Kroplik (roślina)
Kroplik (Mimulus) – rodzaj roślin z rodziny Phrymaceae. Obejmuje w zależności od ujęcia ok. 150[4][5]–155[6] gatunków lub tylko siedem, po podziale i wyodrębnieniu rodzajów: Diplacus (46 gatunków), Erythranthe (111 gatunków) i Thyridia[7]. W szerokim ujęciu rośliny te występują w Ameryce Północnej i Południowej z centrum zróżnicowania w Kalifornii, gdzie rośnie ich 77 gatunków. Pojedyncze gatunki występują poza tym w Chinach i w Południowej Afryce[4]. Trzy gatunki zawleczone do Europy zdziczały i spotykane są tam zwykle wzdłuż strumieni na obszarach górskich[4]. W Polsce zadomowionymi antropofitami stały się kroplik żółty M. guttatus i kroplik piżmowy M. moschatus[8]. Kilka dalszych jest uprawianych jako rośliny ozdobne[8][9].
Kroplik żółty | |
Systematyka[1][2] | |
Domena | |
---|---|
Królestwo | |
Podkrólestwo | |
Nadgromada | |
Gromada | |
Podgromada | |
Nadklasa | |
Klasa | |
Nadrząd | |
Rząd | |
Rodzina | |
Rodzaj |
kroplik |
Nazwa systematyczna | |
Mimulus Linnaeus Sp. Pl. 634. 1 Mai 1753[3] | |
Typ nomenklatoryczny | |
M. ringens Linnaeus[3] |
Morfologia
edytuj- Pokrój
- Rośliny zielne (jednoroczne i byliny), rzadko półkrzewy i krzewy osiągające do 1,5 m wysokości[4]. Pędy są nagie lub gruczołowato, często lepko owłosione, płożące, podnoszące się. Łodyga obła lub kanciasta, czworoboczna, czasem oskrzydlona[5].
- Liście
- Naprzeciwległe, pojedyncze, całobrzegie lub piłkowane[5].
- Kwiaty
- Pojedynczo wyrastające w kątach liści lub zebrane w szczytowe kłosy lub grona[4][5]. Kielich zrosłodziałkowy, z 5 ząbkami i 5 żebrami, czasem kanciastymi, w czasie owocowania czasem rozdęty. Korona kwiatu grzbiecista, dwuwargowa, przy czym dolna warga z trzema łatkami, a górna z dwoma. Płatki barwy żółtej, białej, różowej, czerwonopomarańczowej, fioletowej do brązowej. Pręciki cztery, dwa z nich dłuższe, z nitkami osadzonymi u nasady rurki korony. Zalążnia górna, z dwóch zrośniętych owocolistków, jedno- lub dwukomorowa. Znamię dwułatkowe[5][4].
- Owoce
- Torebki otwierające się dwiema łatkami, zawierające liczne, drobne nasiona[5][4].
Systematyka
edytuj- Mimulus acutidens Greene
- Mimulus alatus Aiton
- Mimulus alpinus (A. Gray) Piper
- Mimulus alsinoides Douglas ex Benth.
- Mimulus androsaceus Curran ex Greene
- Mimulus angustatus (A. Gray) A. Gray
- Mimulus angustifolius (Greene) A.L. Grant
- Mimulus arenarius A.L. Grant
- Mimulus aridus (Abrams) A.L. Grant
- Mimulus arvensis Greene
- Mimulus aurantiacus Curtis
- Mimulus austiniae (Greene) A.L. Grant
- Mimulus barbatus Greene
- Mimulus bicolor Hartw. ex Benth.
- Mimulus bifidus Pennell
- Mimulus bigelovii (A. Gray) A. Gray
- Mimulus biolettii Eastw.
- Mimulus bodinieri Vaniot
- Mimulus bolanderi A. Gray
- Mimulus brachiatus Pennell
- Mimulus brachystylis Edwin
- Mimulus bracteosus Tsoong
- Mimulus brandegeei Pennell
- Mimulus breviflorus Piper
- Mimulus brevipes Benth.
- Mimulus breweri (Greene) Coville
- Mimulus bridgesii Clos
- Mimulus caespitosus (Greene) Greene
- Mimulus calciphilus Gentry
- Mimulus cardinalis Douglas ex Benth. – kroplik szkarłatny
- Mimulus cleistogamus J.T. Howell
- Mimulus clementii Domin
- Mimulus clementinus Greene
- Mimulus clevelandii Brandegee
- Mimulus clivicola Greenm.
- Mimulus coccineus Congdon
- Mimulus congdonii B.L. Rob.
- Mimulus constrictus (A.L. Grant) Pennell
- Mimulus cordatus Greene
- Mimulus crinitus A.L. Grant
- Mimulus cupreus Dombrain – kroplik miedziany
- Mimulus cupriphilus Macnair
- Mimulus cusickii (Greene) Rattan
- Mimulus decorus (A.L. Grant) Suksd.
- Mimulus densus A.L. Grant
- Mimulus dentatus Nutt. ex Benth.
- Mimulus dentilobus B.L. Rob. & Fernald
- Mimulus depressus Phil.
- Mimulus diffusus A.L. Grant
- Mimulus discolor A.L. Grant
- Mimulus douglasii (Benth.) A. Gray
- Mimulus dudleyi A.L. Grant
- Mimulus eastwoodiae Rydb.
- Mimulus exiguus A. Gray
- Mimulus filicaulis S. Watson
- Mimulus flemingii Munz
- Mimulus floribundus Douglas ex Lindl.
