Kompania graniczna KOP „Kudryńce”
Kompania graniczna KOP „Kudryńce” – pododdział graniczny Korpusu Ochrony Pogranicza pełniący służbę ochronną na granicy polsko-radzieckiej.
| Historia | |
| Państwo | |
|---|---|
| Rozformowanie | |
| Organizacja | |
| Dyslokacja | |
| Formacja | |
| Podległość | |
Formowanie i zmiany organizacyjne
edytujNa podstawie rozkazu Ministra Spraw Wojskowych nr 1600/tjn./O.de B/25, w drugim etapie organizacji Korpusu Ochrony Pogranicza, w terminie do 1 marca 1925 sformowano 14 batalion graniczny [1], a w jego składzie 3 kompanię graniczną KOP. W listopadzie 1936 kompania liczyła 2 oficerów, 9 podoficerów, 5 nadterminowych i 96 żołnierzy służby zasadniczej[a].
W 1939 3 kompania graniczna KOP „Kudryńce” nadal podlegała dowódcy batalionu KOP „Borszczów”[2].
Służba graniczna
edytujPodstawową jednostką taktyczną Korpusu Ochrony Pogranicza przeznaczoną do pełnienia służby ochronnej był batalion graniczny. Odcinek batalionu dzielił się na pododcinki kompanii, a te z kolei na pododcinki strażnic, które były „zasadniczymi jednostkami pełniącymi służbę ochronną”, w sile półplutonu. Służba ochronna pełniona była systemem zmiennym, polegającym na stałym patrolowaniu strefy nadgranicznej i tyłowej, wystawianiu posterunków alarmowych, obserwacyjnych i kontrolnych stałych, patrolowaniu i organizowaniu zasadzek w miejscach rozpoznanych jako niebezpieczne, kontrolowaniu dokumentów i zatrzymywaniu osób podejrzanych, a także utrzymywaniu ścisłej łączności między oddziałami i władzami administracyjnymi[3]. Miejscowość, w którym stacjonowała kompania graniczna, posiadała status garnizonu Korpusu Ochrony Pogranicza[4]. Po stronie sowieckiej granicę ochraniały zastawy „Niewiarówka”, „Czarnokozińce”, „Milowce” i „Zawale” z komendantury „Żwaniec”[5].
Kompanie sąsiednie:
- 2 kompania graniczna KOP „Turylcze” ⇔ 1 kompania graniczna KOP „Boryszkowce” – 1928[6], 1929[7], 1931[5], 1932[8], 1934[9]
- 2 kompania graniczna KOP „Turylcze” ⇔ 1 kompania graniczna KOP „Mielnica” – 1938[10]
Działania kompanii we wrześniu 1939
edytuj17 września 1939 na batalion KOP „Borszczów” kpt. Krakowskiego, strzegący granicy polsko-radzieckiej i polsko-rumuńskiej uderzyły główne siły 5 Korpusu Kawalerii komdiwa Ganina, 13 Korpusu Strzeleckiego komdiwa Nikołaja Kiriłłowa, część sił 25 Korpusu Pancernego komdiwa Riepina i 23 Oddziału Wojsk Pogranicznych NKWD[11].
3 kompania graniczna „Kudryńce” w tym dniu przekroczyła granicę z Rumunią[11].
Struktura organizacyjna
edytujStrażnice kompanii w latach 1928 – 1929[6][7]
- strażnica KOP „Zalesie I”
- strażnica KOP „Nowosiółka”
- strażnica KOP „Zielona I”
- strażnica KOP „Kudryńce”
- strażnica KOP „Paniowce”[b]
Strażnice kompanii w latach 1931 – 1934[5][8][9][c]:
- strażnica KOP „Zalesie I”[d]
- strażnica KOP „Nowosiółka”[e]
- strażnica KOP „Zielona I”[f]
- strażnica KOP „Kudryńce”[g]
- strażnica KOP „Zawale”[h]
Strażnice kompanii w 1938[10]
Organizacja kompanii 17 września 1939[12]:
- dowództwo kompanii
- pluton odwodowy
- 1 strażnica KOP „Zalesie I”
- 2 strażnica KOP „Zielona I”
- 3 strażnica KOP „Kudryńce”
- 4 strażnica KOP „Zawale”
Dowódcy kompanii
edytujUwagi
edytuj- ↑ Wykaz stanów etatowych oficerów, podoficerów i żołnierzy KOP przesłanych przez ppłk. dypl. Franciszka Węgrzyna ze sztabu KOP do I oficera do zleceń GISZ płk. dypl. Kazimierza Glabisza. → Jabłonowski i in. 2001 ↓, s. 369
- ↑ wieś Paniowce, gmina Kudryńce, powiat borszczowski, województwo tarnopolskie → Baza miejscowości kresowych
