Krzyż Nowohucki

Krzyż Nowohucki
	; Krzyż w roku 2020
Państwo	Polska
Miejscowość	Kraków
Miejsce	Osiedle Teatralne
	Położenie na mapie Polski Krzyż Nowohucki
	Położenie na mapie województwa małopolskiego Krzyż Nowohucki
	Położenie na mapie Krakowa Krzyż Nowohucki
	50°04′46,4″N 20°02′07,8″E/50,079556 20,035500
	Multimedia w Wikimedia Commons

Krzyż Nowohucki – łaciński krzyż znajdujący się na osiedlu Teatralnym, był przez wiele lat jednym z najbardziej rozpoznawanych symboli Nowej Huty.

Drewniany krzyż umieszczono 17 marca 1957 roku na placu, gdzie miał stanąć pierwszy w Nowej Hucie kościół, przewidziany zresztą w planach budowy nowego miasta. Miejsce u zbiegu ówczesnych ulic Marksa i Majakowskiego poświęcił administrator apostolski diecezji krakowskiej, biskup Eugeniusz Baziak. Komunistyczne władze nie dotrzymały jednak obietnicy budowy kościoła i postanowiły zbudować na tym miejscu szkołę. Cofnięto pozwolenie, a krzyż polecono usunąć. W dniu 27 kwietnia 1960 r. koparki wjechały na plac, by wykopać krzyż. Doszło do rozruchów i walk między milicją a mieszkańcami, którzy wystąpili w obronie krzyża. Dzięki postawie nowohucian krzyż pozostał na swoim miejscu. Wybudowano obok szkołę, a kościół w tym miejscu powstał dopiero w 2001 roku.

Dzięki staraniom ówczesnego metropolity krakowskiego kard. Karola Wojtyły do rozpoczęcia budowy pierwszego nowohuckiego kościoła doszło w październiku 1967 r., była to Arka Pana, lecz już w innym miejscu, kilkaset metrów dalej.

Drewniany krzyż niszczał, wymieniono go na metalowy (drugi), a ten znowu na drewniany (trzeci), który dzisiaj stoi w innym miejscu.

Obecnie na tym miejscu przy kościele Najświętszego Serca Pana Jezusa stoi Pomnik Krzyża Nowohuckiego. Został on odsłonięty i poświęcony w sobotę 10 listopada 2007. Zaprojektował go Stefan Dousa. Wykonany jest z brązu i ma 4,85 m wysokości. Są na nim ważne słowa z homilii Jana Pawła II, którą wygłosił w 1979 roku w Mogile „Od krzyża w Nowej Hucie zaczęła się nowa ewangelizacja, ewangelizacja nowego milenium”. Są też wykute w brązie ręce. Jak mówił kardynał Stanisław Dziwisz, to dłonie tych którzy Krzyża nigdy oddać nie chcieli.

Sam krzyż (trzeci) został przeniesiony i stoi obecnie przy północno-wschodniej ścianie kościoła, od strony os. Górali, zaś oryginalny (pierwszy) krzyż umieszczony został na kotwicy kościoła Arki Pana od strony ołtarza polowego (miejsca zamieszek).

Bibliografia

Praca zbiorowa, Encyklopedia Krakowa, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa-Kraków 2000, ISBN 83-01-13325-2
Ryszard Dzieszyński, Jan L. Franczyk, Encyklopedia Nowej Huty, Wydawnictwo Towarzystwa Słowaków w Polsce, Kraków 2006, ISBN 83-74-90060-1