Labūnava (okręg kowieński)

Labūnava (lit. Labūnava, hist. Łabunów, Łabunowo) – wieś na Litwie położona w rejonie kiejdańskim okręgu kowieńskiego, 11 km na południe od Kiejdan, nad Niewiażą.

Labūnava
Ilustracja
Katolicki kościół pw. Opatrzności Bożej (2017)
Państwo

 Litwa

Okręg

 kowieński

Rejon

kiejdański

Gmina

Pelėdnagiai (Peładnogi)

Populacja (2011)
• liczba ludności


747

Kod pocztowy

58177[1]

Położenie na mapie Litwy
Mapa konturowa Litwy, w centrum znajduje się punkt z opisem „Labūnava”
Ziemia55°11′29,6″N 23°54′21,3″E/55,191556 23,905917

Historia

edytuj

W drugiej połowie XIV wieku w Łabunowie istniał zamek, który został spalony w 1363 roku przez wielkiego mistrza krzyżackiego Winricha von Kniprode. Po odbudowaniu został ponownie w 1366 roku spalony. Po kolejnej odbudowie został znów zniszczony, w 1381 roku, tym razem przez Konrada Zöllnera von Rotenstein.

Najdawniejszy udokumentowany właściciel Łabunowa to Mikołaj Zabiełło herbu Topór, cześnik żmudzki, pod koniec XVI wieku. Po nim dziedziczył jego syn Salomon (~1630–1685), żonaty z Teodorą z Kurdwiczów (Teklą Teodorą Kudrewicz[2]), a po nim ich syn Mikołaj junior (~1670–1739) żonaty z Franciszką Białłozorówną (~1680–1761). Po nich Łabunów odziedziczył ich syn Jan Szymon Zabiełło (zm. 1761), kasztelan mścisławski żonaty z Teresą Sipajłówną (~1700–1755), a następnie syn Jana Ignacy (1745–?), chorąży kowieński, fundator tutejszego kościoła w 1779 roku, żonaty z Anną Elżbietą Monwid-Białłozorówną, a po nich – ich syn Onufry Szymon (1775–?), podkomorzy kowieński, żonaty z Krystyną von Vossberg (~1783–?). Szymon przekazał swą schedę synowi Karolowi (1808–?), który ożenił się z Matyldą Kobylińską (~1810–1887), po których dziedziczył ich syn Henryk Onufry (1844–1900), żonaty z Jadwigą Komarówną. Ich syn Karol Henryk (1868–1937) był ostatnim właścicielem Łabunowa. Po 1920 roku dobra łabunowskie zostały przejęte przez państwo litewskie[3][4].

Demografia Łabunowa
rok liczba ludności
1865 60
1923 175 (we dworze)
1959 36
1970 193
1979 734
1985 847
1989 882
2001 939
2006 915
2011 747[5]
 
Pozostałości po Zabiełłach (2011)

Po III rozbiorze Polski w 1795 roku Łabunów, wcześniej wchodzący w skład województwa trockiego Rzeczypospolitej[3], znalazł się na terenie ujezdu kowieńskiego guberni litewskiej, a następnie wileńskiej i kowieńskiej Imperium Rosyjskiego. W drugiej połowie XIX wieku należał do gminy Bobty[6]. Od 1920 roku Łabunów należy do Litwy, która w okresie 1940–1990, jako Litewska Socjalistyczna Republika Radziecka, wchodziła w skład ZSRR.

Wyżej wspomniany kościół z 1779 roku (erygowany w 1812 roku)[6], spalony w czasie wojen napoleońskich, odbudowany w 1855 roku (wspomina o nim Napoleon Rouba w 1909 roku[7]), został ostatecznie spalony w 1944 roku.

Stan obecny

edytuj

Na terenie wsi działa szkoła podstawowa, przedszkole, poczta, biblioteka (od 1956 roku), siedziba leśnictwa, hotel, przychodnia. Obecnie jako kościół wykorzystywana jest kaplica cmentarna z 1859 roku (kościół Opatrzności Bożej)[8].

Nieistniejący pałac

edytuj

Pierwsza rezydencja Zabiełłów, o której wiadomo, została wybudowana prawdopodobnie w XVII wieku. Był to drewniany dom z łamanym dachem.

Nowy pałac został wybudowany między 1882 a 1909 rokiem według projektu Karola Kozłowskiego. Był to neorenesansowy, dwukondygnacyjny budynek o skomplikowanej bryle, portykiem na osi i czworoboczną wieżą z boku. Pałac ten nigdy nie był dłużej zamieszkany, gdyż Zabiełłowie mieszkali w swej głównej siedzibie, w Opitołokach[3][7].

Pałac został zniszczony prawdopodobnie w czasie I wojny światowej.

Majątek Łabunów został opisany w 3. tomie Dziejów rezydencji na dawnych kresach Rzeczypospolitej Romana Aftanazego[3].

Przypisy

edytuj
  1. Kody pocztowe. Litwa [online] [dostęp 2018-04-21].
  2. Marek Minakowski, Wielka genealogia Marka Minakowskiego [online] [dostęp 2018-04-02].
  3. a b c d Łabunów, [w:] Roman Aftanazy, Dzieje rezydencji na dawnych kresach Rzeczypospolitej, wyd. drugie przejrzane i uzupełnione, t. 3: Województwo trockie, Księstwo Żmudzkie, Inflanty Polskie, Księstwo Kurlandzkie, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1992, s. 74–76, ISBN 83-04-03947-8, ISBN 83-04-03701-7 (całość).
  4. Łabunów, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. V: Kutowa Wola – Malczyce, Warszawa 1884, s. 564.
  5. Results of the 2011 Population and Housing Census of the Republic of Lithuania [online] [dostęp 2018-04-21] (ang.).
  6. a b Łabunów, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 2: Januszpol – Wola Justowska, Warszawa 1902, s. 253.
  7. a b Łabunów, [w:] Napoleon Rouba, Przewodnik po Litwie i Białejrusi, Wilno: Wydawnictwo Kurjera Litewskiego, 1909, s. 112.
  8. Mariusz Proskień, Krótka prezentacja z ostatniego wyjazdu na Litwę! [online], 10 czerwca 2011 [dostęp 2018-04-22].