- ↑ W 2000 roku Rajmund Szubański napisał, że sformułowania zawarte w artykule „Bataliony, kompanie, strażnice KOP” z 1993 roku, odnoszą się do stanu sprzed 1937 roku → Szubański 2000 ↓, s. 87. Podał następujące strażnice: „Zalesie”, „Nowosiółki”, „Zielona”, „Zawale”, „Wygoda”, „Okopy św. Trójcy” → Szubański 1993 ↓, s. 278
- ↑ wieś Zalesie, gmina Germakówka, powiat borszczowski, województwo tarnopolskie → Baza miejscowości kresowych
- ↑ wieś Nowosiółka Biskupia, gmina Kudryńce, powiat borszczowski, województwo tarnopolskie → Baza miejscowości kresowych
- ↑ przysiółek Zielona, gmina Kudryńce, powiat borszczowski, województwo tarnopolskie → Baza miejscowości kresowych
- ↑ miasteczko Kudryńce, gmina Kudryńce, powiat borszczowski, województwo tarnopolskie → Baza miejscowości kresowych
- ↑ wieś Zawale, gmina Kudryńce, powiat borszczowski, województwo tarnopolskie → Baza miejscowości kresowych
- ↑ Wojciechowski Maciej Piotr, mjr piech., w KOP od 1938. Do mobilizacji dca 3 kompanii granicznej „Kudryńce”. We wrześniu 1939 dowódca odtworzonego baonu KOP „Rokitno“. 1 października pod Wytycznem dostał się do niewoli sowieckiej. Widziany 2 października w rejonie m. Wielki Łań. Prawdopodobnie zamordowany wraz z innymi jeńcami w Lasach Włodawskich[14].
Przypisy
edytuj- ↑ Prochwicz i 3/1994 ↓, s. 152.
- ↑ Szubański 2000 ↓, s. 90.
- ↑ Falkiewicz 1925 ↓, s. 3-4.
- ↑ Jabłonowski i in. 2001 ↓, s. 312-314.
- ↑ a b c Szkice dyslokacyjne ↓.
- ↑ a b Komunikaty dyslokacyjne KOP ↓, s. 9/1928.
- ↑ a b Komunikaty dyslokacyjne KOP ↓, s. 5/1929.
- ↑ a b Komunikaty dyslokacyjne KOP ↓, s. 41/1932.
- ↑ a b Komunikaty dyslokacyjne KOP ↓, s. 59/1934.
- ↑ a b Komunikaty dyslokacyjne KOP ↓, s. 90/1938.
- ↑ a b Prochwicz 2003 ↓, s. 216.
- ↑ Prochwicz 2003 ↓, s. 315.
- ↑ Obsada oficerska bg „Borszczów” ↓.
- ↑ Jabłonowski i in. 2001 ↓, s. 757.
Bibliografia
edytuj- Stanisław Falkiewicz: Korpus Ochrony Pogranicza. W pierwszą rocznicę objęcia służby na wschodniej granicy Rzeczypospolitej 1924-1925. 1925. [dostęp 2016-01-30].
- Marek Jabłonowski, Włodzimierz Jankowski, Bogusław Polak, Jerzy Prochwicz: O niepodległą i granice. Korpus Ochrony Pogranicza 1924-1939. Wybór dokumentów. Warszawa-Pułtusk: Wyższa Szkoła Humanistyczna w Pułtusku. Wydział Dziennikarstwa i Nauk Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego, 2001. ISBN 83-88067-48-8.
- Jerzy Prochwicz: Formacje Korpusu Ochrony Pogranicza w 1939 roku. Warszawa: Wydawnictwo Neriton, 2003. ISBN 83-88973-58-4.
- Jerzy Prochwicz. Korpus Ochrony Pogranicza w przededniu wojny, Część I. Powstanie i przemiany organizacyjne KOP do 1939 r. „Wojskowy Przegląd Historyczny”. 3 (149), 1994. Warszawa: Wydawnictwo „Czasopisma Wojskowe”. ISSN 0043-7182.
- Rajmund Szubański. Bataliony, kompanie, strażnice KOP. „Wojskowy Przegląd Historyczny”. 3 (145), 1993. Warszawa: Wydawnictwo „Czasopisma Wojskowe”. ISSN 0043-7182.
- Rajmund Szubański. Bataliony, kompanie, strażnice KOP-u. „Przegląd Historyczno-Wojskowy”. 3 (184), 2000. Warszawa: Dom Wydawniczy Bellona. ISSN 1640-6281.
- Komunikaty dyslokacyjne Korpusu Ochrony Pogranicza z lat 1927 (z uzupełnieniami i poprawkami), 1928, 1932, 1934 (z uzupełnieniami i poprawkami) i 1938 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin. (sygn.177/143 do 177/149.)
- Szkice dyslokacyjne Korpusu Ochrony Pogranicza i podległych jednostek w latach 1927–1939 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin. (sygn.177/151.)
- Wykaz zmian stanu oficerów batalionu granicznego KOP „Borszczów” w latach 1928–1935 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin. (sygn.185/143.)