Komisariat Straży Celnej „Rutki”
Komisariat Straży Celnej „Rutki” – jednostka organizacyjna Straży Celnej pełniąca służbę ochronną na granicy polsko-niemieckiej w latach 1921–1928.
| Historia | |
| Państwo | |
|---|---|
| Sformowanie | |
| Rozformowanie | |
| Organizacja | |
| Dyslokacja | |
| Formacja | |
| Podległość | |
Formowanie i zmiany organizacyjne
edytujNa wniosek Ministerstwa Skarbu, uchwałą z 10 marca 1920 roku, powołano do życia Straż Celną[1]. Od połowy 1921 roku jednostki Straży Celnej rozpoczęły przejmowanie odcinków granicy od pododdziałów Batalionów Celnych[2]. Proces tworzenia Straży Celnej trwał do końca 1922 roku[3]. Komisariat Straży Celnej „Rutki”, wraz ze swoimi placówkami granicznymi, wszedł w podporządkowanie Inspektoratu Straży Celnej „Suwałki”[4]. 1 czerwca 1921 roku w Reczkach stacjonowało jeszcze dowództwo 3 kompanii celnej 2 batalionu celnego. Posiadała ona swoje placówki w miejscowościach: Lipówka, Korytki, Chanieńtowo, Rudki, Reszki, Popowo, Judzik, Podliszewo[5]. Na przełomie roku 1921/1922 ochronę granicy państwowej w tym rejonie od pododdziałów 2 batalionu celnego przejęła Straż Celna[5].
W latach 1927/1928 Inspektorat Straży Celnej „Suwałki” został rozwiązany i przekazał rejon ochranianej granicy państwowej pod jurysdykcję Korpusowi Ochrony Pogranicza[4]. Komisariat Straży Celnej „Rutki” 1 grudnia 1927 wchodził w skład w skład Inspektoratu Straży Celnej „Grajewo”[6]. W drugiej połowie 1927 roku przystąpiono do gruntownej reorganizacji Straży Celnej[7]. W praktyce skutkowało to rozwiązaniem tej formacji granicznej. Rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Ignacego Mościckiego z 22 marca 1928 roku w jej miejsce powoływano z dniem 2 kwietnia 1928 roku Straż Graniczną[8]. Rozkazem nr 1 z 12 marca 1928 roku w sprawach organizacji Mazowieckiego Inspektoratu Okręgowego Naczelny Inspektor Straży Celnej gen. bryg. Stefan Pasławski powołał komisariat Straży Granicznej „Rajgród”, który przejął ochronę granicy od rozwiązywanego komisariatu Straży Celnej[9]. Na podstawie rozkazu Mazowieckiego Inspektora Okręgowego nr 3 z 17 kwietnia 1928, w okresie reorganizacji, komisariat „Tworki” i komisariat „Rutki Stare” traktowano jako jeden komisariat[10]. Na podstawie rozkazu Mazowieckiego Inspektora Okręgowego nr 5 z 11 maja 1928, rozpoczęto organizację podkomisariatu „Janówka”. Z komisariatu „Rutki Stare” wyłączono placówki I linii „Korytki” i „Grabówka”, a placówkę II linii „Janówka” wraz z posterunkiem informacyjnym zorganizowano od podstaw[11].
