Kostowcowate (Costaceae) – rodzina bylin z rzędu imbirowców. Należy do niej 7[2]–8[4] rodzajów ze 143[2]–162[4] gatunkami, większość z nich należy do rodzaju Costus[2]. Przedstawiciele występują w całej strefie tropikalnej, największe zróżnicowanie osiągając w tropikalnej części Ameryki Południowej oraz w rejonie Nowej Gwinei[2]. Szereg gatunków z rodzaju Costus uprawianych jest jako rośliny ozdobne, wykorzystywanych jest jako warzywa i rośliny lecznicze[5].

Kostowcowate
Ilustracja
Costus pulverulentus
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

liliopodobne (≡ jednoliścienne)

Rząd

imbirowce

Rodzina

kostowcowate

Nazwa systematyczna
Costaceae Nakai
J. Jap. Bot. 17: 203. Apr 1941[3]
Typ nomenklatoryczny

Costaea A. Rich. (1850)[3]

Costus spectabilis

Morfologia

edytuj
Pokrój
Byliny z tęgimi kłączami. Pędy rozgałęzione i spiralnie ulistnione, osiągające nawet do 5 m wysokości[6].
Liście
Zróżnicowane na blaszkę i ogonek liściowy z pochwiastą nasadą[6].
Kwiaty
Obupłciowe, grzbieciste, zebrane są w szczytowe kwiatostany – główki i kłosy, rzadziej wyrastają w kątach liści w górnej części pędu. U niektórych gatunków kwiaty wyrastają na szczycie oddzielnych, bezlistnych pędów[5]. Kielich zrosły w rurkę, zielonkawy. Korona zrosłopłatkowa. Pręcik tylko jeden płodny, pozostałe zrośnięte w warżkę stanowiącą powabnię. Słupek dolny z trzech owocolistków i zwykle z trójkomorową zalążnią[6].
Owoce
Torebki[6].

Systematyka

edytuj
Pozycja systematyczna rodziny według Angiosperm Phylogeny Website (aktualizowany system APG IV z 2016)

Klad okrytonasienne, klad jednoliścienne (monocots), rząd imbirowce (Zingiberales), rodzina Costaaceae. Rodzina stanowi grupę siostrzaną dla imbirowatych (Zingiberaceae)[2]:

imbirowce

bananowate Musaceae





helikoniowate Heliconiaceae




strelicjowate Streliziaceae



Lowiaceae







paciorecznikowate Cannaceae



marantowate Marantaceae





imbirowate Zingiberaceae



kostowcowate Costaceae






Wykaz rodzajów według Plants of the World Online[4]

Przypisy

edytuj
  1. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI10.1371/journal.pone.0119248, PMID25923521, PMCIDPMC4418965 [dostęp 2021-03-02] (ang.).
  2. a b c d e f Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2024-07-07] (ang.).
  3. a b James L. Reveal: Indices Nominum Supragenericorum Plantarum Vascularium. University of Maryland. [dostęp 2010-11-11]. (ang.).
  4. a b c Plants of the World Online. The Royal Botanic Gardens, Kew, 2019. [dostęp 2024-07-07]. (ang.).
  5. a b Wielka encyklopedia przyrody. Rośliny kwiatowe 2. Warszawa: Muza S.A., 1998, s. 445. ISBN 83-7079-779-2.
  6. a b c d Słownik botaniczny. Alicja Szweykowska, Jerzy Szweykowski (red.). Wyd. II, zmienione i uzupełnione. Warszawa: Wiedza Powszechna, 2003, s. 411. ISBN 83-214-1305-6.