Kyzył

Kyzył
Кызы́л
	; Budynek tuwińskiego rządu w Kyzyle
Herb	Flaga
Państwo	Rosja
Republika	Tuwa
Zarządzający	Karim Sagaan-ooł↗
Powierzchnia	97,41 km²
Wysokość	630 m n.p.m.
Populacja (2020); • liczba ludności; • gęstość	; 119 438; 1226,1 os./km²
Nr kierunkowy	+7 39422
Kod pocztowy	667001-667011
	Położenie na mapie Tuwy Kyzył
	Położenie na mapie Rosji Kyzył
	51°43′N 94°27′E/51,716667 94,450000
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Hasło w Wikisłowniku
	Informacje w Wikipodróżach
	Strona internetowa

Kyzył (ros. Кызы́л) – miasto w Federacji Rosyjskiej, stolica Republiki Tuwy. Miejski kod OKATO to 93 401.

Informacje ogólne

W Kyzyle mieszka około 110 tysięcy ludzi (w tym około 50% Rosjan), co stanowi jedną trzecią ludności republiki. Na Kyzył przypada 70% produkcji przemysłowej Tuwy. Skupia się tu właściwie całe życie naukowe i kulturalne republiki. Ważniejszymi instytucjami są Tuwiński Uniwersytet Państwowy, republikańskie muzeum krajoznawcze Ałdan-Maadyr, teatr Kok-ooła. Miasto utrzymuje bezpośrednie połączenia lotnicze z Krasnojarskiem, Abakanem, Nowosybirskiem.

Geografia

Miasto jest położone ok. 4700 km na wschód od Moskwy i ok. 301 km na wschód od Ak-Dowurak – innego ważnego ośrodka miejskiego w Tuwie. Kyzył znajduje się w geograficznym centrum Azji i łączą się tu, tworząc główny nurt Jeniseju (po tuwińsku Uług-Chem), dwa jego dopływy: Wielki Jenisej (tuw. Bij-Chem) i Mały Jenisej (tuw. Kaa-Chem)^[2]. Niedaleko miejsca połączenia obu rzek nad brzegiem stoi obelisk wskazujący środek Azji, z napisami po: tuwińsku, rosyjsku i angielsku.

Historia

Kyzył założony został w 1914 r. pod nazwą Biełocarsk, w 1918 przemianowano go na Chem-Bełdyr. Dzisiejszą nazwę – oznaczającą po tuwińsku czerwony – nadano miastu w 1926 r.

We wrześniu 2004 r. Kyzył obchodził 90. rocznicę przyznania praw miejskich oraz 60. rocznicę przyłączenia Tuwy do ZSRR.