Korporał
Korporał (łac. corporale[1]) – w liturgii Kościołów zachodnich obrus rozkładany na ołtarzu podczas liturgii eucharystii (części mszy) i w niektórych innych okolicznościach; element bielizny kielichowej. W najczęściej używanej formie ma kształt kwadratu o wymiarach 50×50 cm.
.jpg)
Pochodzenie nazwy i interpretacja symboliczna
edytujNazwa wywodzi się od łac. corpus, tzn. ciało, w odniesieniu do Ciała Pańskiego. W tradycyjnej formie obrządku rzymskiego (sprzed reform liturgicznych Soboru Watykańskiego II) przez większą część mszy hostia spoczywa bezpośrednio na korporale[2]. Zgodnie z tradycją korporał symbolizuje całun, w który owinięte było ciało Jezusa złożone w grobie[3][4][5].
Historia
edytujPierwotnie był to duży obrus, rozkładany na całym ołtarzu i przykrywający kielich również od góry. Od XII wieku w obrządku rzymskim jego wymiary zmniejszyły się; wtedy również zaczęto używać palki[6].
Praktyka
edytujObrządek rzymski
edytujKorporał jest rodzajem liturgicznego obrusa, składanego poczwórnie. Na jego środku powinien znajdować się wyszyty krzyż, najczęściej czerwoną nicią. W czasie celebracji Mszy świętej ustawiane są na nim: kielich, patena oraz cyborium. Poza celebracją używa się go do wystawienia Najświętszego Sakramentu. Korporał powinien być wykonany z tkaniny naturalnej. W nadzwyczajnej formie obrządku rzymskiego złożony korporał chowa się do bursy.
Obrządek lyoński
edytujW obrządku lyońskim zachowała się bardziej pierwotna forma korporału: jest to tzw. wielki korporał, na którym kielich zarówno stoi, jak i jest nim przykryty od góry (nie używa się więc palki)[7].
Obrządki wschodnie
edytujOdpowiednikiem korporału w obrządku bizantyjskim są iliton i antymensjon[8].
Bibliografia
edytuj- Mały słownik liturgiczny, Rupert Berger, Poznań, 1990
- Słownik wyrazów obcych, Państwowe Wydawnictwa Naukowe, Warszawa, 1980, ISBN 83-01-00521-1
Przypisy
edytuj- ↑ Korporał. sjp.pwn.pl. [dostęp 2023-01-28]. (pol.).
- ↑ Missale Romanum ex decreto Ss. Concilii Tridentini Restitutum Summorum Pontificum cura recognitum. Editio Typica, Typis Polyglottis Vaticanis, 1962 (łac.).
- ↑ Korporał. sjp.pwn.pl. [dostęp 2023-01-28]. (pol.).
- ↑ Jacek Zjawin: Słowniczek liturgiczny: Co to jest korporał?. przewodnik-katolicki.pl. [dostęp 2023-01-28]. (pol.).
- ↑ Pasquale Bevilacqua: Nozioni teologiche e filosofiche della religione in generale, e del sagrifizio della messa, etc.. Neapol: 1872, s. 351. [dostęp 2023-01-28]. (wł.).
- ↑ P. Radó, Enchiridion liturgicum, complectens theologiae sacramentalis et dogmata et leges iuxta novum Codicem rubricarum, Romae–Friburgi Brisg.–Barcinone: Herder, 1962 (łac.).
- ↑ Cérémonial Romain-lyonnais publié par ordre de Monseigneur l’Archevêque de Lyon., Lyon: Vitte, 1897, XXXIV+594 (fr.).
- ↑ E. Mercenier, F. Paris, La prière des Églises de rite byzantin. Tome I., Monastère de Chevetogne, 1937 (fr.).