Kuna (herb szlachecki)

Kuna (Przebendowski, Wilmsdorf, Wilk, Praebendaw) – polski herb szlachecki pochodzenia pruskiego. Herb własny rodziny Przebendowskich.

Kuna

Typ herbu	szlachecki
Alternatywne nazwy	Przebendowski, Wilmsdorf, Wilk, Praebendaw
Pierwsza wzmianka	1612 (Wilmsdorf), 1618 (Prebbentowe) - najstarsze wizerunki

Odmiany herbu Kuna I

Herb Kuna Ia

Herb Kuna Ib

Odmiany herbu Kuna II (wersje herbu z pagórkami)

Herb Kuna II

Herb Kuna IIa

Odmiany herbu Kuna III (najstarsza wersja herbu)

Herb Kuna III

Herb Kuna IIIa

Herb Kuna IIIb

Opis herbu

Znanych jest wiele wariantów tego herbu. Opisy zgodnie z klasycznymi zasadami blazonowania.

Przebendowski I i II

Kuna I (Przebendowski I odmienny): W polu złotym kuna ukoronowana wspięta (naturalna lub srebrna) w łapach (lub w pyszczku) trzymająca jabłko królewskie błękitne z krzyżem złotym. Klejnot: nad hełmem w koronie pół kuny jak na tarczy. Labry: czarne, podbite złotem.

Kuna Ia (Przebendowski I odmienny, Prebentow): W polu złotym (srebrnym?) kuna (barwy naturalnej?) siedząca, trzymająca w łapach jabłko królewskie (błękitne, ze złotym krzyżem). Klejnot: nad hełmem w koronie powtórzone godło. Labry: czarne, podbite złotem.

Kuna Ib (Wilmsdorf, Przebendowski I odmienny): W polu złotym kuna (wilk?) wspięta (naturalna) z jabłkiem czerwonym w pysku. Klejnot: nad hełmem w zawoju czerwono-złotym pół takiej samej kuny jak w godle. Labry czerwone, podbite złotem.

Kuna II (Przebendowski II odmienny): W polu czerwonym (także błękitnym) kuna siedząca (także wspięta) złota, na trójwzgórzu zielonym, trzymająca jabłko srebrne z krzyżem złotem. Klejnot: kuna z jabłkiem jak w tarcz. Labry: czerwone, podbite złotem.

Kuna IIa (Przebendowski II odmienny): W polu błękitnym kuna wspięta, ukoronowana, złota, na trójwzgórzu zielonym, trzymająca jabłko srebrne z krzyżem złotym. Klejnot: nad hełmem w koronie pół takiejż kuny wspiętej z jabłkiem. Labry: błękitne, podbite złotem.

Kuna III (Przebendowski odmienny, Prebentow, Wilk): W polu błękitnym wilk wspięty czarny. Klejnot: nad hełmem bez korony pół takiegoż wilka. Labry: błękitne, podbite czarnym.

Kuna IIIa (Przebendowski odmienny, Prebentow, Wilk): W polu złotym wilk wspięty naturalny. Klejnot: nad hełmem bez korony pół takiegoż wilka. Labry: czarne, podbite złotem.

Kuna IIIb (Przebendowski odmienny, Prebentow, Wilk): W polu srebrnym wilk wspięty szary, na wzgórzu zielonym. Klejnot: nad hełmem w zawoju błękitno-złotym pół wilka jak w tarczy. Labry błękitne, podbite złotem.

Najwcześniejsze wzmianki

Najdawniejszą formą herbu Przebendowskich była ta wyobrażająca wilka (Kuna III). Pieczętować się nim miał Hans von Prebentow, zmarły w 1608 roku. Podobny herb widnieje na mapie Pomorza Lubinusa z 1618 roku. Zwierzę podobne do wilka widnieje także na przedstawieniu herbu Wilmsdorfów (Kuna Ib), gałęzi Przebendowskich z Prus Książęcych z tzw. starego herbarza Siebmachera (1612). Wilka przedstawiono także na innym wczesnym przedstawieniu tego herbu, pochodzącym z prac Dachnowskiego z około 1620 roku (Kuna IIIb). Wilk widnieje prawdopodobnie także na jednym z późniejszych przedstawień, zawartym w herbarzu Bagmihla (Pommersches Wappenbuch, 1854). Późniejsze opisy i wyobrażenia herbu w herbowym zwierzęciu widziały już kunę, nie wilka, zazwyczaj w polu złotym. Takie przedstawienie i opis (Kuna Ia) znalazło się po raz pierwszy u Niesieckiego (Korona polska, 1728). Powtórzone zostało w pracach Emiliana Szeligi-Żernickiego (Der Polnische Adel, 1900, Die polnischen Stammwappen, 1904). Powołując się na Niesieckiego, nieco inny opis i wizerunek (Kuna I) dał Juliusz Karol Ostrowski (Księga herbowa rodów polskich, 1897, 1906). Zbliżony wizerunek (brak korony, pole srebrne) znalazł się w Tablicach odmian herbowych Chrząńskiego. Warianty II i IIb herbu pochodzą z jednego ze starych wydań Siebmachera. Spośród nich tylko wariant II wymieniony został przez Ostrowskiego.

Legenda herbowa

Według legendy ród Przebendowskich miał się wywodzić z Tracji i za rządów Fryderyka Barbarossy miał osiąść w Niemczech, gdzie otrzymali dobra Wilhelmsdorf od cesarza Ottona. Stamtąd część z nich przeniosła się do Prus, gdzie jeden z nich - Jan Przebendowski sygnował w 1466 r. pokój wieczny między Kazimierzem Jagiellończykiem a Ludwikiem de Erlichausen.

Herbowni

Jako herb własny herb ten przysługiwał tylko rodzinie Przebendowskich. Jej nazwisko zapisywano na różne sposoby. Pełna lista znajduje się w infoboksie po prawej stronie. W wyniku błędu edytorskiego w Polskiej Encyklopedii Szlacheckiej z herbem tym skojarzono także nazwisko Kuna. Tymczasem błąd ten naprawiono już w erracie do PES, ale mimo to został on powielony przez Tadeusza Gajla.

Linki zewnętrzne

• Herb Kuna z listą nazwisk w elektronicznej wersji Herbarza polskiego Tadeusza Gajla
• Herb Kuna II z listą nazwisk w elektronicznej wersji Herbarza polskiego Tadeusza Gajla
• Herb Kuna IIIa z listą nazwisk w elektronicznej wersji Herbarza polskiego Tadeusza Gajla

Bibliografia

• Przemysław Pragert: Herbarz szlachty kaszubskiej. T. 4. Gdańsk: Wydawnictwo Oskar Sp, z o.o. w koedycji z BiT Beata Żmuda-Trzebiatowska, 2015, s. 230-233, 398-401. ISBN 978-83-65175-14-4. ISBN 978-83-927383-6-7.