Król Dawid (1623)
Król Dawid – polski XVII-wieczny okręt wojenny – galeon, zbudowany w 1623 r. w Gdańsku, znany pod niemiecką nazwą König David.
.jpg)
| |
| Historia | |
| Stocznia |
w Gdańsku |
|---|---|
| Wodowanie | |
 I Rzeczpospolita
| |
| Wejście do służby |
1623 |
| Wycofanie ze służby |
1630 |
| Dane taktyczno-techniczne | |
| Wyporność |
400 t |
| Długość |
34 |
| Szerokość |
7,5 |
| Uzbrojenie | |
| 31 dział niewielkich wagomiarów (do kilku funtów) w baterii burtowej miotacz kamieni | |
| Załoga |
60 marynarzy i do 100 żołnierzy piechoty morskiej |
Historia
edytuj„Król Dawid” był średniej wielkości galeonem, zbudowanym dla polskiej floty Zygmunta III w 1623 roku w Gdańsku[1]. Podczas wojny ze Szwecją, "Król Dawid" wraz z okrętami "Wodnik" i "Arka Noego", uczestniczył w pierwszej potyczce z flotą szwedzką 17 maja 1627, natykając się w pobliżu Helu na dwukrotnie liczniejsze okręty szwedzkie, zmierzające do Piławy[2]. Po wymianie strzałów, obie eskadry rozeszły się, Polacy popłynęli na zachód. Następnego dnia 18 maja doszło do potyczki na wysokości na wysokości Białogóry koło Łeby z konwojem 24 statków i okrętów szwedzkich. Po pojedynku artyleryjskim, z niewielkimi stratami w ludziach, Polakom udało się oderwać od nieprzyjaciela i polskie okręty pożeglowały do Kołobrzegu[2]. Po kilku dniach okręty polskie powróciły do Wisłoujścia, przedzierając się przez linie szwedzkiej blokady Zatoki Gdańskiej[2].
"Król Dawid" pod dowództwem kapitana Jakuba Murreya uczestniczył następnie w bitwie z eskadrą szwedzką pod Oliwą 28 listopada 1627 roku jako okręt kontradmiralski[3]. Szyprem okrętu był wówczas Joachim Böse[3]. "Król Dawid" nie odegrał jednak w bitwie większej roli, nieskutecznie wspomagając "Wodnika" atakującego szwedzki galeon "Solen"[4]. Odniósł przy tym w bitwie pewne uszkodzenia[5]. Po bitwie, kapitanem okrętu został mianowany Grzegorz Fentross, który został również 2 maja 1628 mianowany nowym admirałem polskiej floty, przez co "Król Dawid" stał się jej okrętem flagowym[6].
Podczas ataku szwedzkich wojsk wspieranych artylerią na polskie okręty stojące u ujścia Wisły koło Twierdzy Wisłoujście po północy 6 lipca 1628, "Król Dawid" odniósł uszkodzenia, a admirał Fentross zginął próbując dowodzić z szalupy broniącymi się okrętami[6]. Okręt został następnie wycofany w górę rzeki[6].
W styczniu 1629 roku "Król Dawid" wraz z innymi polskimi okrętami został oddany przez króla Zygmunta III Wazę na służbę habsburskiej Ligi Katolickiej toczącej wojnę trzydziestoletnią, przybywając do Wismaru 8 lutego[7]. Polskie okręty, stacjonując w Wismarze walczyły z flotą duńską i szwedzką w sporadycznych mniejszych potyczkach. W listopadzie 1630 roku, podczas akcji przeciwko szwedzkiemu konwojowi, "Król Dawid" ścigany przez okręty szwedzkie, schronił się u ujścia Travy, gdzie został następnie zarekwirowany przez Lubekę[7]. Dalszy los okrętu nie jest znany.
Dane
edytuj- pojemność: 200 łasztów (ok. 400 ton)[8]
- długość kadłuba między stewami - ok. 34 m (120 stóp amsterdamskich)[8]
- szerokość kadłuba - ok. 7,5 m (26 stóp amsterdamskich)[8]
- załoga: 60 marynarzy i do 100 żołnierzy piechoty morskiej[9]
- uzbrojenie (1627): 31 dział różnych wagomiarów w baterii burtowej[9]
- 1 półkartauna 22-funtowa (brązowa)
- 2 działa szwedzkie 12-funtowe (brązowe)
- 2 działa 9-funtowe (brązowe)
- 10 dział 6-funtowych (żelaznych)
- 9 dział 3-funtowych (brązowe)
- 3 falkony 2-funtowe (brązowe)
- 2 falkonety 3/4-funtowe
- 2 armaty 8-funtowe strzelające siekańcami
- ponadto 2 periery (miotacze kamieni)
Przypisy
edytuj- ↑ Koczorowski 1968 ↓, s. 43-45, 56.
- ↑ a b c Pertek 1981 ↓, s. 149-150.
- ↑ a b Koczorowski 1968 ↓, s. 134.
- ↑ Koczorowski 1968 ↓, s. 149.
- ↑ Koczorowski 1968 ↓, s. 153.
- ↑ a b c Pertek 1981 ↓, s. 158-159.
- ↑ a b Pertek 1981 ↓, s. 164-166.
- ↑ a b c Koczorowski 1968 ↓, s. 59.
- ↑ a b Koczorowski 1968 ↓, s. 74-76.
Bibliografia
edytuj- Eugeniusz Koczorowski: Bitwa pod Oliwą. Gdynia: Wydawnictwo Morskie, 1968.
- Jerzy Pertek: Polacy na morzach i oceanach. Tom 1. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 1981. ISBN 83-210-0141-6.