Komisariat Straży Granicznej „Uście Ruskie”
Komisariat Straży Granicznej „Uście Ruskie” – jednostka organizacyjna Straży Granicznej pełniąca służbę ochronną na granicy polsko-czechosłowackiej w latach 1928–1939.
| Historia | |
| Państwo | |
|---|---|
| Sformowanie | |
| Rozformowanie | |
| Tradycje | |
| Rodowód | |
| Organizacja | |
| Dyslokacja | |
| Formacja | |
| Podległość | |
Geneza
edytujNa wniosek Ministerstwa Skarbu, uchwałą z 10 marca 1920 roku, powołano do życia Straż Celną[1]. Proces tworzenia Straży Celnej trwał do końca 1922 roku[2]. Komisariat Straży Celnej „Wysowa”, wraz ze swoimi placówkami granicznymi, wszedł w podporządkowanie Inspektoratu Granicznego Straży Celnej „Dukla”[3].
W drugiej połowie 1927 roku przystąpiono do gruntownej reorganizacji Straży Celnej[4]. W praktyce skutkowało to rozwiązaniem tej formacji granicznej. Rozkazem nr 5 z 16 maja 1928 roku w sprawie organizacji Małopolskiego Inspektoratu Okręgowego dowódca Straży Granicznej gen. bryg. Stefan Pasławski powołał komisariat Straży Granicznej „Gładuszów”, który przejął ochronę granicy od rozwiązywanego komisariatu Straży Celnej[5].
Formowanie i zmiany organizacyjne
edytujRozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Ignacego Mościckiego z 22 marca 1928 roku, do ochrony północnej, zachodniej i południowej granicy państwa, a w szczególności do ich ochrony celnej, powoływano z dniem 2 kwietnia 1928 roku Straż Graniczną[6]. Rozkazem nr 5 z 16 maja 1928 roku w sprawie organizacji Małopolskiego Inspektoratu Okręgowego dowódca Straży Granicznej gen. bryg. Stefan Pasławski przydzielił komisariat „Gładyszów” do Inspektoratu Granicznego nr 19 „Nowy Zagórz” i określił jego strukturę organizacyjną[5]. Już 8 września 1828 dowódca Straży Granicznej rozkazem nr 6 w sprawie organizacji Małopolskiego Inspektoratu Okręgowego podpisanym w zastępstwie przez mjr. Wacława Szpilczyńskiego zmieniał organizację komisariatu i ustalał zasięg placówek[7]. Rozkazem komendanta Straży Granicznej z 10 lipca 1929 w sprawach organizacyjnych powołano placówkę Straży Granicznej I linii „Radocyna”, zmniejszono obsadę placówki „Zdynia” do jednej drużyny i przeniesiono ją do Radocyna i ustalono nowe granice placówek[8]. Rozkazem nr 7 z 25 września 1929 roku w sprawie reorganizacji i zmian dyslokacji Małopolskiego Inspektoratu Okręgowego komendant Straży Granicznej płk Jan Jur-Gorzechowski określił numer i nową strukturę komisariatu[9]. Rozkazem nr 1 z 27 marca 1936 roku w sprawach [...] zmian w niektórych inspektoratach okręgowych, komendant Straży Granicznej płk Jan Jur-Gorzechowski wyłączył placówkę Straży Granicznej I linii „Radocyna” z komisariatu „Gładyszów” i włączył do komisariatu „Krempna”[10]. Tym samym rozkazem przeniósł komisariat i placówkę II linii z Gładyszowa do Ujścia Ruskiego[11] i przemianował posterunek SG „Regietów” na placówkę I linii[10]. Rozkazem nr 1 z 31 marca 1937 roku w sprawach [...] likwidacji i tworzenia placówek, komendant Straży Granicznej płk Jan Gorzechowski przeniósł placówkę I linii SG „Zdynia” do Koniecznej[12]. Rozkazem nr 13 z 31 lipca 1939 roku w sprawach [...] przeniesienia siedzib i zmiany przydziałów jednostek organizacyjnych, komendant Straży Granicznej gen. bryg. Walerian Czuma wydzielił placówkę I linii „Konieczna” z komisariatu „Ujście Ruskie” i przydzielił go do komisariatu „Krempna”[13].
