Kruszyn (województwo dolnośląskie)
Kruszyn (niem. Gross Krauschen) – wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie bolesławieckim, w gminie Bolesławiec, na Pogórzu Kaczawskim w Sudetach, na pograniczu z Niziną Śląsko-Łużycką (Równiną Chojnowską).
| wieś | |
 Pałac w Kruszynie | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (III 2011) |
1618[2] |
| Strefa numeracyjna |
75 |
| Kod pocztowy |
59-700[3] |
| Tablice rejestracyjne |
DBL |
| SIMC |
0189138 |
Położenie na mapie gminy wiejskiej Bolesławiec  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego  | |
Położenie na mapie powiatu bolesławieckiego  | |
 51°15′37″N 15°36′52″E/51,260278 15,614444[1]
| |
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa jeleniogórskiego.
Historia
edytujNajstarsze odkrycia pochodzą z czasu neolitu. Podobnie jak okoliczne miejscowości wieś związana z osadnictwem słowiańskim. W roku 1928 podczas prac archeologicznych odnaleziono toporek kamienny (do 1945 roku przechowywany w Muzeum Miejskim w Bolesławcu) oraz odkryto cmentarzysko ciałopalne kultury łużyckiej[4] i wazy z nacięciami.
W dokumencie z 1305 znajduje się wpis o wsi Crusin. W sierpniu 1813 toczyły się tu walki pomiędzy wojskami rosyjskimi i francuskimi. 8 kwietnia 1945 biwakowali tu żołnierze 8 Dywizji Piechoty II Armii Wojska Polskiego[5].
Od 1947 w skład obecnego Kruszyna wchodzą cztery osady (Kruszyn, Kruszynek, Świeborowice oraz Godnów)[6].
Demografia
edytujNajwiększa wieś gminy Bolesławiec. Według ostatniego Narodowego Spisu Powszechnego liczyła 1618 mieszkańców (31 III 2011 r.).
Zabytki
edytujDo wojewódzkiego rejestru zabytków wpisane są[7]:
- pałac z XVIII wieku, ul. Topolowa 12
- dom z XVIII w., ul. Lipowa 26 (d. Rynek 25)
- dom z 1766 r., ul. Morwowa 1 (d. Rynek 39)
- dom z 1783 r., ul. Orzechowa 9 (d. Rynek 46)
- dom z XVIII w., przebudowany w XIX-XX w., ul. Świętojańska 2 (d. Rynek 21)
- dom z XVIII w., przebudowany w XIX-XX w., Rynek 1 (nie istnieje)
- dom z XVIII w., przebudowany w XIX-XX w., Rynek 6 (nie istnieje)
- dom z XVIII w., przebudowany w XIX-XX w., Rynek 20 (nie istnieje).
Ponadto w Kruszynie znajdują się pomniki kamienne upamiętniające wojny z 1813 r. i 1870-71 r.[8]
Transport
edytujDrogi
edytujPrzez Kruszyn przechodzi droga krajowa nr 94
Autobusy
edytujW miejscowości znajdowało się pięć przystanków autobusowych należących do MZK Bolesławiec:
- Kruszyn Pętla (linie: 1,3,6)
- Kruszyn Szkoła (linie: 3,6)
- Kruszyn II (linie: 3,6)
- Kruszyn Osiedle (linie: 10,6,3)
- Kruszyn Osiedle – Na żądanie (linie: 6,3)
W związku z wprowadzeniem bezpłatnej komunikacji miejskiej w Bolesławcu linie autobusowe MZK Bolesławiec kończą bieg w granicach miasta, nie dojeżdżając między innymi do Kruszyna[9].
Edukacja
edytujZnajduje się tu szkoła podstawowa z własną biblioteką, a także Gminny Ośrodek Kultury i Sportu (GOKiS).
Przypisy
edytuj- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 62749
- ↑ GUS: Ludność – struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 632 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ Gmina Bolesławiec - Miejscowości. [dostęp 2024-11-17].
- ↑ Waldemar Bena opis do mapy „Bory Dolnośląskie, Przemkowski Park Krajobrazowy” Wydawnictwo Turystyczne Plan, Jelenia Góra 2004 ISBN 83-88049-83-6.
- ↑ Sebastian Zielonka, Krótka historia szkoły w Kruszynie, Istotne.pl.
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo dolnośląskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024, s. 1 [dostęp 2024-11-17].
- ↑ Gmina Bolesławiec - Miejscowości. [dostęp 2024-11-17].
- ↑ Nowoczesne autobusy i bezpłatna komunikacja w Bolesławcu [online], Urząd Miasta Bolesławiec, 23 czerwca 2018 [dostęp 2019-06-02].
Bibliografia
edytuj- Słownik geografii turystycznej Sudetów, tom 7 Pogórze Kaczawskie, red. Marek Staffa, Wydawnictwo I-BiS, Wrocław 2002, ISBN 83-85773-47-9.
- Góry i Pogórze Kaczawskie. Skala 1:40.000. Jelenia Góra: Wydawnictwo Turystyczne Plan, 2004. wyd. II. ISBN 83-88049-02-X.