Konflikt izraelsko-arabski

Konflikt izraelsko-arabski
	Wojny izraelsko-arabskie
	; Izrael i członkowie Ligi Arabskiej.
Czas	od 15 maja 1948
Miejsce	Bliski Wschód
Terytorium	Azja Zachodnia
Przyczyna	zatargi polityczno-religijne
Wynik	nierozstrzygnięty (trwa)
Strony konfliktu
Izrael	Palestyńczycy Liga Państw Arabskich:; Egipt; Syria; Jordania; Irak; Libia; Jemen; Liban
brak współrzędnych
	Multimedia w Wikimedia Commons

Konflikt izraelsko-arabski (arab. ‏الصراع العربي الإسرائيلي‎, hebr. הסכסוך הישראלי ערבי) – obejmuje okres ponad pół wieku politycznych napięć i konfliktów zbrojnych, pomiędzy Arabami a Żydami na Bliskim Wschodzie. Swoimi przyczynami wybiega on na dużo wcześniej przed powstaniem państwa Izrael (14 maja 1948) do czasu utworzenia ruchu syjonistycznego, którego celem było stworzenie państwa żydowskiego w tak zwanej Ziemi Izraela.

Konflikt izraelsko-arabski ma charakter etniczny, religijny i terytorialny. Niektórzy uważają go za część wielkiego starcia cywilizacji pomiędzy tzw. Zachodem a Arabami (światem islamu)^[1]^[2]. Inni uważają, że religijny wymiar jest zupełnie nowym aspektem tego konfliktu^[3].

Niezależnie od przyczyn, konflikt ten jest źródłem niechęci inicjującej liczne ataki na przeciwników w różnych państwach na całym świecie, tym samym poprzez powszechność zjawiska terroru, przybiera charakter konfliktu globalnego.

Wstęp

W pierwszym okresie trwania konfliktu, po I wojnie światowej na terenach Mandatu Palestyny powstało kilka niezależnych państw arabskich. Jednak zmieniające się stosunki między państwami oraz rosnący napływ żydowskich imigrantów po II wojnie światowej doprowadziły do wzrostu napięć i wybuchu przemocy, które doprowadziły do obecnego stanu wzajemnej nieufności.

Poszukując sposobu rozwiązania konfliktu, 29 listopada 1947 roku Zgromadzenie Ogólne ONZ przyjęło rezolucję nr 181 w sprawie podziału Palestyny. W myśl rezolucji:

państwo żydowskie miało liczyć 14 257 km² powierzchni i 935 tys. mieszkańców;
państwo arabskie miało liczyć 11 664 km² powierzchni i 814 tys. mieszkańców.

Żydzi zaakceptowali decyzję Zgromadzenia Ogólnego ONZ, jednakże niezadowoleni Arabowie rozpętali spiralę przemocy, która w krótkim czasie doprowadziła do wybuchu wojny domowej w Palestynie (30 listopada 1947).

Wojny izraelsko-arabskie

Osobny artykuł: Wojny izraelsko-arabskie.

Gdy 14 maja 1948 powstało niezależne państwo Izrael, konflikt żydowsko-arabski w Palestynie przeobraził się w konflikt izraelsko-arabski, który swoim zasięgiem objął teren całego Bliskiego Wschodu i jest jednym z najtrudniejszych do rozwiązania konfliktów na świecie.

Pierwsza wojna izraelsko-arabska wybuchła 15 maja 1948 roku i zakończyła się w 1949 podpisaniem porozumień rozejmowych pomiędzy walczącymi państwami. W 1956 Izrael za namową Wielkiej Brytanii i Francji dokonał agresji na Egipt, co wykorzystały oba państwa europejskie by pod pretekstem ochrony wolnej żeglugi zająć strefę Kanału Sueskiego. Pod międzynarodowym naciskiem w 1957 Izrael, Wielka Brytania i Francja wycofały swoje wojska, a ich miejsce zajęły międzynarodowe siły UNEF. W czerwcu 1967 rozpoczęła się wojna sześciodniowa, w wyniku której Izrael zajął Półwysep Synaj, Strefę Gazy, Judeę z Jerozolimą, Samarię i Wzgórza Golan. W 1973 państwa arabskie rozpoczęły wojnę Jom Kipur, którą po początkowych sukcesach przegrały. Lata 1982-1985 były okresem wojny libańskiej, która znalazła swoją kontynuację w II wojnie libańskiej 2006.

Podstawowe problemy

W konflikcie izraelsko-arabskim wyraźnie da się zauważyć kilka podstawowych problemów:

brak akceptacji członków Ligi Państw Arabskich dla istnienia żydowskiego państwa Izrael w Palestynie,
okupacja przez Izrael Zachodniego Brzegu Jordanu i Wzgórz Golan,
powstanie niezależnego państwa palestyńskiego,
osadnictwo żydowskie na okupowanych terenach,
status Jerozolimy: jedno miasto – dwie stolice, święte miasto trzech religii monoteistycznych,
kwestia powrotu uchodźców palestyńskich,
kwestia powstrzymania działań zbrojnych i przemocy zarówno ze strony palestyńskiej, jak i izraelskiej.

Proces pokojowy

Podejmowano wiele prób rozwiązania tego konfliktu. Najważniejsze inicjatywy pokojowe to:

Zobacz też

Przypisy

↑ Abdel Mahdi Abdallah (grudzień 2003), Dokładniej, autor Edward Said głosi, że jeśli rozwiązanie konfliktu zostanie znalezione w Izraelu, wówczas globalne społeczeństwo może wziąć to za wskazówkę, ustanawiając pokój i porozumienie między kulturami Wschodu i Zachodu.: Causes of Anti-Americanism in the Arab World: A Socio-Political Perspective. [dostęp 2008-02-05]. (ang.).
↑ Israel Science and Technology Homepage: Arab-Israeli Conflict: Role of religion. [dostęp 2008-02-05]. (ang.).
↑ Middle East Media Research Institute (MEMRI): Arabsko-amerykański psychiatra Wafa Sultan: To nie jest starcie pomiędzy cywilizacjami, lecz starcie pomiędzy mentalnością Średniowiecza i tym co przynosi z sobą XXI wiek”, przekład z telewizyjnego wywiadu z Sultanem udzielonym w Al Jazeera. [dostęp 2008-02-05]. (ang.).

Bibliografia

Witold Pronobis, Polska i Świat w XX wieku.
Wojciech Roszkowski, Półwiecze. Historia Polityczna Świata po 1945 roku.
Artur Patek, Jan Rydel, Józef Janusz Węc, Najnowsza historia świata, Kraków, 2003.

[1] Abdel Mahdi Abdallah (grudzień 2003), Dokładniej, autor Edward Said głosi, że jeśli rozwiązanie konfliktu zostanie znalezione w Izraelu, wówczas globalne społeczeństwo może wziąć to za wskazówkę, ustanawiając pokój i porozumienie między kulturami Wschodu i Zachodu.: Causes of Anti-Americanism in the Arab World: A Socio-Political Perspective. [dostęp 2008-02-05]. (ang.).

[2] Israel Science and Technology Homepage: Arab-Israeli Conflict: Role of religion. [dostęp 2008-02-05]. (ang.).

[3] Middle East Media Research Institute (MEMRI): Arabsko-amerykański psychiatra Wafa Sultan: To nie jest starcie pomiędzy cywilizacjami, lecz starcie pomiędzy mentalnością Średniowiecza i tym co przynosi z sobą XXI wiek”, przekład z telewizyjnego wywiadu z Sultanem udzielonym w Al Jazeera. [dostęp 2008-02-05]. (ang.).

[1]

[2]

[3]