Komenda Rejonu Uzupełnień Kowel
Komenda Rejonu Uzupełnień Kowel (KRU Kowel) – organ wojskowy właściwy w sprawach uzupełnień Sił Zbrojnych II Rzeczypospolitej i administracji rezerw w powierzonym mu rejonie[2].
| Historia | |
| Państwo | |
|---|---|
| Sformowanie |
1919, 1921 |
| Rozformowanie |
1920, 1939 |
| Tradycje | |
| Rodowód |
PKU Kowel[1] |
| Komendanci | |
| Ostatni | |
| Działania zbrojne | |
| kampania wrześniowa | |
| Organizacja | |
| Dyslokacja | |
| Podległość |
DOGen. „Lublin” |
| Skład |
PKU typ I |
Historia komendy
edytuj22 lipca 1919 roku minister spraw wojskowych ustanowił Powiatową Komendę Uzupełnień Kowel w celu przeprowadzenia zaciągu ochotniczego na terenach leżących na wschód od Bugu. PKU Kowel została podporządkowana Dowództwu Okręgu Generalnego „Lublin”. Komenda miała werbować ochotników w powiecie kowelskim[3][4].
W 1920 roku, „w związku z sytuacją wojenną” PKU Kowel została zlikwidowana[5].
10 lutego 1921 roku minister spraw wojskowych ponownie uruchomił PKU Kowel, którą podporządkował pod względem fachowym, związanym z poborem, Dowództwu Okręgu Generalnego „Lublin”, a pod względem garnizonowym „odnośnemu dowództwu armii”. Etat PKU Kowel miał być identyczny z etatem wszystkich PKU z dodaniem po jednym oficerze ewidencyjnym i jednym pisarzu na każdy powiat[5].
Z dniem 1 czerwca 1922 roku została zlikwidowana gospoda inwalidzka przy PKU Kowel[6].
W marcu 1930 roku PKU Kowel była nadal podporządkowana Dowództwu Okręgu Korpusu Nr II w Lublinie i administrowała powiatami: kowelskim i lubomelskim i koszyrskim[7]. W grudniu tego roku komenda posiadała skład osobowy typ I[8].
31 lipca 1931 roku gen. dyw. Kazimierz Fabrycy, w zastępstwie ministra spraw wojskowych, rozkazem B. Og. Org. 4031 Org. wprowadził zmiany w organizacji służby poborowej na stopie pokojowej. Zmiany te polegały między innymi na zamianie stanowisk oficerów administracji w PKU na stanowiska oficerów broni (piechoty) oraz zmniejszeniu składu osobowego PKU typ I–IV o jednego oficera i zwiększeniu o jednego urzędnika II kategorii. Liczba szeregowych zawodowych i niezawodowych oraz urzędników III kategorii i niższych funkcjonariuszy pozostała bez zmian[9].
19 marca 1932 roku ogłoszono nadanie Krzyża Niepodległości st. sierż. Kazimierzowi Rożakowi[a] z PKU Kowel[12][13].
1 lipca 1938 roku weszła w życie nowa organizacja służby uzupełnień, zgodnie z którą dotychczasowa PKU Kowel została przemianowana na Komendę Rejonu Uzupełnień Kowel przy czym nazwa ta zaczęła obowiązywać 1 września 1938 roku[14], z chwilą wejścia w życie ustawy z dnia 9 kwietnia 1938 roku o powszechnym obowiązku wojskowym[15]. Obok wspomnianej ustawy i rozporządzeń wykonawczych do niej, działalność KRU Kowel normowały przepisy służbowe MSWojsk. D.D.O. L. 500/Org. Tjn. Organizacja służby uzupełnień na stopie pokojowej z 13 czerwca 1938 roku. Zgodnie z tymi przepisami komenda rejonu uzupełnień była organem wykonawczym służby uzupełnień[16].
Komendant rejonu uzupełnień w sprawach dotyczących uzupełnień Sił Zbrojnych i administracji rezerw podlegał bezpośrednio dowódcy Okręgu Korpusu Nr II, który był okręgowym organem kierowniczym służby uzupełnień. Rejon uzupełnień obejmował powiaty: kowelski i lubomelski województwa wołyńskiego oraz powiat koszyrski województwa pińskiego[2].