- Mimulus fremontii (Benth.) A. Gray
- Mimulus gemmiparus W.A. Weber
- Mimulus glabratus Kunth
- Mimulus glaucescens Greene
- Mimulus gracilipes B.L. Rob.
- Mimulus gracilis R.Br.
- Mimulus grandis (Greene) A. Heller
- Mimulus grayi A.L. Grant
- Mimulus guttatus DC. – kroplik żółty
- Mimulus hymenophyllus Meinke
- Mimulus inconspicuus A. Gray
- Mimulus inflatus Nakai
- Mimulus inodorus Greene
- Mimulus jepsonii A.L. Grant
- Mimulus johnstonii A.L. Grant
- Mimulus jungermannioides Suksd.
- Mimulus kelloggii (Curran ex Greene) Curran ex A. Gray
- Mimulus laciniatus A. Gray
- Mimulus latidens Greene
- Mimulus latifolius A. Gray
- Mimulus layneae (Greene) Jeps.
- Mimulus leptaleus A. Gray
- Mimulus leptanthus (Nutt.) A.L. Grant
- Mimulus lewisii Pursh
- Mimulus linearifolius (A.L. Grant) Pennell
- Mimulus × linearis Benth.
- Mimulus longiflorus (Nutt.) A.L. Grant
- Mimulus longulus Greene
- Mimulus luteus L. – kroplik złoty
- Mimulus lyratus Benth.
- Mimulus macranthus Pennell
- Mimulus madagascariensis Benth.
- Mimulus mephiticus Greene
- Mimulus michiganensis (Pennell) Posto & Prather
- Mimulus micranthus A. Heller
- Mimulus microphyllus Benth.
- Mimulus microphyton Pennell
- Mimulus minimus Pérez-Calix & Zamudio
- Mimulus minor A. Nelson
- Mimulus minutiflorus R.K. Vickery
- Mimulus mohavensis Lemmon
- Mimulus moniliformis Greene
- Mimulus montioides A. Gray
- Mimulus moschatus Douglas ex Lindl. – kroplik piżmowy
- Mimulus multiflorus Pennell
- Mimulus nanus Hook. & Arn.
- Mimulus nasutus Greene
- Mimulus nelsonii A.L. Grant
- Mimulus norrisii Heckard & Shevock
- Mimulus nudatus Curran ex Greene
- Mimulus orizabae Benth. ex A. DC.
- Mimulus ovatus (A. Gray) N.H. Holmgren
- Mimulus pachystylus A.L. Grant
- Mimulus pallens Greene
- Mimulus palmeri A. Gray
- Mimulus pardalis Pennell
- Mimulus parishii Greene
- Mimulus parryi A. Gray
- Mimulus patulus Pennell
- Mimulus pictus (Curran ex Greene) A. Gray
- Mimulus pilosus (Benth.) S. Watson
- Mimulus platycalyx Pennell
- Mimulus platylaemus Pennell
- Mimulus primuloides Benth. – kroplik pierwiosnkowaty
- Mimulus pulchellus (Drew ex Greene) A.L. Grant
- Mimulus pulsiferae A. Gray
- Mimulus puniceus (Nutt.) Steud.
- Mimulus purpureus A.L. Grant
- Mimulus pygmaeus A.L. Grant
- Mimulus rattanii A. Gray
- Mimulus reifschneiderae Edwin
- Mimulus ringens L. – kroplik rozwartokwiatowy
- Mimulus rubellus A. Gray
- Mimulus rupicola Coville & A.L. Grant
- Mimulus shevockii Heckard & Bacig.
- Mimulus spissus A.L. Grant
- Mimulus stellatus (Kellogg) A.L. Grant
- Mimulus subsecundus A. Gray
- Mimulus subulatus (A.L. Grant) Pennell
- Mimulus subuniflorus (Hook. & Arn.) Jeps.
- Mimulus suksdorfii A. Gray
- Mimulus szechuanensis Pai
- Mimulus tenellus Bunge
- Mimulus tibeticus Tsoong & H.P. Yang
- Mimulus tilingii Regel
- Mimulus torreyi A. Gray
- Mimulus traskiae A.L.Grant ex Millsp. & Nuttall
- Mimulus treleasei A.L. Grant
- Mimulus tricolor Hartw. ex Lindl.
- Mimulus trisulcatus Pennell
- Mimulus verbenaceus Greene
- Mimulus veronicifolius Greene
- Mimulus viscidus Congdon
- Mimulus washingtonensis Gand.
- Mimulus washoensis Edwin
- Mimulus whitneyi A. Gray
- Mimulus wiensii R.K. Vickery
- Mimulus yecorensis R.K. Vickery
Przypisy
edytuj- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-04] (ang.).
- ↑ Peter F. Stevens , Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-03-04] (ang.).
- ↑ a b Mimulus. [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [on-line]. Smithsonian Institution. [dostęp 2019-01-19].
- ↑ a b c d e f g Roger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Vol. 2. Perennials and annuals. London: Macmillan, 2002, s. 252. ISBN 0-333-74890-5.
- ↑ a b c d e f Mimulus Linnaeus. [w:] Flora of China [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2019-01-19].
- ↑ a b Mimulus. [w:] The Plant List. Version 1.1 [on-line]. [dostęp 2019-01-19].
- ↑ David J. Mabberley , Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 590, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200 .
- ↑ a b Zbigniew Mirek i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 116-117, ISBN 978-83-62975-45-7 .
- ↑ a b Wiesław Gawryś: Słownik roślin zielnych. Kraków: Officina botanica, 2008, s. 124. ISBN 978-83-925110-5-2.