Komunik

Komunik – w XVI–XVII-wiecznym wojsku polskim oddział konnicy zdolny do szybkich i niespodziewanych działań bojowych; w uproszczeniu: jazda poruszająca się bez taborów i armat.

Jazda polska idąca komunikiem (obraz J. Kossaka Odsiecz Smoleńska)

Były to oddziały kawalerii oraz dragonów dostosowane do odbywania pospiesznych marszów dzięki pozbyciu się taborów i dodatkowego sprzętu (za to czasem z rezerwowymi końmi). Wyjątkowo podejmowane działanie komunikiem stosowano w celu:

• zaskoczenia sił nieprzyjaciela (np. pod Kłuszynem 1610)
• osaczenia nieprzyjaciela (np. pod Czarnem 1627)
• uchwycenia przepraw na szlaku jego marszu (np. czambułów tatarskich powracających z łupem)
• dywersji na jego dalekich tyłach (zagon Radziwiłła 1581, zagon Lisowskiego w Rosji 1615)

Bibliografia

• Mała encyklopedia wojskowa. T. 2. Warszawa: Wydawnictwo MON, 1970, s. 73
• Słownik języka polskiego (pod red. J. Karłowicza, A. Kryńskiego i Wł. Niedźwiedzkiego). T. 2. Warszawa, 1900, s. 429
• komunik – Wielki słownik W. Doroszewskiego PWN [online], sjp.pwn.pl [dostęp 2021-04-17]  (pol.).