Obsada personalna
edytujPoniżej przedstawiono wykaz oficerów zajmujących stanowisko komendanta Powiatowej Komendy Uzupełnień i komendanta rejonu uzupełnień oraz wykaz osób funkcyjnych (oficerów i urzędników wojskowych) pełniących służbę w PKU i KRU Prużana, z uwzględnieniem najważniejszych zmian organizacyjnych przeprowadzonych w 1926 i 1938 roku.
| Komendanci | ||
|---|---|---|
| Stopień, imię i nazwisko | Okres pełnienia funkcji | Kolejne stanowisko (dalsze losy) |
| ppłk piech. Ludwik I Borowski[b] | 1923[23] – XII 1924[24] | 50 pp |
| ppłk piech. Władysław Żubrycki | XII 1924[24] – III 1928 | dyspozycja dowódcy OK II |
| ppłk piech. dr Alojzy Senkowski | III[25] – 31 XII 1928[26] | stan spoczynku |
| ppłk piech. Stefan Stolarz | III 1929[27] – III 1934 | dyspozycja dowódcy OK II |
| mjr piech. Henryk Picheta | VI 1934 – ? | komendant RU Kołomyja II |
| mjr łączn. Edmund Iwaszkiewicz | do V 1939[28][29] | szef łączności DOK X |
| mjr piech. Stefan Musiałek-Łowicki | 1939 | w konspiracji w SZP/ZWZ/AK/WiN |
| Obsada pozostałych stanowisk funkcyjnych PKU w latach 1921–1925[30][31] | |||
|---|---|---|---|
| I referent | kpt. piech. Mieczysław Żyromski | do I 1925[32] | 23 pp |
| mjr piech. Bronisław Holewiński | I[32] – VII 1925[33] | referent w Dep. I MSWojsk. | |
| II referent | kpt. kanc. Juliusz Karol Józef Pawełek | V 1925[34] – II 1926 | kierownik II referatu |
| młodszy referent | por. kanc. Rudolf Franciszek Busina | VIII 1925[33] – II 1926 | referent |
| oficer instrukcyjny | por. piech. Eugeniusz Tokarski[c] | ||
| oficer ewidencyjny na powiat koszyrski | por. piech. Karol Ruczka | IX 1923[35] – VI 1924[36] | 50 pp |
| oficer ewidencyjny na powiat kowelski | urzędnik wojsk. XI rangi / por. kanc. Bogumił Jakubowski | ||
| oficer ewidencyjny na powiat lubomelski | por. piech. Edward Watzke | od IX 1923[35] | |
| Obsada pozostałych stanowisk funkcyjnych PKU w latach 1926–1938[37][38][39][40] | |||
| kierownik I referatu administracji rezerw
i zastępca komendanta |
mjr piech. Jan Demkow | od VI 1926[41] | |
| kpt. kanc. Jan Franciszek Raczyński[d] | 1928 – 31 VIII 1930 | zwolniony ze stanowiska | |
| kpt. kanc. Juliusz Karol Józef Pawełek[e] | IX 1930[47] – 15 IX 1932[48] | praktyka u płatnika 50 pp | |
| kpt. piech. Antoni Adolf Rybka | 1932[49] – VI 1938 | kierownik I referatu KRU | |
| kierownik II referatu poborowego | kpt. kanc. Juliusz Karol Józef Pawełek | II 1926 – IX 1930 | kierownik I referatu |
| por. kanc. Rudolf Franciszek Busina[f] | IX 1930[47] – 25 VIII 1932[48] | praktyka u płatnika 50 pp | |
| kpt. piech. Józef I Potocki | 1932[49] – VI 1938 | kierownik II referatu KRU | |
| referent | por. kanc. Rudolf Busina | II 1926 – IX 1930 | kierownik II referatu |
| Obsada pozostałych stanowisk funkcyjnych KRU w latach 1938–1939[28][g] | |||
| kierownik I referatu ewidencji | kpt. adm. (piech.) Antoni Adolf Rybka[h] | 1938 – 1939 | †1940 Bykownia |
| kierownik II referatu uzupełnień | kpt. adm. (piech.) Józef I Potocki[i] | 1938 – 1939 | †1940 Bykownia |
Uwagi
edytuj- ↑ St. sierż. Kazimierz Rożak ur. 4 marca 1896 roku w Jarosławiu, w rodzinie Michała. W czasie I wojny światowej walczył w szeregach 15. kompanii IV batalionu 2 pułku piechoty Legionów Polskich. Ranny na froncie karpackim. W rudniu 1914 roku przebywał w Janosszpital w Budapeszcie[10]. 1 grudnia 1922 roku został odznaczony Krzyżem Walecznych po raz pierwszy i po raz drugi „za czyny orężne w czasie bojów Legionów Polskich”[11].
