Wikipedia

Komarnik

Ten artykuł dotyczy rodzaju roślin. Zobacz też: Komarnik – najwyższe wzniesienie Wzgórz Lipowych.

Komarnik[5] (Baccharis L.) – rodzaj roślin z rodziny astrowatych (Asteraceae). Obejmuje w szerokim ujęciu ok. 430 gatunków[3], które bywają klasyfikowane do szeregu mniejszych rodzajów, ale nie ma konsensusu naukowego do takiej klasyfikacji[6][3]. Rosną one w całej Ameryce Południowej oraz w południowej części Ameryki Północnej sięgając na północ do Oregonu na zachodzie i Nowego Jorku oraz Nowej Szkocji na wschodzie. Introdukowane rośliny z tego rodzaju rosną w Europie Zachodniej (komarnik wirginijski B. halimifolia jest tam gatunkiem inwazyjnym[7][8]), na Kaukazie, w południowej Afryce i w Australii[3]. Centrum zróżnicowania rodzaju stanowią tropiki w Ameryce Południowej[9].

Komarnik
Ilustracja
Komarnik wirginijski
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

astropodobne

Rząd

astrowce

Rodzina

astrowate

Podrodzina

Asteroideae

Rodzaj

komarnik

Nazwa systematyczna
Baccharis L.
Sp. Pl.: 860 (1753)[3]
Typ nomenklatoryczny

B. halimifolia Linnaeus[4]

Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons
Baccharis articulata
Baccharis douglasii

Różne gatunki z tego rodzaju wykorzystywane są jako rośliny lecznicze i ozdobne. Z niektórych sporządza się zielony barwnik. B. salicifolia sadzony jest na gruntach zagrożonych erozją. B. sarothroides jest potencjalną rośliną olejodajną. B. trimera wykorzystywany jest do kontrolowania płodności[7].

Morfologia

edytuj
 
Baccharis genistelloides
 
Baccharis genistifolia
Pokrój
Byliny, półkrzewy, krzewy i niewielkie drzewa (do 6 m wysokości). Czasem z kłączami, mają od jednej do wielu łodyg prosto wzniesionych, podnoszących się lub rzadziej płożących, zwykle nagich, czasem owłosionych. Łodygi są często kreskowane do kanciastych lub oskrzydlone, rzadko okrągłe na przekroju i gładkie[9][6]. U gatunków bezlistnych łodygi pełnią funkcję asymilacyjną[7]. Pędy często są żywiczne[9].
Liście
Skrętoległe[9], rzadko naprzeciwległe[6], ogonkowe lub siedzące[9], nierzadko zredukowane do łusek lub całkowicie[6]. Blaszki równowąskie do jajowatych, całobrzegie do piłkowanych lub pierzasto wcinanych[9][6], często gruczołkowato punktowane[9].
Kwiaty
Zebrane w zwykle w jednopłciowe koszyczki (rośliny są dwupienne, rzadziej jednopienne). Koszyczki są siedzące lub szypułkowe, czasem pojedyncze, ale zwykle tworzące kwiatostany złożone w formie kłosów, gron, tyrsów, podbaldachów. Okrywy mają półkulisty lub walcowaty kształt i średnicę od 3 do 9 mm. Listki okrywy są zebrane w 2–5 rzędów i jest ich od 20 do 40. Są 1-nerwowe, lancetowate do jajowatych, zwykle nierówne, zielone, czasem czerwieniejące lub fioletowe, często obłonione i zwykle nagie, rzadziej owłosione. Dno koszyczka jest płaskie lub wypukłe, gładkie lub dołeczkowane, czasem owłosione lub ogruczolone. W koszyczkach męskich znajduje się 10–50 kwiatów. Ich korony są białe lub jasnożółte, z 5 łatkami rozpostartymi lub odgiętymi. W koszyczkach żeńskich kwiatów jest od 20 do 150, ich korony są białawe, nitkowato-rurkowate, z 5 łatkami rozpostartymi lub odgiętymi. Łatki znamienia są spłaszczone i nagie[9][6].
Owoce
Jajowate lub walcowate[9], obłe albo mniej lub bardziej spłaszczone niełupki[6], nagie lub owłosione, jasnobrązowe, z trwałym lub odpadającym puchem kielichowym w postaci 25–50 włosków z drobnymi szczecinkami, barwy białej do jasnopurpurowej, żółtawej lub rzadko brązowej[9].

Systematyka

edytuj
 
Baccharis havardii
 
Baccharis magellanica
 
Baccharis pilularis
 
Baccharis pteronioides
 
Baccharis trimera
Pozycja systematyczna według APweb

Rodzaj z plemienia Astereae, podrodziny Asteroideae i rodziny astrowatych Asteraceae[10]. W obrębie plemienia zaliczany do podplemienia Baccharidinae[6].

Wykaz gatunków[3]

Przypisy

edytuj
  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2024-01-09] (ang.).
  2. ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2024-01-09] (ang.).
  3. ↑ a b c d e f Baccharis L., [w:] Plants of the World online [online], Royal Botanic Gardens, Kew [dostęp 2024-01-09].
  4. ↑ Baccharis, [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [online], Smithsonian Institution [dostęp 2024-01-09].
  5. ↑ Józef Rostafiński: Słownik polskich imion rodzajów oraz wyższych skupień roślin. Kraków: Akademia Umiejętności, 1900, s. 162. (pol.).
  6. ↑ a b c d e f g h J.W. Kadereit, Charles Jeffrey (red.), Flowering plants. Eudicots: Asterales, Berlin: Springer, 2007, s. 311, ISBN 978-3-540-31051-8, OCLC 184984805.
  7. ↑ a b c David J. Mabberley, Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 92, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200.
  8. ↑ Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 9 grudnia 2022 r. w sprawie listy inwazyjnych gatunków obcych stwarzających zagrożenie dla Unii i listy inwazyjnych gatunków obcych stwarzających zagrożenie dla Polski, działań zaradczych oraz środków mających na celu przywrócenie naturalnego stanu ekosystemów, [w:] Dz.U.2022.2649 [online], sip.lex.pl [dostęp 2023-01-24].
  9. ↑ a b c d e f g h i j Scott D. Sundberg, David J. Bogler, Baccharis Linnaeus, [w:] Flora of North America [online], eFloras.org [dostęp 2024-01-09].
  10. ↑ Genus Baccharis L., [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [online], USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System [dostęp 2024-01-09].
Źródło: „https://pl.wiki.x.io/w/index.php?title=Komarnik&oldid=73184690”