Konstanty Michalski

polski filozof, ksiądz katolicki, misjonarz św. Wincentego a Paulo, rektor UJ

Konstanty Józef Michalski (ur. 12 kwietnia 1879 w Dąbrówce Małej, zm. 6 sierpnia 1947 w Krakowie[2]) – polski prezbiter katolicki, misjonarz św. Wincentego a Paulo, filozof, historyk filozofii, rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie.

Konstanty Michalski CM
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

12 kwietnia 1879[1]
Dąbrówka Mała

Data i miejsce śmierci

6 sierpnia 1947
Kraków

Miejsce pochówku

Cmentarz Rakowicki w Krakowie

Rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego
Okres sprawowania

1931–1932

Wyznanie

katolicyzm

Kościół

rzymskokatolicki

Inkardynacja

Zgromadzenie Misji

Prezbiterat

1903

Odznaczenia
Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski
Tablica upamiętniająca Michalskiego w KatowicachDąbrówce Małej, na osiedlu jego imienia

Życiorys

edytuj

Pochodził z rodziny hutniczej[3]. Był synem Ignacego i Pauliny z Wincklerów, zamieszkałych w Dąbrówce Małej (obecnie dzielnica Katowic). Szkołę średnią ukończył w Zgromadzeniu Misji św. Wincentego a Paulo w Krakowie, gdzie został przyjęty do grona alumnów i rozpoczął naukę filozofii i teologii. W 1903 przyjął święcenia kapłańskie. Prowadząc działalność duszpasterską, studiował slawistykę na Uniwersytecie Jagiellońskim, a następnie w Wyższym Instytucie Filozofii w Lowanium w Belgii. Doktorat otrzymał w 1911 roku. Po ukończeniu studiów i powrocie do Krakowa pełnił funkcję prefekta w Instytucie Teologii w macierzystym zgromadzeniu. Od 1914 r. wykładał na Wydziale Teologii Uniwersytetu Jagiellońskiego, a pięć lat później otrzymał tytuł profesora zwyczajnego, Kilkakrotnie piastował stanowisko dziekana Wydziału Teologii UJ. W latach 19311932 pełnił funkcję rektora tej uczelni. Był członkiem Polskiej Akademii Umiejętności w Krakowie. Należał do najwybitniejszych polskich filozofów pierwszej połowy XX wieku. Był autorem 70 publikacji naukowych dotyczących filozofii średniowiecza.

Został aresztowany wraz z innymi profesorami Uniwersytetu Jagiellońskiego 6 listopada 1939 podczas Sonderaktion Krakau osadzony w obozie koncentracyjnym Sachsenhausen. Zwolniony w lutym 1940 kolejne lata wojny spędził w ziemi sandomierskiej. Po powrocie z obozu opublikował dzieło pod znamiennym tytułem Między heroizmem a bestialstwem. W 1945 powrócił do Krakowa i od marca tego roku rozpoczął na nowo wykłady na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Jagiellońskiego[4].

Pochowany 8 sierpnia 1947 na cmentarzu Rakowickim w Krakowie (kwatera Ya, w grobowcu misjonarzy)[2].

Ordery i odznaczenia

edytuj

Upamiętnienie

edytuj

Jego imieniem w 1994 zostało nazwane osiedle w Katowicach – Dąbrówce Małej (osiedle Konstantego Michalskiego).

Dorobek naukowy

edytuj

Konstanty Michalski jest uważany za twórcę historiozoficznej teorii zwanej perfekcjonaryzmem, co było przedmiotem sporu między badaczami jego spuścizny: K. Kłusakiem, A. Usowiczem i W. Świeżawskim. Do jego historiozoficznej tezy zwanej perfekcjonaryzmem krytycznie odnosili się niektórzy filozofowie ze szkoły lubelskiej, być może, dlatego nie chciał podjąć pracy na KUL po wojnie. Jego dorobek charakteryzuje się:

  • ideą organizmu, czyli ujmowania całościowego,
  • ideą rozwoju, czyli stare zasady łączył z dorobkiem nowożytnym i współczesnym,
  • ideą sublimacji, co wyrażało się w rozumieniu sztuki jako kształtowania charakteru moralnego, i którą wiązał z rozumem.

Wpłynął na zainteresowania logiką średniowiecza przez J. Łukasiewicza, J. Bocheńskiego i J. Salamuchę. Początkowo oddawał się studiom nad Machem i Duhemem, później badał źródła polskiej scholastyki w XIV wiecznej zachodnioeuropejskiej filozofii uprawianej na Oksfordzie i w Paryżu. Zajmował się także myślą filozoficzno-teologiczną Dantego.

Niektóre publikacje

edytuj
  • Brat Albert: w setną rocznicę urodzin (1846–1946)
  • Duszę dać[6]
  • Eros i logos u Dantego[7]
  • Michał z Bystrzykowa i Jan ze Stobnicy jako przedstawiciele skotyzmu w Polsce
  • Między heroizmem a bestialstwem
  • O polskiej sztuce religijnej
  • Przyczynki z kodeksu Mogilskiego do dziejów oświaty w Polsce w XV wieku (wspólnie z Tadeuszem Sinko)
  • Resurrectio et vita
  • Wpływ Oksfordu na filozofię Jana z Mirecourt

Przypisy

edytuj
  1. A. Przymusiała, Ks. Konstanty Michalski (1879—1947), „Studia Philosophiae Christianae” 1966, t. 2/1, s. 265-273 bazhum.muzhp.pl [dostęp 2017-06-30]
  2. a b Wojciech Paluchowski, Aleksander Usowicz: Michalski Konstanty Józef. W: Słownik biograficzny katolickiego duchowieństwa śląskiego XIX i XX wieku (pod red. Mieczysława Patera). Katowice: Księgarnia św. Jacka, 1996, s. 274. ISBN 83-7030-177-0.
  3. Konstanty Michalski, [w:] Jerzy Moskal, Stanisław Wilczek, Album pisarzy śląskich, wyd. 2, Opole: Instytut Śląski w Opolu, 1975, s. 96.
  4. Biografia na stronie Zgromadzenia Księży Misjonarzy
  5. M.P. z 1936 r. nr 263, poz. 464 „za wybitne zasługi na polu nauki i wychowywania młodzieży w duchu patriotycznym położone w latach 1905–1918”.
  6. Konstanty Michalski, Duszę dać, wyd. 1946 [online], polona.pl [dostęp 2019-04-01].
  7. Konstanty Michalski, Eros i Logos u Dantego, wyd. 1936 [online], polona.pl [dostęp 2019-04-01].

Bibliografia

edytuj
  • Lech Szaraniec: Osady i osiedla Katowic. Katowice: Oficyna „Artur”, 1996, s. 97, 173–174. ISBN 83-905115-0-9.
  • Wojciech Paluchowski, Aleksander Usowicz: Michalski Konstanty Józef. W: Słownik biograficzny katolickiego duchowieństwa śląskiego XIX i XX wieku (pod red. Mieczysława Patera). Katowice: Księgarnia św. Jacka, 1996, s. 272–275. ISBN 83-7030-177-0.

Linki zewnętrzne

edytuj