Służba graniczna
edytuj- Sąsiednie komisariaty
Funkcjonariusze komisariatu
edytuj- Kierownicy komisariatu
- komisarz Józef Bizio (był 1 XII 1927)[12]
Obsada personalna w 1926[13]:
- kierownik komisariatu – komisarz Józef Bizio
- pomocnik kierownika komisariatu – starszy przodownik Ignacy Gogoliński
Struktura organizacyjna
edytujOrganizacja komisariatu w 1926 roku[4]:
- komenda – Rutki Stare
- placówka Straży Celnej „Judziki”
- placówka Straży Celnej „Popowo”
- placówka Straży Celnej „Kukowo”
- placówka Straży Celnej „Rutki Nowe”
- placówka Straży Celnej „Rutki Stare”
- placówka Straży Celnej „Grabów”
Organizacja komisariatu w 1927 roku[12]:
- komenda – Rutki Stare
- placówka Straży Celnej „Raczki”
- placówka Straży Celnej „Jankielówka”
- placówka Straży Celnej „Korytki”
- placówka Straży Celnej „Chomontowo”
- placówka Straży Celnej „Grabowo”
- placówka Straży Celnej „Rutki Stare”
- placówka Straży Celnej „Rutki Nowe”
- placówka Straży Celnej „Kukowo”
- placówka Straży Celnej „Popowo”
- placówka Straży Celnej „Judziki”
Przypisy
edytuj- ↑ Dominiczak 1975 ↓, s. 130.
- ↑ Piekarz 2017 ↓, s. 28.
- ↑ Dominiczak 1997 ↓, s. 250.
- ↑ a b c Kozłowski 2012 ↓, s. 24.
- ↑ a b OdeB batalionów celnych ↓, s. 2bc.
- ↑ Wykaz strażników ISC „Grajewo” ↓, s. 16.
- ↑ Kula 1994 ↓, s. 40.
- ↑ Goryński 2012 ↓, s. 226.
- ↑ Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 13.
- ↑ Rozkazy organizacyjne Maz. IO ↓, s. 4.
- ↑ Rozkazy organizacyjne Maz. IO ↓, s. 7.
- ↑ a b Wykaz strażników ISC „Grajewo” ↓, s. 14.
- ↑ Szematyzm Straży Celnej 1927 ↓, s. 290.
Bibliografia
edytuj- Henryk Dominiczak: Granica polsko–niemiecka 1919–1939. Z dziejów formacji granicznych. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1975.
- Henryk Dominiczak: Granice państwa i ich ochrona na przestrzeni dziejów 966–1996. Warszawa: Wydawnictwo „Bellona”, 1997. ISBN 83-11-08618-4. OCLC 37244743. (pol.).
- Marek Jabłonowski, Bogusław Polak: Polskie formacje graniczne 1918−1839. Dokumenty organizacyjne, wybór źródeł. T. II. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Politechniki Koszalińskiej, 1999. ISBN 83-87424-77-3.
- Kalendarz z szematyzmem funkcjonariuszy Straży Celnej na rok 1927, Nakładem Zarządu Internatu imienia dra Władysława Rasińskiego dla Dzieci Funkcjonariuszy Straży Celnej, 1927.
- Piotr Kozłowski. Straż Celna zapomnianą formacją graniczną II Rzeczypospolitej – dyslokacja jednostek granicznych w 1926 roku. „Problemy Ochrony Granic”. 50, 2012. Kętrzyn: Centrum Szkolenia Straży Granicznej. ISSN 1505-1757.
- Henryk Mieczysław Kula: Polska Straż Graniczna w latach 1928-1939. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 1994. ISBN 8311082671.
- Karolina Piekarz. Polskie formacje graniczne 1918 – 1924. „Mówią Wieki”. 2s, 2017. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Mówią Wieki”. ISSN 1897-8088.
- Bogusław Polak: Polskie formacje graniczne. Dokumenty organizacyjne. Wybór źródeł. T. 1. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Politechniki Koszalińskiej, 1999. ISBN 83-87424-84-6.
- Grzegorz Goryński: Powstanie, organizacja i funkcjonowanie straży granicznej w latach 1928-1939. 2012. [dostęp 2016-12-31].
- Ordre de Bataille batalionów celnych od numeru 1 do 19 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.
- Wykaz imienny strażników Inspektoratu Straży Celnej „Grajewo” w latach 1927–1928 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.
- Rozkazy organizacyjne Mazowieckiego Inspektoratu Okręgowego 1928–1939 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.