- ↑ ppłk piech. Ludwik I Borowski ur. 2 września 1878 we wsi Wapniarka, w ówczesnym powiecie bracławskim guberni podolskiej, w rodzinie Jana. 1 czerwca 1921, w stopniu kapitana, pełnił służbę w Wojskowym Okręgowym Zakładzie Gospodarczym Warszawa-Powązki[17]. 3 maja 1922 został zweryfikowany w stopniu podpułkownika ze starszeństwem z 1 czerwca 1919 i 111. lokatą w korpusie oficerów piechoty, a jego oddziałem macierzystym był 50 Pułk Piechoty w Kowlu[18]. W 1923 był już przydzielony z macierzystego pułku do PKU Kowel na stanowisko komendanta. W grudniu 1924 został przydzielony do 50 pp jako nadliczbowy[19]. Na emeryturze mieszkał w Kowlu[20]. W 1934, jako oficer stanu spoczynku pozostawał w ewidencji PKU Kowel. Posiadał przydział do Oficerskiej Kadry Okręgowej Nr II. Był wówczas „w dyspozycji dowódcy Okręgu Korpusu Nr II”[21]. Podpułkownik Borowski był żonaty z Katarzyną z domu Krapiwina, z którą miał sześcioro dzieci: Nataszę, Tamarę, Barbarę, Tatianę (ur. 1920), Mikołaja i Pawła. Synowie służyli w czasie wojny w partyzantce na Wołyniu. Po wojnie mieszkali w Olsztynie, a potem w Warszawie[22].
- ↑ Więcej informacji biograficznych w: Batalion ON „Brasław”.
- ↑ kpt. kanc. Jan Franciszek Raczyński ur. 5 października 1884 w Staszowie, w rodzinie Ignacego i Anny z Czajkowskich. Z dniem 1 września 1930 został zwolniony z zajmowanego stanowiska i skierowany na dwumiesięczny urlop z zachowaniem uposażenia czynnego wraz z dodatkami służbowymi, a z dniem 31 października 1930 przeniesiony w stan spoczynku[42]. Wiosną 1940 został zamordowany w Katyniu.
- ↑ Kpt. int. Juliusz Karol Józef Pawełek ur. 16 listopada 1897 we Lwowie. W czasie I wojny światowej walczył w szeregach cesarskiej i królewskiej Armii. Jego oddziałem macierzystym był Pułk Piechoty Nr 80. Na stopień podporucznika został mianowany ze starszeństwem z 1 stycznia 1918 w korpusie oficerów rezerwy piechoty[43]. Po zakończeniu czteromiesięcznej praktyki u płatnika 50 pp został przeniesiony do 59 pp w Inowrocławiu na stanowisko płatnika[44]. Z dniem 15 sierpnia 1933 roku został przeniesiony do korpusu oficerów intendentów[45]. W 1939 roku pełnił służbę w 4 pal w Inowrocławiu na stanowisku oficera gospodarczego. Był odznaczony Krzyżem Walecznych i Srebrnym Krzyżem Zasługi (1938)[46] oraz Srebrnym Medalem Waleczności 2 klasy. Zmarł 13 lutego 1944 roku w Oflagu VII A Murnau.
