Komisariat Straży Celnej „Lipusz”
Komisariat Straży Celnej „Lipusz” – jednostka organizacyjna Straży Celnej pełniąca służbę ochronną na granicy polsko-niemieckiej w latach 1921–1928.
Historia | |
Państwo | |
---|---|
Sformowanie | |
Rozformowanie | |
Tradycje | |
Kontynuacja | |
Organizacja | |
Dyslokacja | |
Formacja | |
Podległość |
Geneza
edytujJuż w 1918 roku powstające państwo polskie zaczęło tworzyć wyspecjalizowane formacje przeznaczone do ochrony granic Rzeczypospolitej. W kwietniu 1920 roku w Lipuszu stacjonował 3 szwadron 4 pułku Strzelców Granicznych[1]. W kolejnych latach inne formacje ochraniały granice w tym rejonie. W 1921 roku w Parchowie rozlokował się sztab 4 kompanii 3 batalionu celnego. 4 kompania celna wystawiła między innymi placówki na terenie przyszłego komisariatu SC „Lipusz”[2].
Formowanie i zmiany organizacyjne
edytujNa wniosek Ministerstwa Skarbu, uchwałą z 10 marca 1920 roku, powołano do życia Straż Celną[3]. Od połowy 1921 roku jednostki Straży Celnej rozpoczęły przejmowanie odcinków granicy od pododdziałów Batalionów Celnych[4]. W 1921 roku w Parchowie stacjonował sztab 4 kompanii 3 batalionu celnego. 4 kompania celna wystawiła między innymi placówki na terenie przyszłego komisariatu SC „Lipusz”[2]. Proces tworzenia Straży Celnej trwał do końca 1922 roku[5]. Komisariat Straży Celnej „Lipusz”, wraz ze swoimi placówkami granicznymi, wszedł w podporządkowanie Inspektoratu Straży Celnej „Koscierzyna”[6].
W drugiej połowie 1927 roku przystąpiono do gruntownej reorganizacji Straży Celnej[7]. W praktyce skutkowało to rozwiązaniem tej formacji granicznej. Rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Ignacego Mościckiego z 22 marca 1928 roku w jej miejsce powoływano z dniem 2 kwietnia 1928 roku Straż Graniczną[8]. Rozkazem nr 2 z 19 kwietnia 1928 roku w sprawach organizacji Pomorskiego Inspektoratu Okręgowego dowódca Straży Granicznej gen. bryg. Stefan Pasławski powołał komisariat Straży Granicznej „Lipusz”, który przejął ochronę granicy od rozwiązywanego komisariatu Straży Celnej[9].
Służba graniczna
edytuj- Sąsiednie komisariaty
Funkcjonariusze komisariatu
edytujObsada personalna w 1926[10]:
- kierownik komisariatu – komisarz Stanisław Roloff
- pomocnik kierownika komisariatu – starszy przodownik Wincenty Radziej (1973)
Struktura organizacyjna
edytujOrganizacja komisariatu w 1926 roku[6]:
Przypisy
edytuj- ↑ Przeformowanie oddziałów StG ↓, s. 5-6.
- ↑ a b OdeB batalionów celnych ↓, s. 3bc.
- ↑ Dominiczak 1975 ↓, s. 126.
- ↑ Piekarz 2017 ↓, s. 28.
- ↑ Dominiczak 1997 ↓, s. 250.
- ↑ a b Kozłowski 2012 ↓, s. 29.
- ↑ Kula 1994 ↓, s. 40.
- ↑ Goryński 2012 ↓, s. 226.
- ↑ Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 19.
- ↑ Szematyzm Straży Celnej 1927 ↓, s. 214.
Bibliografia
edytuj- Henryk Dominiczak: Granica polsko–niemiecka 1919–1939. Z dziejów formacji granicznych. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1975.
- Henryk Dominiczak: Granice państwa i ich ochrona na przestrzeni dziejów 966–1996. Warszawa: Wydawnictwo „Bellona”, 1997. ISBN 83-11-08618-4. OCLC 37244743. (pol.).
- Marek Jabłonowski, Bogusław Polak: Polskie formacje graniczne 1918−1839. Dokumenty organizacyjne, wybór źródeł. T. II. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Politechniki Koszalińskiej, 1999. ISBN 83-87424-77-3.
- Kalendarz z szematyzmem funkcjonariuszy Straży Celnej na rok 1927, Nakładem Zarządu Internatu imienia dra Władysława Rasińskiego dla Dzieci Funkcjonariuszy Straży Celnej, 1927 .
- Piotr Kozłowski. Straż Celna zapomnianą formacją graniczną II Rzeczypospolitej – dyslokacja jednostek granicznych w 1926 roku. „Problemy Ochrony Granic”. 50, 2012. Kętrzyn: Centrum Szkolenia Straży Granicznej. ISSN 1505-1757.
- Henryk Mieczysław Kula: Polska Straż Graniczna w latach 1928-1939. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 1994. ISBN 8311082671.
- Karolina Piekarz. Polskie formacje graniczne 1918 – 1924. „Mówią Wieki”. 2s, 2017. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Mówią Wieki”. ISSN 1897-8088.
- Grzegorz Goryński: Powstanie, organizacja i funkcjonowanie straży granicznej w latach 1928-1939. 2012. [dostęp 2017-06-28].
- Ordre de Bataille batalionów celnych od numeru 1 do 19 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.
- Materiały dotyczące przeformowania i rozformowania oddziałów Strzelców Granicznych 1920–1921 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.