Ksawery Maszadro
Ksawery Maszadro (ur. 5 lutego 1886 w Ratoszynie[1], zm. 14 kwietnia 1959 w Londynie) – pułkownik lekarz Wojska Polskiego, kawaler Orderu Virtuti Militari, działacz niepodległościowy.
 Por. dr K. Maszadro, LP (między 1914 a 1917 rokiem) | |
 pułkownik lekarz
| |
| Data i miejsce urodzenia |
5 lutego 1886 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
14 kwietnia 1959 |
| Przebieg służby | |
| Lata służby |
1914–1945 |
| Siły zbrojne | |
| Formacja | |
| Jednostki |
1 Pułk Ułanów LP |
| Stanowiska |
lekarz pułkowy |
| Główne wojny i bitwy | |
| Odznaczenia | |
     
| |
.png){kind=small}
Życiorys
edytujBył synem Beonisława i Ksawery z d. Gierałtowskiej[2]. Urodził się w lutym 1886 roku w Ratoszynie[a] (powiat lubelski, gmina Chodel). Uczęszczał do gimnazjum w Lublinie, a następnie uczył się w gimnazjum w Tule, z ktorego został wydalony[3]. Zdał maturę w Krakowie i następnie studiował medycynę w Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego[3]. Studia ukończył w roku 1914[4][3].
W 1911 był członkiem Sekcji Narciarskiej Towarzystwa Tatrzańskiego[5]. Był członkiem lwowskiego „Sokoła” i Związku Sokołów w Krakowie, które po wybuchu I wojny światowej przystąpiły do Legionów Polskich Józefa Piłsudskiego.
Przed wybuchem I wojny światowej, która doprowadziła, do odzyskania niepodległości Polski, K. Maszadro ochotniczo wstąpił 4 sierpnia 1914 roku do oddziału konnego „Sokoła”, dowodzonego przez Marcelego Jastrzębiec-Śniadowskiego[3]. Od 26 sierpnia był lekarzem oddziału „Beliny” (zob. też ułańska siódemka). W następnych miesiącach został mianowany podporucznikiem lekarzem (Rozkaz nr 126 komendanta Józefa Piłsudskiego, Jakubowice, 9 października 1914; konnica)[6]. W następnych miesiącach awansował na porucznika lekarza i lekarza pułkowego 1 pułku ułanów („Beliniacy”)[4][3]. Od 6 lutego do 1 kwietnia 1917 roku wykładał przedmiot „higiena” na kawaleryjskim kursie podoficerskim przy 1 pułku ułanów w Ostrołęce[7]. 16 lipca 1917 roku (zob. kryzys przysięgowy) został zwolniony z Legionów i internowany w Benjaminowie (Białobrzegi), gdzie przebywał do 2 sierpnia 1918 roku[3]. Po zwolnieniu z obozu prowadził praktykę lekarską w Kaliszu. Wstąpił do POW[3].
W listopadzie 1918 roku zaciągnął się do tworzonego w Lublinie 7 pułku ułanów[4]. W szeregach tego pułku uczestniczył w wojnie polsko-bolszewickiej jako starszy lekarz pułkowy[4][3].
Po zakończeniu wojny został awansowany do stopnia podpułkownika lekarza ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919[8][9][10]. W latach 1923–1924 był komendantem Szpitala Rejonowego w Siedlcach, pozostając oficerem nadetatowym 9 Batalionu Sanitarnego w Siedlcach[11][12]. 31 października 1927 roku ogłoszono jego przeniesienie do 5 Szpitala Okręgowego w Krakowie na stanowisko komendanta szpitala[13][14][3]. Został awansowany do stopnia pułkownika lekarza ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1930[15][4]. W czerwcu 1930 został przeniesiony do Dowództwa Okręgu Korpusu Nr VII w Poznaniu na stanowisko szefa sanitarnego[16][17][3]. Był członkiem Towarzystwa Przyjaciół Nauk w Poznaniu[18]. Z dniem 1 lutego 1933 został przeniesiony do Centrum Wyszkolenia Sanitarnego w Warszawie na stanowisko komendanta Szkoły Podchorążych Sanitarnych[19][3].
W czasie kampanii wrześniowej był naczelnym szefem służby zdrowia w Kwaterze Głównej Naczelnego Wodza[4]. Ewakuował się do Rumunii, a następnie do Francji, gdzie został komendantem Centrum Wyszkolenia Sanitarnego w Combourg k. Rennes (luty–czerwiec 1940)[4]. Po ewakuacji do Wielkiej Brytanii został przydzielony do Stacji Zbornej Oficerów Rothesay. 3 października 1941 roku został przeniesiony do I Dywizjonu Pociągów Pancernych na stanowisko starszego lekarza. Następnie pełnił służbę w Dowództwie Jednostek Wojska w Wielkiej Brytanii na stanowisku szefa sanitarnego[4].
