Kotuń (województwo mazowieckie)

Kotuń
	wieś
	; Urząd Gminy w Kotuniu
Państwo	Polska
Województwo	mazowieckie
Powiat	siedlecki
Gmina	Kotuń
Liczba ludności (2011)	2511
Strefa numeracyjna	25
Kod pocztowy	08-130
Tablice rejestracyjne	WSI
SIMC	0676690
	Położenie na mapie gminy Kotuń Kotuń
	Położenie na mapie Polski Kotuń
	Położenie na mapie województwa mazowieckiego Kotuń
	Położenie na mapie powiatu siedleckiego Kotuń
	52°10′40″N 22°04′12″E/52,177778 22,070000
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Strona internetowa

Kotuń – wieś w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie siedleckim, w gminie Kotuń^[5]^[6].

Leży w odległości 15 km na zachód od Siedlec i 4 km od międzynarodowej trasy E30 Cork – Omsk.

W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Kotuń. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa siedleckiego.

Miejscowość jest siedzibą gminy Kotuń oraz rzymskokatolickiej parafii św. Antoniego Padewskiego.

Dane ogólne

Kotuń jest siedzibą gminy powiatu siedleckiego, stanowiącego wschodni kraniec województwa mazowieckiego. Miejscowość położona jest w odległości 15 km od Siedlec i 88 km od Warszawy. Gminę przecina linia kolejowa Warszawa – Siedlce – Terespol oraz droga krajowa nr 2 (Świecko – Warszawa – Terespol).

Blisko 2,5-tysięczna miejscowość leży między rzekami Liwiec i Kostrzyń – w obniżeniu węgrowskim, które Wysoczyznę Siedlecką dzieli na dwie części. Przez miejscowość w kierunku zachodnim przepływa mała rzeczka Świdnica, będąca jednym z dopływów Kostrzynia.

Na początku XX wieku przeprowadzono regulację rzeki, tworząc jednocześnie kilkusethektarowy kompleks rybnych stawów hodowlanych należący do właścicieli dóbr ziemskich Broszków: Franciszka Buyno (do 1921 r.), a potem m.in. do Mieczysława Dreckiego (do 1925 r.). Na jego części w 1984 roku utworzono rezerwat ptaków „Stawy Broszkowskie”.

Historia

Nazwa „Kotuń” wywodzi się z prasłowiańskiej nazwy „kot`” i przyrostka „-uń”. Prasłowiańska nazwa „kot`” oznaczała pomieszczenie dla małych zwierząt, skąd następnie pochodzi staropolskie słowo „kociec” i wreszcie „kojec”. Odkryte na tym terenie urny prochowe i inne znaleziska archeologiczne skłaniają ku takiej wersji pochodzenia nazwy miejscowości. Nazwa oraz badania archeologiczne prowadzone w miejscowości sugerują, że osadnictwo na tym obszarze istnieje prawdopodobnie już od około 3000 lat.

Nazwa „Kotuń” wymieniona jest w rejestrze poborowym w 1563 roku. W XVI wieku miejscowość leżała w granicach ziemi liwskiej i należała do parafii Niwiska (obecnie Niwiski) w dystrykcie liwskim, najstarszej w okolicy, bo powstałej jeszcze przed 1480 rokiem. W 1769 roku Kotuń został przyłączony do parafii Żeliszew. Miejscowość i tereny leżące wokół niej po obu stronach rzeki Świdnicy w XIX wieku należały do ziemiańskiej rodziny Chłusowiczów. Czynnikami decydującymi o rozwoju Kotunia była parcelacja dóbr ziemskich Kotuń – własności Adolfa, potem Feliksa Chłusowiczów – oraz budowa w XIX wieku Warszawsko-Terespolskiej Kolei Żelaznej. Budowa kolei i stacji kolejowej spowodowała systematyczny napływ ludności. Na przełomie XIX i XX wieku nazwę stacji kolejowej zmieniono na Broszków. Na taką decyzję wpłynął właściciel ponad 1500-hektarowego majątku ziemskiego Broszków – Franciszek Buyno. Dopiero w 1958 roku, staraniem Gromadzkiej Komisji Oświaty, przywrócono pierwotną nazwę. Dawna wieś Kotuń położona była równolegle do obecnej ulicy Wiejskiej, bliżej rzeki. Starą drogę zlikwidowano w 1938 roku podczas komasacji gruntów. Nowe warunki spowodowały rozbudowę Kotunia w okolicach stacji kolejowej i w efekcie przesunięcie jego centrum.

Inne informacje

W Kotuniu znajdują się należące do parafii św. Antoniego kościół i cmentarz rzymskokatolicki, a także apteka, szkoła podstawowa oraz Muzeum Pożarnictwa^[7]. Ponadto w miejscowości istnieje przystanek kolejowy położony na magistrali kolejowej Moskwa – Berlin. Przez wieś przechodzi droga powiatowa Broszków – Ozorów. W Kotuniu jest źródło, z którego czerpana jest woda mineralna Eden.