Komisariat Straży Celnej „Tarnowskie Góry”
Komisariat Straży Celnej „Tarnowskie Góry” – jednostka organizacyjna Straży Celnej pełniąca służbę ochronną na granicy polsko-niemieckiej w latach 1922–1928.
| Historia | |
| Państwo | |
|---|---|
| Sformowanie | |
| Rozformowanie | |
| Tradycje | |
| Kontynuacja | |
| Komendanci | |
| Pierwszy |
podkom. Wiktor Skrzypek |
| Organizacja | |
| Dyslokacja | |
| Formacja | |
| Podległość | |
Formowanie i zmiany organizacyjne
edytujNa wniosek Ministerstwa Skarbu, uchwałą z 10 marca 1920 roku, powołano do życia Straż Celną[1]. Od połowy 1921 roku jednostki Straży Celnej rozpoczęły przejmowanie odcinków granicy od pododdziałów Batalionów Celnych[2]. Proces tworzenia Straży Celnej trwał do końca 1922 roku[3]. Komisariat Straży Celnej „Tarnowskie Góry”, wraz ze swoimi placówkami granicznymi, wszedł w podporządkowanie Inspektoratu Straży Celnej „Tarnowskie Góry”[4].
Objęcie granicy na Śląsku przez Straż Celną nastąpiło 16 czerwca 1922 roku. W Tarnowskich Górach utworzony został komisariat straży celnej. Jego pierwszym kierownikiem został podkomisarz Wiktor Skrzypek[5].
W 1928 roku nastąpiła reorganizacja Straży Celnej. Placówka „Mikołeska” i „Boruszowice” zostały przydzielone do komisariatu „Kalety”. Placówki „Piaseczna” i „Rybna” zostały zlikwidowane, a w miejsce ich utworzono placówkę „Strzybnica”. Placówkę „Buchacz” i „Szarlej” przydzielono do komisariatu „Kamień”. Oddział konny podzielono. Jedną część przeniesiono do Lisowa (komisariat „Lubliniec”), a drugą do komisariatu „Kalety”[6]. Zakład Tresury Psów przeniesiono do Góry Kalwarii[6].
Rozkazem nr 4 z 30 kwietnia 1928 roku w sprawie organizacji Śląskiego Inspektoratu Okręgowego dowódca Straży Granicznej gen. bryg. Stefan Pasławski powołał komisariat Straży Granicznej „Tarnowskie Góry”, który przejął ochronę granicy od rozwiązywanego komisariatu Straży Celnej[7].
Służba graniczna
edytuj- Sąsiednie komisariaty
Funkcjonariusze komisariatu
edytuj| stopień | imię i nazwisko | okres pełnienia służby | kolejne stanowisko |
|---|---|---|---|
| podkomisarz | Wiktor Skrzypek[5] | był w 1922 | |
| starszy komisarz | Winfryd Gruszka | był w 1926[8] |
Obsada personalna w 1926[8]:
- kierownik komisariatu – starszy komisarz Winfryd Gruszka
- pomocnik kierownika komisariatu – podkomisarz Józef Kubacki
Struktura organizacyjna
edytujPlacówki komisariatu SC „Tarnowskie Góry” wg kroniki[5].
- placówka Straży Celnej I linii „Mikołeska”
- placówka Straży Celnej I linii „Boruszowice”
- placówka Straży Celnej I linii „Piaseczna”
- placówka Straży Celnej I linii „Rybna”
- placówka Straży Celnej I linii „Tarnowice Stare”
- placówka Straży Celnej I linii „Repty Nowe”
- placówka Straży Celnej I linii „Sucha Góra”
- placówka Straży Celnej I linii „Buchacz”
- placówka Straży Celnej I linii „Szarlej”
- ponadto oddział konny w Szarleju
Organizacja komisariatu w 1926 roku[4]:
- komenda – Tarnowskie Góry
- placówka Straży Celnej „Szarlej”
- placówka Straży Celnej „Buchacz”
- placówka Straży Celnej „Sucha Góra”
- placówka Straży Celnej „Nowe Repty”
- placówka Straży Celnej „Stare Tarnowice”
- placówka Straży Celnej „Rybna”
- placówka Straży Celnej „Tarnowskie Góry”
- placówka wewnętrzna przy Urzędzie Celnym „Bytom Dworzec”
- placówka wewnętrzna przy Urzędzie Celnym „Beuthen-Stadtwald”
- placówka Straży Celnej „Karf” (obecnie dzielnica Bytomia Karb)
- placówka wewnętrzna przy Urzędzie Celnym „Radzionków”
Przypisy
edytuj- ↑ Dominiczak 1975 ↓, s. 126.
- ↑ Piekarz 2017 ↓, s. 28.
- ↑ Dominiczak 1997 ↓, s. 250.
- ↑ a b Kozłowski 2012 ↓, s. 31.
- ↑ a b c Kronika komisariatu „Tarnowskie Góry” ↓, s. 1.
- ↑ a b Kronika komisariatu „Tarnowskie Góry” ↓, s. 2.
- ↑ Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 25.
- ↑ a b Szematyzm Straży Celnej 1927 ↓, s. 249.
Bibliografia
edytuj- Henryk Dominiczak: Granica polsko–niemiecka 1919–1939. Z dziejów formacji granicznych. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1975.
- Henryk Dominiczak: Granice państwa i ich ochrona na przestrzeni dziejów 966–1996. Warszawa: Wydawnictwo „Bellona”, 1997. ISBN 83-11-08618-4. OCLC 37244743. (pol.).
- Marek Jabłonowski, Bogusław Polak: Polskie formacje graniczne 1918−1839. Dokumenty organizacyjne, wybór źródeł. T. II. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Politechniki Koszalińskiej, 1999. ISBN 83-87424-77-3.
- Kalendarz z szematyzmem funkcjonariuszy Straży Celnej na rok 1927, Nakładem Zarządu Internatu imienia dra Władysława Rasińskiego dla Dzieci Funkcjonariuszy Straży Celnej, 1927.
- Piotr Kozłowski. Straż Celna zapomnianą formacją graniczną II Rzeczypospolitej – dyslokacja jednostek granicznych w 1926 roku. „Problemy Ochrony Granic”. 50, 2012. Kętrzyn: Centrum Szkolenia Straży Granicznej. ISSN 1505-1757.
- Henryk Mieczysław Kula: Polska Straż Graniczna w latach 1928-1939. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 1994. ISBN 8311082671.
- Karolina Piekarz. Polskie formacje graniczne 1918 – 1924. „Mówią Wieki”. 2s, 2017. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Mówią Wieki”. ISSN 1897-8088.
- Bogusław Polak: Polskie formacje graniczne. Dokumenty organizacyjne. Wybór źródeł. T. 1. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Politechniki Koszalińskiej, 1999. ISBN 83874246.
- Szkic historyczny z działalności komisariatu Straży Granicznej „Tarnowskie Góry”. → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin. (sygn.191/534.)