Wikipedia

Krzyż św. Benedykta

Krzyż św. Benedykta – katolickie Sakramentalia zawierające symbole i napisy związane z życiem św. Benedykta z Nursji (na awersie), oraz Krzyż z pierwszymi literami wyrazów z modlitwy egzorcyzmu.

Krzyż św. Benedykta - pierwsza strona medalika

Używany jest zazwyczaj w formie małego medalika, przeznaczonego głównie do noszenia na szyi, ale czasami też spotyka się większe medale i medaliony, wieszane na ścianach bądź umieszczane w różnych miejscach jako przedmiot kultu religijnego, może też stanowić element składowy różańca.

Jest w użyciu co najmniej od XVII wieku. Ma nieść za sobą liczne łaski i błogosławieństwa, w tym oddalać duchowe i fizyczne niebezpieczeństwa, szczególnie te związane z czarami, otruciem i kuszeniem przez szatana.

Historia i pochodzenie

edytuj

Według niektórych tradycji medalik ów ma pochodzić z czasów, w których żył św. Benedykt. Generalnie jednak znany stał się w XI w. dzięki cudownemu uzdrowieniu, jakiego miał doznać młody człowiek ukąszony przez węża. Żadne leki nie odniosły skutku i chory był już w agonii. Wtedy we śnie ujrzał starca, w którym rozpoznał św. Benedykta. Święty dotknął jego rany krzyżem, który trzymał w ręce i choroba miała zniknąć bez śladu. Wkrótce człowiek ten został mnichem, a niedługo potem wstąpił na tron papieski jako Leon IX. Krzewił kult św. Benedykta. Sam został też kanonizowany.

W XVII w. w Bawarii kilka kobiet zostało uwięzionych za zajmowanie się czarami w celu szkodzenia mieszkańcom Nattrembergii. Podczas procesu powiedziały, że ich magiczne działania przeciw klasztorowi Metten były zupełnie bezskuteczne, gdyż na murach klasztoru mnisi umieścili medal św. Benedykta. W wyniku ich procesu wzrósł więc kult medalika, na którym przedstawiony jest św. Benedykt z krzyżem w ręce.

Wygląd medalionu (medalika)

edytuj

Wygląd medalika został określony w breve papieskim z 1742 roku[1].

Awers medalionu wedle papieskiego breve zawiera wizerunek św. Benedykta.

  • Mnich ubrany jest w strój zakonny z kapturem.
  • Zakonnik trzyma w prawej ręce krzyż, a w lewej ręce – księgę, regułę zakonu.
  • Na medaliku umieszczony jest także napis o treści Crux Sancti Patris Benedicti (Krzyż świętego Ojca Benedykta).
  • U nóg świętego znajduje się kruk oraz mitra, symbol władzy opata.
     
    Rewers klasycznego medalika

Rewers medalionu zawiera:

  • Umiejscowiony po jego środku krzyż oraz litery: CSPB – umiejscowione na czterech polach wyznaczonych przez ramiona krzyża. Litery stanowią skrót od słów Crux Sancti Patris Benedicti (Krzyż Świętego Ojca Benedykta).
  • Nad krzyżem znajduje się monogram Jezusa IHS (gr. IHΣΟΥΣ) bądź krzyżyk.
  • Na belce pionowej krzyża widnieją litery: CSSML oznaczające: Crux Sacra Sit Mihi Lux (Krzyż święty niech mi będzie światłem), zaś na belce poprzecznej znajdują się litery: NDSMD oznaczające: Non Draco Sit Mihi Dux (Diabeł - dosłownie: smok - niech nie będzie mi przewodnikiem).
  • Na obrzeżu medalionu od strony rewersu znajdują się na prawo litery VRSNSMV – SMQLIVB, skrót ten oznacza: Vade Retro Satana, Numquam Suade Mihi Vana – Sunt Mala Quae Libas, Ipse Venena Bibas (Idź precz szatanie, nie kuś mnie do próżności - Złe jest to co podsuwasz, sam pij trucizny).

Nowy wzór medalika

edytuj
 
Rewers nowego wzoru medalika

Został wprowadzony w 1880 roku w 1400 rocznicę urodzin świętego[2]. W medaliku dokonano zmian zarówno na rewersie jak i na awersie medalika. Obecnie ten wzór jest najpopularniejszy. Zastosowane zmiany graficzne i merytoryczne spotykają się jednak czasem z krytyką i wątpliwościami[3].

Na awersie wprowadzono pod krzyżem kielich z wypełzającym z niego wężem, a pod księgą kruka kroczącego obok bochenka chleba. Zarówno kruk jak i kielich z wężem wedle obrońców nowego wzoru medalika symbolizują motywy z życia św. Benedykta[4]. Za Benedyktem znajdujemy coś na kształt ołtarza.

Na obrzeżu medalionu widnieje napis Eius in obitu nostro praesentia muniamur (Niech Jego obecność broni nas w chwili śmierci).

Rewers medalionu został przepracowany graficznie, zachowując wszystkie dotychczasowe symbole. Zmieniono jedynie monogram IHS na słowo PAX.

Różnica między IHS, PAX i krzyżykiem (+)

edytuj

Pierwotnie na rewersie tradycyjnego, klasycznego medalika umieszczano IHS bądź krzyżyk (+)[5].

Dopiero w nowym wzorze medalika, wprowadzonym w 1880 roku, po raz pierwszy zamiast monogramu IHS znalazło się słowo PAX, czyli dewiza zakonu benedyktyńskiego[6]. Obecnie w tym nowym wzorze, który się spopularyzował, zawsze stosuje się napis PAX.

Niemniej jednak w tym tekście błogosławieństwa nie znajdujemy takiego odwołania do imienia Jezusa, które sugerowałoby, że miałoby się ono z konieczności znaleźć na medaliku[7].

Przypisy

edytuj
  1. ↑ The Medal or Cross of St Benedict. liturgialatina.org. [dostęp 2015-06-23].
  2. ↑ „Święty Benedykt”, o. Paweł Szczaniecki, 1987
  3. ↑ Medalik Krzyż św. Benedykta: Wątpliwości odnośnie nowego wzoru. blogspot.com. [dostęp 2015-06-23].
  4. ↑ „Medalik świętego Benedykta”, Szymon Hiżycki OSB, TYNIEC Wydawnictwo Benedyktynów, Kraków 2003
  5. ↑ Medalik Krzyż św. Benedykta: Przód medalika. blogspot.com. [dostęp 2015-06-23].
  6. ↑ K. Wilk, Św. Benedykt Patriarcha zachodu, Katowice 1947, s. 19
  7. ↑ Medalik Krzyż św. Benedykta: Formuła błogosławieństwa. blogspot.com. [dostęp 2015-06-23].

Bibliografia

edytuj

Zobacz też

edytuj

Linki zewnętrzne

edytuj
Źródło: „https://pl.wiki.x.io/w/index.php?title=Krzyż_św._Benedykta&oldid=73779995”