Lökbatan (wulkan błotny)
Lökbatan – wulkan błotny we wschodnim Azerbejdżanie, na Półwyspie Apszerońskim, w pobliżu miejscowości Lökbatan.
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Położenie | |
| Pasmo | |
| Wysokość |
130 m n.p.m. |
Położenie na mapie Azerbejdżanu  | |
 40°18′16″N 49°42′33″E/40,304444 49,709167
| |
Opis
edytujAzerbejdżan ma najwięcej na świecie wulkanów błotnych. Z 800 odnotowanych na świecie, aż 350 znajduje się na terenie tego kraju[1]. Na Półwyspie Apszerońskim jest 13 wulkanów. Przez 181 lat, czyli w latach 1824–2005 miało tam miejsce 86 zarejestrowanych erupcji. Prawie połowa z nich to wybuchy wulkanów Lökbatan i Keyrəki[2].
Wulkan Lökbatan został zarejestrowany w 1810 roku[3]. Jest jednym z najaktywniejszych wulkanów w Azerbejdżanie. Erupcje miały miejsce: 6 stycznia 1829, 20 maja 1864, 18 stycznia 1887, w 1890, 1900, 1904, 1915, 1918, 1923, 14 sierpnia 1926, 5 marca 1933, 23 lutego 1935, 18 stycznia 1938, 1 marca 1941, 30 lipca 1954, 17 grudnia 1959, 26 kwietnia 1964, 1 października 1972, 6 października 1977, 31 marca 1980, 1990, 24 października 2001, 20 września 2012. Niemal wszystkim „erupcjom wulkanu towarzyszyły wyrzuty ziemi z dużymi ilościami wulkanicznej brekcji, spalanie gazów, słup ognia, czasem sięgający do 300–400 m, odpływ błota wzdłuż stoków, które tworzy «języki» dłuższe niż 200–250 m”[2]. Ostatnia erupcja wulkanu miała miejsce 2 maja 2017 roku[4].
Położony jest 130 m n.p.m., obecne są złoża z górnego i środkowego pliocenu m.in. z piętra apszerońskiego[5].
Nazwę wulkanu można przetłumaczyć jako „miejsce, w którym utknął wielbłąd”. Prawdopodobnie ma to związek z dwoma stożkami, które wyglądają jak garby wielbłąda[5].
Ochrona
edytujWulkan został ogłoszony pomnikiem przyrody na podstawie dekretu z 16 marca 1982 roku. 15 sierpnia 2007 roku prezydent Azerbejdżanu wydał rozporządzenie, na podstawie którego utworzono Państwowy Rezerwat Przyrody Wulkanów Błotnych w Baku i na terenie Półwyspu Apszerońskiego (Bakı və Abşeron yarımadasının palçıq vulkanları qrupu Dövlət Təbiət qoruğu). Celem była ochrona terenów, na których są zlokalizowane wulkany błotne[6][7]. Wulkan Lökbatan nie znalazł się jednak na liście 43 wulkanów podlegających ochronie[8]. 30 września 1998 roku UNESCO wpisało wulkan na Listę wstępną Dziedzictwa Materialnego i Kulturowego Wymagającego Pilnej Ochrony[5].
Turystyka
edytujDekret prezydenta Azerbejdżanu z dnia 20 lipca 2011 roku zobowiązywał Ministerstwo Kultury i Turystyki, Ministerstwo Ekologii i Zasobów Naturalnych oraz Narodową Akademię Nauk Azerbejdżanu do utworzenia trasy turystycznej Wulkany błotne[9]. W 2015 roku został wydany ilustrowany atlas wulkanów błotnych (w języku azerskim, angielskim i rosyjskim)[10].
Przypisy
edytuj- ↑ Вторая международная встреча участников проекта ЮНЕСКО [online] [dostęp 2020-04-18].
- ↑ a b Геохимическая характеристика продуктов деятельности [online], mudvolcanoazblog.files.wordpress.com [dostęp 2020-04-18].
- ↑ В Азербайджане активизировался грязевой вулкан Локбатан [online], izverzhenie-vulkana.ru [dostęp 2020-04-18].
- ↑ Lökbatan vulkanında püskürmə 4 dəqiqə çəkib [online], Novator.az, 2 maja 2017 [dostęp 2020-04-18] (azer.).
- ↑ a b c Lok-Batan Mud Cone [online], unesco.preslib.az [dostęp 2020-04-18] [zarchiwizowane z adresu 2020-04-18] (ang.).
- ↑ 53 – „Bakı və Abşeron yarımadasının palçıq vulkanları qrupu Dövlət Təbiət Qoruğu haqqında Əsasnamə”nin təsdiq edilməsi barədə [online], www.e-qanun.az [dostęp 2020-04-18].
- ↑ Lök-Batan Palçıq Vulkanı :: Azərbaycan-UNESCO əlaqələri [online], unesco.preslib.az [dostęp 2020-04-18] [zarchiwizowane z adresu 2020-02-11].
- ↑ Palçıq vulkanları qrupu Dövlət Təbiət Qoruğu.Azərbaycan Respublikası Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyi [online], eco.gov.az [dostęp 2020-04-19] (azer.).
- ↑ Azərbaycanda palçıq vulkanları [online], www.anl.az [dostęp 2020-04-19].
- ↑ GİA [online], www.gia.az [dostęp 2020-04-19].
Linki zewnętrzne
edytuj- Mud volcano erupted in Baku 20-09-2012 w serwisie YouTube