Komisariat Straży Celnej „Knurów”
Komisariat Straży Celnej „Knurów” – jednostka organizacyjna Straży Celnej pełniąca służbę ochronną na granicy polsko-niemieckiej w latach 1922–1928.
| Historia | |
| Państwo | |
|---|---|
| Sformowanie | |
| Rozformowanie | |
| Tradycje | |
| Kontynuacja | |
| Komendanci | |
| Pierwszy |
komisarz Teodor Mańczyk[1] |
| Organizacja | |
| Dyslokacja | |
| Formacja | |
| Podległość | |
Formowanie i zmiany organizacyjne
edytujNa wniosek Ministerstwa Skarbu, uchwałą z 10 marca 1920 roku, powołano do życia Straż Celną[2]. Od połowy 1921 roku jednostki Straży Celnej rozpoczęły przejmowanie odcinków granicy od pododdziałów Batalionów Celnych[3]. Proces tworzenia Straży Celnej trwał do końca 1922 roku[4]. Komisariat Straży Celnej „Knurów”, wraz ze swoimi placówkami granicznymi, wszedł w podporządkowanie Inspektoratu Straży Celnej „Rybnik”[5].
Początek działalności Straży Celnej na Śląsku datuje się na dzień 15 czerwca 1922 roku. W tym dniu polscy strażnicy celni w zielonych mundurach i rogatywkach wkroczyli na ziemia przyznane Polsce. W nocy z 16 na 19 czerwca 1922 roku Straż Celna przejęła ochronę granicy polsko niemieckiej na Śląsku. W ramach Inspektoratu Straży Celnej „Rybnik” zorganizowany został komisariat Straży Celnej „Knurów”[1]. Pierwszym kierownikiem komisariatu był komisarz Teodor Mańczyk[1]. Wiosną 1924 roku zlikwidowano oddział konny[6]. W lutym 1925 roku zlikwidowano placówkę „Gierałtowice”, a przydzielono placówkę SC „Wilcza Dolina”[7]. W styczniu 1928 placówka „Przyszowice” została przekazana do komisariatu „Bielszowice”[8].
Służba graniczna
edytuj- Sąsiednie komisariaty
Kierownicy komisariatu
edytuj| stopień | imię i nazwisko | okres pełnienia służby | kolejne stanowisko |
|---|---|---|---|
| komisarz | Teodor Mańczyk[9] | 15 VI 1922 – 7 II 1924 | |
| komisarz | Franciszek Hessek[9] | 7 II 1924 − 12 III 1924 | |
| komisarz | Alfons Hess[9] | 12 III 1924 − 21 VI 1924 | pomocnik kierownika inspektoratu[10] |
| komisarz | Jan Faska[9] | 21 VI 1924 − 5 XII 1924 | zwolniony, wyemigrował do Brazylii |
| komisarz | Konrad Górny[9][11] | 5 XII 1924 − 30 VI 1928 | w administracji celnej |
Struktura organizacyjna
edytujOrganizacja komisariatu w początkowym okresie[12].
- placówka Straży Celnej „Krywałd”
- placówka Straży Celnej „Knurów” – starszy strażnik Jan Wojtaszek
- placówka Straży Celnej „Gierałtowice” – przodownik Franciszek Bagniewski (potem strażnik Jan Wiatr)
- placówka Straży Celnej „Przyszowice”
- oddział konny „Knurów” – strażnik Walenty Skowronek
Organizacja komisariatu w 1926 roku[5]:
Przypisy
edytuj- ↑ a b c Kronika IG „Rybnik” ↓, s. 4.
- ↑ Dominiczak 1975 ↓, s. 126.
- ↑ Piekarz 2017 ↓, s. 28.
- ↑ Dominiczak 1997 ↓, s. 250.
- ↑ a b Kozłowski 2012 ↓, s. 31.
- ↑ Kronika komisariatu „Knurów” ↓, s. 5.
- ↑ Kronika komisariatu „Knurów” ↓, s. 7.
- ↑ Kronika komisariatu „Knurów” ↓, s. 10.
- ↑ a b c d e Kronika komisariatu „Knurów” ↓, s. 29.
- ↑ Kronika IG „Rybnik” ↓, s. 14.
- ↑ Szematyzm Straży Celnej 1927 ↓, s. 242.
- ↑ Kronika komisariatu „Knurów” ↓, s. 4.
- ↑ Wojskowy Instytut Geograficzny, Mapa Topograficzna, 1:300 000, Arkusz 74, 1935.
Bibliografia
edytuj- Henryk Dominiczak: Granica polsko–niemiecka 1919–1939. Z dziejów formacji granicznych. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1975.
- Henryk Dominiczak: Granice państwa i ich ochrona na przestrzeni dziejów 966–1996. Warszawa: Wydawnictwo „Bellona”, 1997. ISBN 83-11-08618-4. OCLC 37244743. (pol.).
- Kalendarz z szematyzmem funkcjonariuszy Straży Celnej na rok 1927, Nakładem Zarządu Internatu imienia dra Władysława Rasińskiego dla Dzieci Funkcjonariuszy Straży Celnej, 1927.
- Piotr Kozłowski. Straż Celna zapomnianą formacją graniczną II Rzeczypospolitej – dyslokacja jednostek granicznych w 1926 roku. „Problemy Ochrony Granic”. 50, 2012. Kętrzyn: Centrum Szkolenia Straży Granicznej. ISSN 1505-1757.
- Henryk Mieczysław Kula: Polska Straż Graniczna w latach 1928-1939. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 1994. ISBN 8311082671.
- Karolina Piekarz. Polskie formacje graniczne 1918 – 1924. „Mówią Wieki”. 2s, 2017. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Mówią Wieki”. ISSN 1897-8088.
- Bogusław Polak: Polskie formacje graniczne. Dokumenty organizacyjne. Wybór źródeł. T. 1. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Politechniki Koszalińskiej, 1999. ISBN 83874246.
- Szkic historyczny z działalności komisariatu Straży Granicznej „Knurów” z lat 1921–1935. → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin. (sygn.191/764.)
- Szkic historyczny z działalności Inspektoratu Straży Granicznej „Rybnik” z lat 1918–1935. → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin. (sygn.191/719.)