Komputer domowy

Ten artykuł od 2015-02 wymaga zweryfikowania podanych informacji.

Należy podać wiarygodne źródła w formie przypisów bibliograficznych.
Część lub nawet wszystkie informacje w artykule mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte.
Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary)
Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu.
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Komputer domowy – mikrokomputer przewidziany do zastosowań domowych (gry komputerowe, multimedia, rozrywka), zazwyczaj o uproszczonej konstrukcji w stosunku do typowego komputera osobistego, ale z dobrymi możliwościami multimedialnymi.

Commodore 64 (1982) następca modelu VIC-20, początkowo był sprzedawany w cenie 595 dolarów

Wczesne komputery osobiste, takie jak IBM PC z 1981 roku, rzadko były używane w zastosowaniach domowych - ich cena była wysoka, a możliwości graficzne i dźwiękowe niewystarczające. Specjalne domowe modele komputerów PC, np. IBM PCjr (1984), też nie zdobyły wtedy dużej popularności.

Ogromną popularność w tych zastosowaniach zdobyły natomiast w latach 80. i wczesnych 90. XX wieku, tanie uproszczone mikrokomputery zwane komputerami domowymi.

Typowe ich cechy to:

mikroprocesor niższej klasy niż w typowych ówczesnych komputerach osobistych
uboższa pamięć masowa: w komputerach 8-bitowych zwykle brak pamięci dyskowej w standardowej konfiguracji, zamiast niej stosowano magnetofon kasetowy lub cartridge; w komputerach nowszych generacji była już wbudowana stacja dyskietek, ale w standardowej konfiguracji wciąż brakowało dysku twardego
klawiatura zintegrowana w jednej obudowie z jednostką centralną
możliwość podłączenia takiego komputera do zwykłego telewizora zamiast do specjalnego monitora
dobre, jak na swoje czasy, możliwości graficzne, zwykle układ grafiki sprzętowo realizował pewne funkcje wykorzystywane w grach 2D, takie jak sprite'y, co pozwalało na płynne działanie takich gier pomimo słabego CPU
dobre, jak na swoje czasy, możliwości dźwiękowe
ograniczone możliwości rozbudowy

Można wyróżnić trzy generacje komputerów domowych:

komputery 8-bitowe - najpopularniejsze w latach 80., oparte na procesorach z serii MOS 6502 albo Zilog Z80. W Polsce najpopularniejszymi komputerami tej generacji były ZX Spectrum, Commodore 64 i rodzina 8-bitowych Atari.
komputery 16/32-bitowe - popularne pod koniec lat 80. i na początku 90., oparte na procesorach MC68000. Typowe komputery tej generacji to Amiga 500 i Atari ST.
komputery 32-bitowe - popularne we wczesnych latach 90., oparte na procesorach MC68020 albo MC68030. Typowe komputery tej generacji to Amiga 1200 i Atari Falcon.

Niektóre komputery domowe były produkowane także w specjalnych wersjach sprzedawanych jako konsole gier wideo, np. Atari XE Game System oraz Amiga CD32. Konsole takie, po wyposażeniu w odpowiednie akcesoria (np. klawiatura), stawały się normalnymi komputerami domowymi.

Otwartość architektury komputerów osobistych IBM PC doprowadziła do ostrej konkurencji na tym rynku, co zaowocowało szybkim rozwojem technologicznym (m.in. rozszerzenia multimedialne) i spadkiem cen. W tej sytuacji komputery klasy PC stopniowo opanowywały także rynek komputerów domowych, wypierając z niego dedykowane maszyny. Końcowym stadium tego procesu było upowszechnienie się w PC procesorów klasy 80486 (wprowadzonym w roku 1989), które były wystarczająco szybkie dla gier 3D takich jak Doom (1993), podczas gdy tanie procesory stosowane w komputerach domowych były do takich gier zbyt wolne, a także wprowadzenie w PC magistrali VESA Local Bus (1992), która pozwoliła m.in. na znaczny wzrost wydajności montowanych w niej kart graficznych.

W 1993 roku firma Atari wycofała się z produkcji komputerów, a w 1994 nastąpiło bankructwo firmy Commodore, co oznaczało praktycznie koniec ery dedykowanych komputerów domowych.