Konstantistenorden

Konstantistenorden czyli Konstantisten - zakon (studencki) konstantowców - jedna z bardziej znaczących korporacji studenckich w Niemczech działających pod koniec XVIII wieku, wzorowana na lożach wolnomularskich, sympatyzująca z oświeceniową ideologią rewolucji francuskiej, to też prześladowana przez władze państwowe i uczelniane.

Nazwa korporacji wywodzi się, być może, z łaciny constans (niem. konstant) oznacza między innymi silny, spokojny, niewzruszony, konsekwentny. Natomiast niem. Konstante= stała (matematyczna, fizyczna, logiczna); w żargonie studenckim - miejsce stałych spotkań korporacyjnych, naturalnie z wyszynkiem, ponieważ picie piwa stanowiło istotny element obrzędowości studenckiej.

Historia

Od połowy XVIII wieku powstawały, obok tradycyjnych struktur wolnomularskich, nowe formy stowarzyszeń studenckich. Jak podaje W.Hardtwig do najważniejszych wśród nowo powstających zakonów studenckich (Orden) należały: Amicisten (Jena 1770 r.), Unitisten ((Halle 1774 r.), i Konstantisten (Halle 1777 r.), które rozwinęły się obok istniejących od dawna studenckich stowarzyszeń ziomkoskich (niem. Landsmannschaft), organizowanych według kraju pochodzenia. Te zakony miały strukturę wzorowaną na loży wolnomularskiej, a mianowicie:

• zachowanie tajności poczynań,
• elitarny dobór członków,
• przemyślany i skomplikowany ceremoniał, między innymi cyrkiel (korporacyjny) jako monogram organizacyjny;
• zasada, że przynależność do zakony obowiązuje na całe życie.

Od istniejących ziomkostw nowe korporacje odróżniały się przede wszystkim zaangażowaniem politycznym, wynikającym z przyjętych założeń światopoglądowych sympatyzujących z oświeceniowymi ideami rewolucji francuskiej. Konstantisten, tak jak i inne zakony studenckie, traktowane przez władze jako organizacje wywrotowe, były zwalczane z całą surowością, dlatego nie mogły się rozwinąć i zaniknęły około roku 1800. Ich struktura organizacyjna nie była dostosowana do działalności konspiracyjnej.

Bibliografia

• Wolfgang Hardtwig: Nationalismus und Bürgerkultur in Deutschland, 1500-1914 Opublikowana przez Vandenhoeck & Ruprecht, 1994. ISBN 3-525-01355-8, 9783525013557 Liczba stron: 328; rozdz.7. Studentenorden, Burschenschaften, Amicisten
• Andreas Klinger: Elite der Menschheit? Identität und Selbstverständnis im studentischen Konstantistenorden, in: Gonthier-Louis Fink/Andreas Klinger (Hg.), Identitäten um 1800 – Erfahrungen und Fiktionen, Frankfurt a. M. u. a. 2004, S. 455-483 (= Jenaer Beiträge zur Geschichte, 6).