Konrad Piecuch
Konrad Piecuch (ur. 27 listopada 1897 w Potępie, zm. 10 sierpnia 1932 tamże) – domniemany powstaniec śląski i członek Komunistycznej Partii Niemiec[1][2]. Zabity przez członków SA, uznawany za symbol zbrodni politycznych w Republice Weimarskiej[3].
Zarówno udział w powstaniu, jak i członkostwo w partii komunistycznej są kwestionowane[3][4].
Życiorys
edytujPoniższy życiorys, będący efektem publikacji z lat 50. i 60., może nie odzwierciedlać stanu faktycznego i jest kwestionowany[3][4][5].
Konrad Piecuch urodził się w Potępie, niedaleko Toszka w 1897 r. Podczas pracy w Krupskim Młynie związał się z socjaldemokratami. Z powodu swoich socjalistycznych sympatii podczas I wojny światowej walczył na froncie w kompanii karnej. Po wojnie związał się z komunistami, którzy próbowali tworzyć Górnośląską Republikę Rad. W czasie III powstania śląskiego walczył w szeregach powstańców m.in. w bitwie o Górę Świętej Anny. Po podziale Śląska uciekł na stronę polską, gdzie zatrudnił się w stalowni Huty „Królewskiej” w Królewskiej Hucie. Wkrótce jednak wrócił do Niemiec rozczarowany kapitalistyczną Polską. Wstąpił do Komunistycznej Partii Niemiec[1][2].
Wg krytycznej analizy Marka Chylińskiego[3], opartej m.in. na publikacji Richarda Bessela[4], udział Piecucha w powstaniu śląskim nie ma potwierdzenia w dokumentach i mógł ograniczyć się do 3 pierwszych dni. Brak też dokumentów potwierdzających przynależność Piecucha do partii komunistycznej, a może to podważać jego wyznanie rzymskokatolickie i pogrzeb kościelny. Nie są natomiast kwestionowane jego lewicowe poglądy[3][4][5].
Zabójstwo
edytujW nocy z 9 na 10 sierpnia 1932 do domu Piecucha wtargnęła pięcioosobowa nazistowska bojówka SA z Rokitnicy (Paul Lachmann, Reinhold Kottisch, Rufin Wolnitza, August Gräupner, Helmut Josef Müller)[6]. Konrada Piecucha i jego brata Alfonsa pobili oni do nieprzytomności gumowymi pałkami i kijami bilardowymi. Potem na oczach ich matki Marii jeden z bojówkarzy Reinhold Kottisch zastrzelił Konrada z pistoletu, po czym bojówkarze odjechali do Mikulczyc, gdzie była siedziba ich jednostki[1][2].
W wyniku rozprawy sądowej w Bytomiu bojówkarzy skazano na karę śmierci, choć wyroku nigdy nie wykonano[1][2]. Obrońca Hans Frank argumentował, że czyn, jakiego się dopuścili oskarżeni, zasługuje na pochwałę, ponieważ SA-mani:
dwojako zasłużyli się Rzeszy niemieckiej, zabijając po pierwsze Polaka, a po drugie komunistę.
Obrony zbrodniarzy podjął się nawet sam Adolf Hitler, który na łamach prasy nazistowskiej apelował do skazanych>[2][5]:
Moi towarzysze! W obliczu tego potwornego krwawego wyroku łączę się z Wami w uczuciu bezgranicznego przywiązania. Wasze uwolnienie staje się od tej chwili sprawą naszego honoru, a walka z rządem, za którego ten wyrok został wydany naszym obowiązkiem.
Księga pamiątkowa śląskiej SA „Ehrenbuch” opisała to wydarzenie w następujący sposób[2]:
W małej wiosce Potępie żył wciąż jeszcze łobuz Piecuch, komunista i powstaniec, który już w roku 1921, w okresie wielkiej tragedii Górnego Śląska, zdradził swoją ojczyznę i był jednym z najgorszych agitatorów. Kilku dzielnych SA-manów nie wytrzymało tego dłużej i Piecucha dosięgnął w końcu zasłużony los.
W sprawie niewykonania wyroku śmierci na mordercach Piecucha interweniował Związek Polaków w Niemczech składając w Genewie skargę do Ligi Narodów, ale nie odniosła ona żadnego skutku wobec słabości Ligi. W trzeci dzień po dojściu Hitlera do władzy 1 lutego 1933 uroczyście uwolniono z więzienia bojówkarzy SA odpowiedzialnych za morderstwo Piecucha[2][3].
Zabójstwo Konrada Piecucha, za sprawą publikacji z lat 50. i 60., stało się symbolem zbrodni politycznych w Republice Weimarskiej[7][8][9]. Ówczesne publikacje były jednak słabo udokumentowane[3]. Zabójstwo mogło mieć charakter polityczny i za takie było uważane po wypowiedziach zarówno ówczesnych komunistów, jak i narodowych socjalistów. Do takiej interpretacji przyczynił się zwłaszcza telegram Hitlera. Możliwe jest jednak, że było to morderstwo o charakterze pospolitym. Paul Lachmann był silnie skonfliktowany z Piecuchem i mógł zorganizować napad z pobudek prywatnych, np. z zemsty, z nienawiści do Polaków lub aby usunąć świadka mogącego potwierdzić, że w 1922 r. zastrzelił leśniczego[3][5].
Konrada Piecucha upamiętnia ulica jego imienia we wsi Potępa[10]. Do 2017 r. ulica taka znajdowała się również w Bytomiu[5].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d Tadeusz Kur, Zwycięstwo Piecucha nad Hitlerem, Warszawa: Książka i Wiedza, 1972.
- ↑ a b c d e f g Edmund Jan Osmańczyk, Wisła i Kraków, to Rodło, Warszawa: Wydawnictwo „Nasza Księgarnia”, 1985, ISBN 83-10-08675-X, OCLC 246984146.
- ↑ a b c d e f g h Marek Chyliński, Polityczne i kryminalne tło zbrodni w Potępie (1932 r.), „Polish Borderlands Studies”, 5 (1), 2017, s. 7-25 [dostęp 2022-02-22].
- ↑ a b c d Richard Bessel, The Potempa Murder, „Central European History”, 10 (3), 1977, s. 241–254, DOI: 10.1017/S0008938900018471 [dostęp 2022-02-22] (ang.).
- ↑ a b c d e Józef Krzyk, Czym się naraził PiS-owi Konrad Piecuch? Kur wie lepiej [online], Wyborcza.pl Katowice, 31 października 2017 [dostęp 2022-02-22].
- ↑ Bundesarchiv: Nr. 122. Sitzung des Preußischen Staatsministeriums vom 2. September 1932 (niem.).
- ↑ Paweł Dubiel, Konrad Piecuch z Potępy, śląski patriota-rewolucjonista, „Przegląd Zachodni”, 7 (1–2), 1952, s. 304.
- ↑ Paul Kluke, Der Fall Potempa, „Vierteljahrshefte Für Zeitgeschichte”, 5 (3), 1957, s. 279–297 [dostęp 2022-02-22] (niem.).
- ↑ Edmund Klein, Mord w Potępie. Kapitulacja Republiki Weimarskiej przed Hitlerem, „Studia Śląskie”, 7, 1962, s. 103–186 [dostęp 2022-02-22].
- ↑ Piecucha, 42-693 Potępa [online], Google Maps [dostęp 2022-02-22].