Królak
rodzaj ssaka
Królak[9], króliczek[9] (Sylvilagus) – rodzaj ssaka z rodziny zającowatych (Leporidae).
| Sylvilagus | |||
| J.E. Gray, 1867[1] | |||
 Przedstawiciel rodzaju – królak zaroślowy (S. bachmani) | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj |
królak | ||
| Typ nomenklatoryczny | |||
|
Lepus sylvaticus Bachman, 1837 (= Lepus sylvaticus floridanus J.A. Allen, 1890) | |||
| Synonimy | |||
|
| |||
| Gatunki | |||
| |||
Zasięg występowania
edytujRodzaj obejmuje gatunki występujące w Kanadzie, Stanach Zjednoczonych, Meksyku, Belize, Gwatemali, Hondurasie, Salwadorze, Nikaragui, Kostaryce, Panamie, Kolumbii, Wenezueli, na Arubie, Curaçao, w Surinamie, Brazylii, Paragwaju, Argentynie, Boliwii, Peru i Ekwadorze[10][11][12].
Morfologia
edytujDługość ciała (bez ogona) 230–550 mm, długość ogona 10–74 mm, długość ucha 40–80 mm, długość tylnej stopy 67–113 mm; masa ciała 246–2700 g[11][13].
Systematyka
edytujRodzaj zdefiniował w 1867 roku angielski zoolog John Edward Gray na łamach The Annals and Magazine of Natural History[1]. Na gatunek typowy Gray wyznaczył królaka florydzkiego (S. floridanus).
Etymologia
edytuj- Sylvilagus: łac. silva „las”; gr. λαγός lagos „zając”[14].
- Hydrolagus: gr. ὑδρο- hudro- „wodny-”, od ὑδωρ hudōr, ὑδατος hudatos „woda”; λαγoς lagos „zając”[15]. Gatunek typowy: Lepus aquaticus Bachman, 1837.
- Tapeti: brazylijska nazwa tapeti dla królika[16]. Gatunek typowy: Lepus brasiliensis Linnaeus, 1758.
- Praotherium: gr. πραος praos „łagodny, delikatny”; θηριον thērion „dzike zwierzę”, od θηρ thēr, θηρος thēros „zwierzę”[17]. Gatunek typowy: Praotherium palatinum Cope, 1871 (nomen dubium).
- Limnolagus: gr. λιμνη limnē „bagno”; λαγoς lagos „zając”[18].
- Microlagus: gr. μικρος mikros „mały”; λαγoς lagos „zając”[19]. Gatunek typowy: Lepus cinerascens[c] J.A. Allen, 1890.
- Brachylagus: gr. βραχυς brakhus „krótki” ; λαγoς lagos „zając”[20]. Gatunek typowy: Lepus idahoensis Merriam, 1891.
- Palaeotapeti: gr. παλαιος palaios „stary, antyczny”[21]; rodzaj Tapeti J.E. Gray, 1867. Gatunek typowy: Palaeotapeti jordani Spillmann, 1931 (species inquirenda).
- Paludilagus: łac. palus, paludis „bagno”[22]; λαγoς lagos „zając”[23]. Gatunek typowy: Lepus palustris Bachman, 1837.
Podział systematyczny
edytujDo rodzaju należą następujące występujące współcześnie gatunki[24][13][10][9]:
- Sylvilagus idahoensis (Merriam, 1891) – króliczek karłowaty
- Sylvilagus audubonii (S.F. Baird, 1858) – królak pustynny
- Sylvilagus nuttallii (Bachman, 1837) – królak górski
- Sylvilagus transitionalis (Bangs, 1895) – królak nowoangielski
- Sylvilagus obscurus J.A. Chapman, Cramer, Deppenaar & T.J. Robinson, 1992 – królak appalachijski
- Sylvilagus bachmani (Waterhouse, 1839) – królak zaroślowy
- Sylvilagus aquaticus (Bachman, 1837) – królak bagienny
- Sylvilagus palustris (Bachman, 1837) – królak błotny
- Sylvilagus cunicularius (Waterhouse, 1848) – królak króliczy
- Sylvilagus graysoni (J.A. Allen, 1877) – królak zatokowy
- Sylvilagus holzneri (Mearns, 1896)
- Sylvilagus floridanus (J.A. Allen, 1890) – królak florydzki
- Sylvilagus hondurensis E.A. Goldman, 1932
- Sylvilagus yucatanicus (G.S. Miller, 1899)
- Sylvilagus varynaensis Durant & Guevara, 2001 – królak wenezuelski
- Sylvilagus insonus (E.W. Nelson, 1904) – królak samotniczy
- Sylvilagus dicei W.P. Harris, 1932 – królak panamski
- Sylvilagus gabbi (J.A. Allen, 1877)
- Sylvilagus incitatus (Bangs, 1901)
- Sylvilagus brasiliensis (Linnaeus, 1758) – królak brazylijski
- Sylvilagus andinus (J.A. Allen, 1912)
- Sylvilagus apollinaris O. Thomas, 1920
- Sylvilagus daulensis J.A. Allen, 1914
- Sylvilagus fulvescens J.A. Allen, 1912
- Sylvilagus nicefori O. Thomas, 1921
- Sylvilagus parentum Ruedas, 2017
- Sylvilagus salentus J.A. Allen, 1913
- Sylvilagus sanctaemartae Hershkovitz, 1950
- Sylvilagus surdaster O. Thomas, 1901
- Sylvilagus tapetillus O. Thomas, 1897
Opisano również gatunki wymarłe[25]:
- Sylvilagus coloradoensis (Ramos, 1999)[26] (Stany Zjednoczone; plejstocen)
- Sylvilagus hibbardi J.A. White, 1984[27] (Stany Zjednoczone; pliocen)
- Sylvilagus leonensis Cushing, 1945[28] (Meksyk; plejstocen)
- Sylvilagus palustrellus Gazin, 1950[29] (Stany Zjednoczone; plejstocen)
- Sylvilagus webbi J.A. White, 1991[30] (Stany Zjednoczone; pliocen/plejstocen).
