełupki podługowato-jajowate, czas nieco spłaszczone, na szczycie zaokrąglone lub ucięte, ogruczolone, owłosione lub nagie^[8].

Systematyka

Pozycja systematyczna

Rodzaj z plemienia Leonureae w obrębie podrodziny Lamioideae z rodziny jasnotowatych Lamiaceae^[9].

Wykaz gatunków^[3]

Lagochilus acutilobus (Ledeb.) Fisch. & C.A.Mey.
Lagochilus alutaceus Bunge
Lagochilus androssowii Knorring
Lagochilus aucheri Boiss.
Lagochilus balchanicus Czerniak.
Lagochilus botschantzevii Kamelin & Tzukerv.
Lagochilus bungei Benth.
Lagochilus cabulicus Benth.
Lagochilus cuneatus Benth.
Lagochilus diacanthophyllus (Pall.) Benth.
Lagochilus grandiflorus C.Y.Wu & S.J.Hsuan
Lagochilus gypsaceus Vved.
Lagochilus hindukushi Kamelin & Gubanov
Lagochilus hirsutissimus Vved.
Lagochilus hirtus Fisch. & C.A.Mey.
Lagochilus hispidus (Bél.) Fisch. & C.A.Mey.
Lagochilus ilicifolius Bunge ex Benth.
Lagochilus inebrians Bunge
Lagochilus kaschgaricus Rupr.
Lagochilus khorassanicus Zeraatkar, F.Ghahrem. & Joharchi
Lagochilus knorringianus Pavlov
Lagochilus kschtutensis Knorring
Lagochilus lanatonodus C.Y.Wu & S.J.Hsuan
Lagochilus leiacanthus Fisch. & C.A.Mey.
Lagochilus longidentatus Knorring
Lagochilus lorestanicus Dehshiri & Mozaff.
Lagochilus macracanthus Fisch. & C.A.Mey.
Lagochilus nevskii Knorring
Lagochilus occultiflorus Rupr.
Lagochilus olgae Kamelin
Lagochilus paulsenii Briq.
Lagochilus platyacanthus Rupr.
Lagochilus platycalyx Schrenk ex Fisch. & C.A.Mey.
Lagochilus proskorjakovii Ikramov
Lagochilus pubescens Vved.
Lagochilus pungens Schrenk
Lagochilus quadridentatus Jamzad
Lagochilus schugnanicus Knorring
Lagochilus seravschanicus Knorring
Lagochilus setulosus Vved.
Lagochilus subhispidus Knorring
Lagochilus taukumensis Tzukerv.
Lagochilus turkestanicus Knorring
Lagochilus vvedenskyi Kamelin & Tzukerv.
Lagochilus xianjiangensis G.J.Liu

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2023-08-13] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2023-08-13] (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Lagochilus Bunge ex Benth.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2023-08-13].
↑ Lagochilus. [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [on-line]. Smithsonian Institution. [dostęp 2023-08-13].
↑ ^a ^b ^c ^d ^e K. Kubitzki (red.): The Families and Genera of Vascular Plants. VII. Flowering Plants. Dicotyledons. Lamiales. Berlin, Heidelberg: Springer, 2004, s. 225. ISBN 978-3-642-62200-7.
↑ Wielka Encyklopedia Przyrody. Rośliny kwiatowe 2, Warszawa: Muza SA, 1998, s. 293, ISBN 83-7079-779-2 .
↑ David J.D.J. Mabberley David J.D.J., Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 501, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200 .
↑ ^a ^b ^c ^d Lagochilus Bunge ex Bentham, [w:] Flora of China [online], eFloras.org [dostęp 2023-08-13] .
↑ Genus Lagochilus Bunge ex Benth.. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2023-08-13].

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2023-08-13] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2023-08-13] (ang.).

[powo-3] Lagochilus Bunge ex Benth.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2023-08-13].

[ing-4] Lagochilus. [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [on-line]. Smithsonian Institution. [dostęp 2023-08-13].

[kubitzki-5] K. Kubitzki (red.): The Families and Genera of Vascular Plants. VII. Flowering Plants. Dicotyledons. Lamiales. Berlin, Heidelberg: Springer, 2004, s. 225. ISBN 978-3-642-62200-7.

[encyk-6] Wielka Encyklopedia Przyrody. Rośliny kwiatowe 2, Warszawa: Muza SA, 1998, s. 293, ISBN 83-7079-779-2 .

[mabb-7] David J.D.J. Mabberley David J.D.J., Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 501, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200 .

[china-8] Lagochilus Bunge ex Bentham, [w:] Flora of China [online], eFloras.org [dostęp 2023-08-13] .

[grin-9] Genus Lagochilus Bunge ex Benth.. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2023-08-13].

[3]

[5]

[1]

[2]

[4]

[6]

[7]

[8]

[9]