Służba graniczna
edytujSąsiednie komisariaty:
Funkcjonariusze komisariatu
edytuj| Kierownicy/komendanci komisariatu | ||
|---|---|---|
| stopień | imię i nazwisko | okres pełnienia służby |
| podkomisarz | Rafał Sławoszewski[15] | – 20 X 1935 – |
| aspirant | Kazimierz Golanowski | 8 V 1938[16] - |
| aspirant | Józef Tropaczyński[15] | 28 IX 1938 – |
| Zastępcy komendanta | ||
| starszy strażnik podchorąży | Stanisław Pszonka | 1 V 1939[17] – |
Struktura organizacyjna
edytuj
Organizacja komisariatu w maju 1928[5]:
- komenda − Gładyszów
- placówka Straży Granicznej I linii „Wysowa”
- placówka Straży Granicznej I linii „Zdynia”
- placówka Straży Granicznej I linii „Ożenna”
- placówka Straży Granicznej II linii „Długie”
- placówka Straży Granicznej II linii „Gładyszów”
Organizacja komisariatu we wrześniu 1928[7]:
- placówka Straży Granicznej I linii „Izby”
- placówka Straży Granicznej I linii „Wysowa”
- placówka Straży Granicznej I linii „Zdynia”
- placówka Straży Granicznej I linii „Grab”
- placówka Straży Granicznej II linii „Gładyszów”
Organizacja komisariatu we wrześniu 1929[9], w 1931, w 1935[14]::
- 3/19 komenda − Gładyszów (48 km)
- placówka Straży Granicznej I linii „Izby”
- placówka Straży Granicznej I linii „Wysowa”
- placówka Straży Granicznej I linii „Zdynia”
- placówka Straży Granicznej I linii „Radocyna” → w 1937 przeniesiona do Koniecznej
- placówka Straży Granicznej II linii „Gładyszów”
Przypisy
edytuj- ↑ Dominiczak 1975 ↓, s. 130.
- ↑ Dominiczak 1997 ↓, s. 250.
- ↑ Kozłowski 2012 ↓, s. 34.
- ↑ Kula 1994 ↓, s. 40.
- ↑ a b c Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 28.
- ↑ Goryński 2012 ↓, s. 226.
- ↑ a b Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 30.
- ↑ Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 49.
- ↑ a b Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 51.
- ↑ a b Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 107.
- ↑ Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 103.
- ↑ Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 116.
- ↑ Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 182.
- ↑ a b Promińska 2011 ↓, s. 5.
- ↑ a b Bocheński 2009 ↓, s. 45.
- ↑ Rozkazy KG SG ↓, s. 1938/34.
- ↑ Rozkazy Maz. IO ↓, s. 61/39.
Bibliografia
edytuj- Henryk Dominiczak: Granica polsko-niemiecka 1919–1939. Z dziejów formacji granicznych. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1975.
- Henryk Dominiczak: Granice państwa i ich ochrona na przestrzeni dziejów 966–1996. Warszawa: Wydawnictwo „Bellona”, 1997. ISBN 83-11-08618-4. OCLC 37244743.
- Marek Jabłonowski, Bogusław Polak: Polskie formacje graniczne 1918−1839. Dokumenty organizacyjne, wybór źródeł. Tom II. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Politechniki Koszalińskiej, 1999. ISBN 83-87424-77-3.
- Waldemar Bocheński: Almanach Muszyny 2009. Formacje graniczne II RP. 2009. [dostęp 2016-12-28].
- Grzegorz Goryński: Powstanie, organizacja i funkcjonowanie straży granicznej w latach 1928-1939. 2012. [dostęp 2016-12-31].
- Piotr Kozłowski. Straż Celna zapomnianą formacją graniczną II Rzeczypospolitej – dyslokacja jednostek granicznych w 1926 roku. „Problemy Ochrony Granic”. 50, 2012. Kętrzyn: Centrum Szkolenia Straży Granicznej. ISSN 1505-1757.
- Henryk Mieczysław Kula: Polska Straż Graniczna w latach 1928–1939. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 1994. ISBN 8311082671.
- Katarzyna Promińska, Wstęp do inwentarza zespołu archiwalnego „Zachodniomałopolski Inspektorat Okręgowy Straży Granicznej”, Szczecin: Archiwum Straży Granicznej, 2011.
- Rozkazy Komendy Straży Granicznej 1928–1939 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.
- Rozkazy Mazowieckiego Inspektoratu Okręgowego 1929 i 1939 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin. (sygn.188/3 i 188/13.)