Po wojnie do Polski nie wrócił. Do czasu przejścia na emeryturę prowadził praktykę ogólnolekarską. Brał udział w społecznym i kulturalnym życiu polskiej emigracji, przede wszystkim w działalności emigranckiego Klubu Szkoły Podchorążych Sanitarnych[20]. Zmarł w Londynie 14 kwietnia 1959 roku[4][20].
Ordery i odznaczenia
edytuj- Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari nr 5406 (17 maja 1922)[21][22]
- Krzyż Niepodległości (12 maja 1931)[23]
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (11 listopada 1936)[24][25]
- Krzyż Walecznych (przed 1928)[26]
- Złoty Krzyż Zasługi (19 marca 1931)[27]
- Medal 10 Rocznicy Wojny Niepodległościowej (Łotwa)[28]
- Odznaka honorowa Stowarzyszenia Meksykańskich Lekarzy Wojskowych (zezwolenie w 1934)[29]
Uwagi
edytuj- ↑ Wieś w pobliżu miejscowości Chodel (w latach 1838–1870 — miasto; zob. miejscowości w Polsce pozbawione praw miejskich).
Przypisy
edytuj- ↑ Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, Tom IX. Warszawa: nakł. Filipa Sulimierskiego i Władysława Walewskiego, 1880–1914, s. 543.
- ↑ Kolekcja VM ↓, s. 1.
- ↑ a b c d e f g h i j k Kolekcja VM ↓, s. 4.
- ↑ a b c d e f g h i Janusz Cisek, Marek Cisek i inni: Maszadro Ksawery. [w:] Wykaz Legionistów Polskich 1914–1918 zawiera naukowo zweryfikowane informacje o Legionistach Polskich [on-line]. muzeumpilsudski.pl, 26-12-2014. [dostęp 2017-03-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-03-21)].
- ↑ B. Część szczegółowa. „Pamiętnik Towarzystwa Tatrzańskiego”. Tom 33, s. XXXIX, 1912.
- ↑ Nr 126 9 października 1914 r., Jakubowice – Rozkaz komendanta 1 pułku Legionów Polskich Józefa Piłsudskiego w sprawie nadania stopni oficerskich kadrze dowódczej pułku. [w:] Źródło: CAW, I Brygada Legionów Polskich 1914–1917, sygn. I.120.24.20, s. 192–196, oryginał, mps; 1 Pułk Ułanów Legionów Polskich 1914–1917, sygn. I.120.33.1a, oryginał, mps [on-line]. [dostęp 2017-03-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-05)].
- ↑ CAW ↓, sygn. I.120.1.125 s. 6.
- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 1198.
- ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 1080.
- ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 726.
- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 1173, 1191.
- ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 1014, 1067.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 25 z 31 października 1927 roku, s. 318.
- ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 710.
- ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 321.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 18 czerwca 1930 roku, s. 213.
- ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 473.
- ↑ Spis członków Towarzystwa Przyjaciół Nauk w Poznaniu według stanu z dnia 31 grudnia 1935 r.. „Sprawozdania Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk”. 9, s. 139, 153, 1935.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 5 z 11 kwietnia 1933 roku, s. 88.
- ↑ a b płk w rez. dr n. hum. Czesław Marmura: Płk dr med. Ksawery MASZADRO (1887-1970). [w:] Poczet komendantów WSS, OSS, SPS [on-line]. UM w Łodzi. s. 17. [dostęp 2017-03-31].
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 3 z 11 stycznia 1923, s. 32.
- ↑ Księga Jazdy Polskiej 1938 ↓, s. 416.
- ↑ M.P. z 1931 r. nr 111, poz. 163 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
- ↑ M.P. z 1936 r. nr 263, poz. 468 „za zasługi w służbie wojskowej”.
- ↑ Zarządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej. „Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych”. Nr 2, s. 17, 11 listopada 1936.
- ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 710, 726.
- ↑ M.P. z 1931 r. nr 64, poz. 101 „za zasługi na polu organizacji i administracji służby zdrowia w wojsku”.
- ↑ Dziennik Personalny MSWojsk. Nr 12 z 6 sierpnia 1929 r., s. 238.
- ↑ Zarządzenia Ministra Spraw Wojskowych. „Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych”. Nr 9, s. 130, 19 marca 1934.
Bibliografia
edytuj- Komenda Legionów (Dowództwo Polskiego Korpusu Posiłkowego). Centralne Archiwum Wojskowe. [dostęp 2017-11-07].
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2018-03-22].
- Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
- Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
- Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
- Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
- Księga Jazdy Polskiej. Bolesław Wieniawa-Długoszowski (red.) Bronisław Rakowski (red.) Władysław Dziewanowski (red.) Karol Koźmiński (red.) Stanisław Strumph-Wojtkiewicz (red.) Stanisław Ostoja-Chrostowski (red.) Stanisław Haykowski (ilust.). Warszawa: Zakłady Graficzne Instytutu Wydawniczego „Biblioteka Polska”, 1938.