- ↑ Kpt. int. Rudolf Franciszek Busina ur. 7 września 1899 w Łańcucie, w rodzinie Franciszka. Pełnił służbę w PKU Biłgoraj na stanowisku oficera ewidencyjnego na powiat biłgorajski, początkowo w charakterze urzędnika wojskowego XI rangi. Następnie został przemianowany na oficera zawodowego w stopniu porucznika, w korpusie oficerów administracji, grupa kancelaryjna. W czerwcu 1924 roku został przydzielony do Dep. I MSWojsk.[36] Po zakończeniu czteromiesięcznej praktyki u płatnika 50 pp został przeniesiony do 8 pp Leg. w Lublinie[44]. Z dniem 15 sierpnia 1933 został przeniesiony do korpusu oficerów intendentów[50]. W 1939 nadal pełnił służbę w 8 pp Leg. na stanowisku oficera gospodarczego. Był odznaczony Srebrnym Krzyżem Zasługi (1938)[51].
- ↑ Wykaz zawiera obsadę jednostki według stanu bezpośrednio przed rozpoczęciem mobilizacji pierwszych oddziałów Wojska Polskiego w dniu 23 marca 1939, ale już po przeprowadzeniu ostatnich awansów ogłoszonych z datą 19 marca 1939[52].
- ↑ Kpt. adm. (piech.) Antoni Adolf Rybka ur. 8 stycznia 1894 w Suczawie, ówczesnym mieście powiatowym Księstwa Bukowiny, w rodzinie Franciszka. W czasie I wojny światowej walczył w szeregach c. i k. Pułku Piechoty Nr 41. Na stopień chorążego rezerwy został mianowany ze starszeństwem z 1 sierpnia 1915. W tym samym roku dostał się do niewoli[53]. Był odznaczony Krzyżem Niepodległości (2 sierpnia 1931[54]) i Srebrnym Krzyżem Zasługi (1938). W 1940 został zamordowany w Bykowni[55].
- ↑ Kpt. adm. (piech.) Józef I Potocki (ur. 29 stycznia 1891 w m. Głębokie, zm. 1940 w Bykowni[56][57]).
Przypisy
edytuj- ↑ Almanach oficerski 1923/24 ↓, s. 35.
- ↑ a b Dz.U. z 1939 r. nr 20, poz. 131.
- ↑ Dz. Rozk. Wojsk. Nr 81 z 31 lipca 1919 roku, poz. 2866.
- ↑ Szandrocho 2011 ↓, s. 48.
- ↑ a b Dz. Rozk. Tajnych MSWojsk. Nr 3 T z 10 lutego 1921 roku, poz. 29.
- ↑ Dz. Rozk. MSWojsk. Nr 23 z 6 czerwca 1922 roku, poz. 346.
- ↑ Dz.U. z 1930 r. nr 31, poz. 270.
- ↑ Dz. Rozk. MSWojsk. Nr 40 z 23 grudnia 1930 roku, poz. 471.
- ↑ Dz. Rozk. MSWojsk. Nr 23 z 31 lipca 1931 roku, poz. 290.
- ↑ Lista Chorych, Rannych, Zabitych i Zaginionych Legionistów do Kwietnia 1915 roku. Piotrków: Centralny Oddział Ewidencyjno-Werbunkowy Departamentu Wojskowego NKN, 1915-08-01, s. 51.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 50 z 1 grudnia 1922 roku, s. 879.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 5 z 19 marca 1932 roku, s. 201.
- ↑ M.P. z 1931 r. nr 260, poz. 352.
- ↑ Jarno 2001 ↓, s. 173.
- ↑ Dz.U. z 1938 r. nr 25, poz. 220.
- ↑ Historia WKU Suwałki ↓.
- ↑ Spis oficerów 1921 ↓, s. 488, 565.
- ↑ Lista starszeństwa 1922 ↓, s. 24, tu podano 60 pp.
- ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 244, 342.
- ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 891.
- ↑ Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 325, 873.
- ↑ Gmina wiejska Kowel.
- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 266, 397, 1468, 1845.
- ↑ a b Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 134 z 24 grudnia 1924 roku, s. 757.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 8 z 21 marca 1928 roku, s. 92.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 14 z 5 listopada 1928 roku, s. 384.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 6 z 23 marca 1932 roku, s. 226, zatwierdzony na stanowisku komendanta.
- ↑ a b Rocznik oficerski 1939 ↓, s. 850.
