Kustrzebka fioletowawa
Kustrzebka fioletowawa (Geoscypha violacea (Pers.) Lambotte) – gatunek grzybów z rodziny kustrzebkowatych (Pezizaceae)[1].
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
kustrzebka fioletowawa |
| Nazwa systematyczna | |
| Peziza violacea (Pers.) Lambotte Mém. Soc. roy. Sci. Liège, Série 2 14: 320 [prepr.] (1887) [1888] | |
Systematyka i nazewnictwo
edytujPozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Geoscypha, Pezizaceae, Pezizales, Pezizomycetidae, Pezizomycetes, Pezizomycotina, Ascomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy opisał go w 1794 r. Christiaan Hendrik Persoon, nadając mu nazwę Peziza violacea. W 1888 r. Jean Baptiste Émil Lambotte przeniósł go do rodzaju Geoscypha[1]. Ma 8 synonimów. Niektóre z nich:
- Aleuria violacea (Pers.) Gillet 1879
- Galactinia violacea (Pers.) Svrček & Kubička 1961
- Plicaria violacea (Pers.) Fuckel 1870[2].
Polska nazwa według M.A. Chmiel[3]. Jest niespójna z aktualną nazwą naukową[1].
Morfologia
edytujTypu apotecjum bez trzonu, o szerokości 0,5–3,5 cm, początkowo kuliste do lekko urnowatego, z wiekiem staje się płytko kubkowate lub prawie płaskie. Brzeg początkowo podwinięty, potem wywinięty do góry, czasem falisty. Powierzchnia zewnętrzna u młodych okazów bladolilowa, u starszych biaława do jasnobrązowej, naga lub oprószona. Powierzchnia wewnętrzna (hymenialna) naga, początkowo fioletowa, u dojrzałych okazów matowa, brązowa do czarnobrązowej. Miąższ o grubości 0,5–2,0 mm, blady, nieco przezroczysty bez wyraźnego zapachu i smaku[4].
- Cechy mikroskopowe
Szczyty worków w odczynniku Melzera niebieskie. Askospory 13,5-15,5 × 7,5-8,5 µm, elipsoidalne, gładkie, cienkościenne, zazwyczaj jajowate, niektóre niedojrzałe zarodniki z niewyraźną gutulą[4].
- Gatunki podobne
Fioletową barwę tego grzyba najlepiej widać na młodych owocnikach rosnących w zacienionych miejscach, np. pod spalonymi kłodami lub skałami. Okazy wystawione na działanie promieni słonecznych szybko blakną i przybierają nieokreślony brązowy kolor i są mniej rozpoznawalne. Najbardziej podobna jest kustrzebka przeoczana (Peziza praetervisa). Aby rozróżnić te dwa gatunki niezbędne jest badanie mikroskopowe. Kustrzebka przeoczana ma zarodniki brodawkowate i w stanie dojrzałym zawierają dwie gutule[4].
Zasięg występowania i siedlisko
edytujZnane jest występowanie kustrzebki fioletowawej w Ameryce Północnej i Południowej, w Europie, Azji, Australii i na Nowej Zelandii[5]. W Polsce M.A. Chmiel w 2006 r. przytoczyła wiele stanowisk (jako Peziza violacea)[3], w następnych latach podano następne (także jako P. violacea)[6].
Grzyby saprotroficzne i grzyby wypaleniskowe występujące na ziemi, zwłaszcza na spaleniskach i na spróchniałym drewnie[3]. Jest jednym z gatunków, które masowo pojawiają się na wypaleniskach po pożarach lasów[4].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d Index Fungorum [online] [dostęp 2023-11-30] (ang.).
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2023-11-23] (ang.).
- ↑ a b c Maria Alicja Chmiel, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów workowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany PAN, 2006, s. 96, ISBN 978-83-89648-46-4.
- ↑ a b c d California Fungi – Geoscypha violacea [online], mycoweb.com [dostęp 2023-11-30] (ang.).
- ↑ Występowanie Peziza violacea na świecie (mapa) [online] [dostęp 2023-11-30] (ang.).
- ↑ Grzyby makroskopijne Polski w literaturze mikologicznej [online], grzyby.pl [dostęp 2023-11-30] (pol.).