Kopalnia Węgla Kamiennego Paryż

Kopalnia Węgla Kamiennego Paryż (niem. Paris Grube[1], od 1945 do 1989 roku Generał Zawadzki) – kopalnia węgla kamiennego w Dąbrowie Górniczej, działająca w latach 1876–1996.

Kopalnia Węgla Kamiennego Paryż
Ilustracja
Wieża wyciągowa szybu Paryż w 2018 roku
Państwo

 Polska

Województwo

 śląskie

Siedziba

Dąbrowa Górnicza

Adres

ul. Feliksa Perla

Data założenia

1876 (konsolidacja Nowej i Łabęckiego)

Data likwidacji

31 grudnia 1996

Położenie na mapie Dąbrowy Górniczej
Mapa konturowa Dąbrowy Górniczej, blisko lewej krawiędzi na dole znajduje się punkt z opisem „Kopalnia Węgla Kamiennego Paryż”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole znajduje się punkt z opisem „Kopalnia Węgla Kamiennego Paryż”
Położenie na mapie województwa śląskiego
Mapa konturowa województwa śląskiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Kopalnia Węgla Kamiennego Paryż”
Ziemia50°19′49″N 19°09′50″E/50,330278 19,163889

Historia

edytuj
 
Budynek maszynowni szybu Mariusz kopalni Flora (stan w 2012 r.)
 
Pomnik na terenie zakładu pamięci pracowników kopalni zamordowanych w KL Auschwitz-Birkenau (stan w 2018 r.)

Kopalnia powstała w wyniku połączenia kopalni Łabęcki, założonej w 1865 oraz kopalni Nowa, założonej w 1867[2]. Kopalnie zostały zakupione w 1876 razem z Kompanią Koszelew przez oficerów rosyjskich Plemiannikowa i Riesenkampfa, a następnie wydzierżawione Towarzystwu Francusko-Włoskiemu Dąbrowskich Kopalń Węgla[2]. Dawne kopalnie były początkowo eksploatowane odkrywkowo: „Łabęcki” do 1880, a „Nowa” do 1914[2]. Od 1876 pod nazwą „Nowa-Łabęcki”. Do nowego zakładu przyłączono również kopalnię Koszelew. W 1884 wybudowano szyb Paryż. W 1942 kopalnię przejął koncern Preussag[2]. W 1922 wystąpiono z propozycją utworzenia rezerwatu geologicznego wychodni węgla pokładu „Reden”, o miąższości ok. 20 m. Jest to jedna z najwcześniejszych prób ochrony wychodni węgla[3].

W 1928 rozpoczęto na Pogorii budowę kolonii robotniczej dla pracowników kopalni, mimo że pierwsze plany pojawiły się już 1923. Powstało 17 wielorodzinnych ceglanych domów robotniczych. Osiedle ukończono w 1932[4].

Po wojnie znacjonalizowana, włączona do Dąbrowskiego Zjednoczenia Przemysłu Węglowego. Od 1945 nosiła nazwę KWK „Generał Zawadzki” (od Aleksandra Zawadzkiego, międzywojennego pracownika kopalni[2]). W czerwcu 1945 do zakładu wcielono: kopalnie „Mars”, „Flora”, „Reden” i kopalnię odkrywkową „Brzozowica”[2]. W lipcu 1969 doszło do katastrofy – do wyrobisk przedostało się 90 tys. m³ wody i mułu z osadnika „Jadwiga II”. Uwięzionych zostało od 89 do 119 górników. By podtrzymać ich organizmy w lepszej kondycji, użyto kanału podchodnikowego, którym w piłeczkach ping pongowych przetaczano witaminy. Akcja ratunkowa powiodła się, zginęła jedna osoba, reszta została uwolniona.

Zobacz: Katastrofa w kopalni „Generał Zawadzki”.

Minister przemysłu i handlu 19 sierpnia 1993 roku wydał rozporządzenie, w którym zapowiedział zamknięcie kopalni. Wydobycie zakończono 30 czerwca 1995[5]. Zlikwidowana 31 grudnia 1996[5]. Po 1989 powrót do nazwy KWK „Paryż”[5].

W wyniku restrukturyzacji KWK „Paryż” w 1994 roku powstał Zakład Przeróbki Mechanicznej Węgla „Dąbrowa” sp. z o.o. (ZPMW) z własną bocznicą kolejową, z którego w 2008 roku wydzielona została spółka Carbo-Proces Recykling sp. z o.o[5].

Wydobycie

edytuj
  • 1900 – 448744 t[2]
  • 1913 – 660332 t[2]
  • 1938 – 670443 t[2]
  • 1970 – 2035993 t[2]
  • 1979 – 2090436 t[2]

Przypisy

edytuj
  1. Mapa „Stadt Dombrowa O/S Kreis Bendzin”.. [dostęp 2016-09-21].
  2. a b c d e f g h i j k Jaros 1984 ↓.
  3. Janusz Chmura, Andrzej J. Wójcik. Problemy ochrony i udostępnianie podziemnych geostanowisk w kopalniach Górnośląskiego Zagłębia Węglowego. „Górnictwo i Geoinżynieria”. 3/1 (29), s. 136, 2005. 
  4. Michał Bulsa, Patronackie osiedla robotnicze. Tom 2: Zagłębie Dąbrowskie, Ziemia Rybnicka, Ziemia Wodzisławska, Łódź 2023, s. 32, 33.
  5. a b c d Sobierajski 2014 ↓.

Bibliografia

edytuj