Krążowniki projektu 68

Krążowniki projektu 68 – radzieckie krążowniki lekkie z okresu zimnej wojny. W kodzie NATO znane pod oznaczeniem Chapayev. Budowa siedmiu okrętów rozpoczęła się w 1939 roku. Dwa okręty znajdujące się w budowie zostały zniszczone przez siły niemieckie w zajętych ukraińskich stoczniach. Budowę pięciu okrętów dokończono po zakończeniu II wojny światowej. Weszły do służby w 1950 roku.

Krążowniki projektu 68

Kraj budowy	ZSRR
Użytkownicy	Marynarka Wojenna ZSRR
Stocznia	Stocznia Marynarki w Mikołajowie, Stocznia Bałtycka w Leningradzie, Stocznia Admiralicji w Leningradzie
Wejście do służby	1950
Planowane okręty	7
Zbudowane okręty	5
Dane taktyczno-techniczne
Wyporność	11 300 ton (standardowa) 14 300 ton (pełna)
Długość	201 m
Szerokość	19,7 m
Zanurzenie	6,4 m
Napęd	2 turbiny parowe, moc łączna: 124 000 KM
Prędkość	33 węzłów
Zasięg	7000 mil przy prędkości 19 węzłów
Załoga	840
Uzbrojenie	12 dział 152 mm (4 x III) 8 dział plot. 100 mm (4 x II) 28 działka plot. 37 mm (14 x II) miny morskie
Opancerzenie	burty do 100 mm pokład 50 mm wieże 150 mm

Historia

Bazując na projekcie krążowników typu Kirow w połowie lat 30. XX wieku radzieccy konstruktorzy opracowali nowy typ krążowników lekkich. Od poprzedników różniły się powiększonymi wymiarami i wypornością. Zamiast 9 dział kalibru 180 mm, zdecydowano się wyposażyć nowe okręty w 12 dział 152 mm. W 1939 roku w związku ze wzrostem napięcia w stosunkach międzynarodowych i wybuchem II wojny światowej rozpoczęto budowę 7 okrętów tego typu w stoczniach bałtyckich i czarnomorskich. Złożono zamówienie na kolejne 4 okręty, planowano także zbudowanie dodatkowych 6. Oddziały niemieckie po zajęciu Ukrainy złomowały dwa znajdujące się na pochylniach okręty.

Po zakończeniu II wojny światowej podjęto prace nad dokończeniem pięciu budowanych okrętów. W ich konstrukcji wprowadzono liczne zmiany związane z najnowszymi trendami w dziedzinie budownictwa okrętowego. Zrezygnowano z uzbrojenia torpedowego i wodnosamolotu, zamontowano najnowsze wyposażenie radiolokacyjne i łącznościowe. Tak zmienione okręty otrzymały oznaczenie Projekt 68K. Jako pierwszy do służby wszedł „Żelezniakow”, 19 kwietnia 1950 roku.

Zbudowane okręty

Nazwa	Stocznia	Rozpoczęcie budowy	Wodowanie	Wejście do służby	Flota	Wycofanie ze służby
Frunze	Stocznia Marynarki w Mikołajowie	29 sierpnia 1939	31 grudnia 1940	15 grudnia 1950	Flota Czarnomorska	1960
Kujbyszew	Stocznia Marynarki w Mikołajowie	31 sierpnia 1939	31 stycznia 1941	20 kwietnia 1950	Flota Czarnomorska	1965
Czkałow	Stocznia Bałtycka w Leningradzie	31 sierpnia 1939	25 października 1947	1 listopada 1950	Flota Bałtycka	1981
Czapajew	Stocznia Bałtycka w Leningradzie	8 października 1939	28 kwietnia 1946	16 maja 1950	FB, od 1951 Flota Północna	1960
Żelezniakow	Stocznia Admiralicji w Leningradzie	31 października 1939	25 czerwca 1941	19 kwietnia 1950	FB, od 1951 FPłn, od 1968 FB	1976

Bibliografia

• Project 68k. [dostęp 2016-12-03]. (ang.).
• Frunze. [dostęp 2016-12-03]. (ros.).