Uwagi
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ a b c Gray 1867 ↓, s. 221.
- ↑ Gray 1867 ↓, s. 224.
- ↑ E.D. Cope. Preliminary report on the Vertebrata discovered in the Port Kennedy Bone Cave. „Proceedings of the American Philosophical Society”. 12 (86), s. 93, 1871. (ang.).
- ↑ E.A. Mearns. A new subgeneeic name for the Water Hares (Hydrolagus Gray.). „Science”. New Series. 5, s. 393, 1897. (ang.).
- ↑ É. L. Trouessart: Catalogus mammalium tam viventium quam fossilium. Wyd. Nova editio (prima completa). Berlin: R. Friedländer & sohn, 1897, s. 660. (łac.).
- ↑ G.S. Miller. A new subgenus for Lepus idahoensis. „Proceedings of the Washington Academy of Sciences”. 13, s. 157, 1900. (ang.).
- ↑ F. Spillmann: Die Säugetiere Ecuadors im Wandel der Zeit. T. 1. Quito: Universidad Central, 1931, s. 23. (niem.).
- ↑ P. Hershkovitz. Mammals of northern Colombia, preliminary report No. 6: Rabbits (Leporidae), with notes on the classification and distribution of the South American forms. „Proceedings of the United States National Museum”. 100 (3265), s. 333, 1950. (ang.).
- ↑ a b c Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 56, 59–61. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
- ↑ a b C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 282–284. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
- ↑ a b S. Schai-Braun & K. Hackländer: Family Leporidae (Hares and Rabbits). W: D.E. Wilson, T.E. Lacher Jr. & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 6: Lagomorphs and Rodents I. Barcelona: Lynx Edicions, 2016, s. 112, 114–125. ISBN 978-84-941892-3-4. (ang.).
- ↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Sylvilagus. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-03-02].
- ↑ a b Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 185–187. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
- ↑ Palmer 1904 ↓, s. 655.
- ↑ Palmer 1904 ↓, s. 335.
- ↑ Palmer 1904 ↓, s. 661.
- ↑ Palmer 1904 ↓, s. 650.
- ↑ Palmer 1904 ↓, s. 377.
- ↑ Palmer 1904 ↓, s. 421.
- ↑ Palmer 1904 ↓, s. 142.
- ↑ Jaeger 1944 ↓, s. 159.
- ↑ Jaeger 1944 ↓, s. 160.
- ↑ Jaeger 1944 ↓, s. 119.
- ↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-09-27]. (ang.).
- ↑ J.S. Zijlstra: Sylvilagus. Hesperomys project. [dostęp 2023-01-25]. (ang.).
- ↑ C.N. Ramos. An Irvingtonian species of Brachylagus (Mammalia: Lagomorpha) from Porcupine Cave, Park County, Colorado. „Great Basin Naturalist”. 59 (2), s. 153, 1999. (ang.).
- ↑ J.A. White. Late Cenozoic Leporidae (Mammalia, Lagomorpha) from the Anza-Borrego Desert, southern California. „Special Publication of the Carnegie Museum of Natural History”. 9, s. 50, 1984. (ang.).
- ↑ J.E. Cushing Jr.. Quaternary rodents and lagomorphs of San Josecito Cave, Nuevo Leon, Mexico. „Journal of Mammalogy”. 26 (2), s. 183, 1945. DOI: 10.2307/1375094. (ang.).
- ↑ Ch.L. Gazin. Annotated list of fossil Mammalia associated with human remains at Melbourne, Fla. „Journal of the Washington Academy of Sciences”. 40 (12), s. 399, 1950. (ang.).
- ↑ J.A. White. A new Sylvilagus (Mammalia: Lagomorpha) from the Blancan (Pliocene) and Irvingtonian (Pleistocene) of Florida. „Journal of Vertebrate Paleontology”. 11 (2), s. 243, 1991. DOI: 10.1080/02724634.1991.10011391. (ang.).
Bibliografia
edytuj- J.E. Gray. Notes on the skulls of hares (Leporidæ) and picas (Lagomyidæ) in the British Museum. „The Annals and Magazine of Natural History”. Third series. 20 (117), s. 219-228, 1867. (ang.).
- T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 1–984, 1904. (ang.).
- Edmund C. Jaeger, Source-book of biological names and terms, wyd. 1, Springfield: Charles C. Thomas, 1944, s. 1–256, OCLC 637083062 (ang.).