- ↑ Leonard 1991 ↓, s. 220.
- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 1468, 1558.
- ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 1336.
- ↑ a b Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 4 z 14 stycznia 1925 roku, s. 18.
- ↑ a b Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 79 z 30 lipca 1925, s. 435.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 50 z 3 maja 1925 roku, s. 242.
- ↑ a b Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 57 z 30 sierpnia 1923 roku, s. 538.
- ↑ a b Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 60 z 27 czerwca 1924 roku, s. 360.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Dodatek do Nr 9 z 4 lutego 1926 roku, s. 9.
- ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 116, 132, 825, 831.
- ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. XII, 516.
- ↑ Lista starszeństwa 1935 ↓, s. 22, 39, 43.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 25 z 28 czerwca 1926 roku, s. 199.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 1 z 21 stycznia 1930 roku, s. 2, 16.
- ↑ Ranglisten 1918 ↓, s. 375, 725.
- ↑ a b Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 5 z 11 kwietnia 1933 roku, s. 88.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 10 z 15 września 1933 roku, s. 177.
- ↑ Rocznik oficerski 1939 ↓, s. 338, 723.
- ↑ a b Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 1 z 28 stycznia 1931 roku, s. 29.
- ↑ a b Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 13 z 9 grudnia 1932 roku, s. 436.
- ↑ a b Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 13 z 9 grudnia 1932 roku, s. 417.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 10 z 15 września 1933 roku, s. 184.
- ↑ Rocznik oficerski 1939 ↓, s. 345, 556.
- ↑ Rocznik oficerski 1939 ↓, s. VI.
- ↑ Lista strat nr 344. c. i k. Ministerstwo Wojny, 1915-12-28, s. 5.
- ↑ M.P. z 1931 r. nr 179, poz. 260.
- ↑ Straceni na Ukrainie 1994 ↓, s. 81.
- ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 48, 621.
- ↑ Straceni na Ukrainie 1994 ↓, s. 76.
Bibliografia
edytuj- Ranglisten des kaiserlichen und königlichen Heeres 1918. Wien: K. K. Hof und Staatsdruckerei, 1918. (niem.).
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2021-01-07].
- Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
- Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
- Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
- Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
- Lista starszeństwa oficerów zawodowych. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1922.
- Spis oficerów służących czynnie w dniu 1.6.1921 r.. Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1921.
- Rocznik Oficerski rezerw. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1934.
- Lista starszeństwa oficerów zawodowych piechoty. 5 czerwca 1935. Dodatek bezpłatny dla prenumeratorów „Przeglądu Piechoty”. Jagiellońska Biblioteka Cyfrowa, 1935. [dostęp 2016-06-05].
- Karol Firich, Stanisław Krzysik, Tadeusz Kutrzeba, Stanisław Müller, Józef Wiatr: Almanach oficerski na rok 1923/24 zeszyt 2, dział III. Warszawa: Wojskowy Instytut Naukowo-Wydawniczy, 1923.
- Witold Jarno: Okręg Korpusu Wojska Polskiego nr IV Łódź 1918-1939. Łódź: Wydawnictwo „Ibidem”, 2001. ISBN 83-88679-10-4.
- Jarosław Kowalewski: Historia Wojskowej Komendy Uzupełnień w Suwałkach. Wojskowa Komenda Uzupełnień w Suwałkach. [dostęp 2019-05-18].
- Władysław Leonard: Dowództwa i łączność. Obsada we wrześniu 1939. [w:] B.I.9c [on-line]. IPMS, styczeń 1991. [dostęp 2018-10-31].
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. T. 29. Kraków: Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego. Biblioteka Jagiellońska, 2006. ISBN 83-7188-899-6.
- Robert Szandrocho: 90 lat terenowych organów administracji wojskowej w Polsce. Wrocław: Wrocławskie Wydawnictwo Naukowe Atla 2, 2011. ISBN 978-83-60732-61-8.
- Zeszyty Katyńskie. Marek Tarczyński (red.). T. 4: Listy katyńskiej ciąg dalszy. Straceni na Ukrainie. Niezależny Komitet Historyczny Badania Zbrodni Katyńskiej i Polska Fundacja Katyńska, 1994. ISBN 83-87893-79-X.