Kolej Bałtycka (Estonia)
Kolej Bałtycka (ros. Балтийская железная дорога, niem. Baltische Eisenbahn) – linia kolejowa położona w guberniach petersburskiej i estońskiej Imperium Rosyjskiego, zbudowana w latach 1868-1870. Istniała jako samodzielna linia do 1907 r. Łączyła Petersburg i Kolej Nikołajewską (linia Petersburg – Moskwa) z portami morskimi nad Bałtykiem[1] – estońskim portem w Rewlu i Portem Bałtyckim w Bałtiskim (obecnie miasto Paldiski w zachodniej Estonii). Zgodnie z pierwotnym planem miała zostać zbudowana z pieniędzy publicznych, ale ze względu na brak zainteresowania zarówno cesarza, jak i gabinetu ministrów, powstawała z funduszy prywatnych (z prawem własności). W jej początkowym okresie istnienia (w 1872 r.) Towarzystwo Kolei Bałtyckiej (właściciel linii) nabyło również Kolej Peterhofską (linia Petersburg – Peterhof), wybudowaną w latach 50. XIX wieku[2].
| Балтийская железная дорога | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Dane podstawowe | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Lokalizacja | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Zarządca |
Towarzystwa Kolei Bałtyckich | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Długość |
414 km | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Rozstaw szyn |
1524 mm | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
 Dworzec Bałtycki w Petersburgu (zdjęcie archiwalne z początku XX wieku) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Historia | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Lata budowy |
1868–1870 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Rok otwarcia |
5 listopada 1870 (24 października wg kalendarza juliańskiego)[1] | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Rok likwidacji |
W 1907 r. weszła w skład Kolei Północno-Zachodnich | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Linia kolejowa, oficjalnie otwarta 24 października?/5 listopada 1870[3], miała ważne znaczenie militarno-strategiczne i transportowe, dlatego też w czerwcu 1893 r. została wykupiona przez Skarb Państwa i połączona z Koleją Pskowsko-Ryską. Odtąd była znana pod nową nazwą: Kolej Bałtycko-Pskowsko-Ryska[2]. 1 stycznia?/14 stycznia 1907 została zlikwidowana na mocy decyzji Naczelnego Dowództwa Imperium Rosyjskiego z 27 czerwca?/10 lipca 1906. Jej linie stały się częścią powstających równolegle Kolei Północno-Zachodnich (ros. Северо-Западные железные дороги), których długość eksploatacyjna wynosiła 2716,58 km[2][4].
Budowa
edytujPrzygotowania
edytujW latach 60. XIX wieku zrewidowano podejście do kolei, a w 1863 r. do stolicy przybył Aleksandr von Kursel, przedstawiciel szlachty estońskiej, z projektem statutu Towarzystwa Kolei Bałtyckich. Kilku zagranicznych bankierów planowało wziąć udział w budowie drogi żaleznej i liczyło na gwarancje państwowe, w tym zwrot 5% wydatków. W tym samym czasie podano szacunkowy koszt budowy, który został określony na 73 240 rubli za wiorstę. Projekt został odrzucony przez carską rezolucję ze względu na wysoką cenę i brak możliwości udzielenia gwarancji państwowej[5]. W 1866 r. baron Aleksandr von Pahlen złożył podobną petycję do Rady Ministrów, ale uzyskał jedynie pozwolenie na budowę drogi bez żadnych gwarancji ze strony rządu[6][7].
23 kwietnia?/5 maja 1868 23 kwietnia (5 maja 1868 r.) gubernator prowincji bałtyckich Piotr Albiedinski po raz trzeci złożył wniosek o budowę drogi, ale został on również odrzucony, ponieważ Kolej Bałtycka nie została uwzględniona w zatwierdzonym wykazie linii komunikacyjnych niezbędnych dla państwa. Następnie zainteresowani budową założyli Towarzystwo Kolei Bałtyckich z kapitałem zakładowym w wysokości 26 390 000 rubli, które estońska szlachta prowincjonalna zobowiązała się zebrać w ciągu 8 miesięcy[6][8].
10 sierpnia?/22 sierpnia 1868 Aleksandr von Pahlen przedłożył Radzie Ministrów projekt drogi o długości 377 wiorst i uzyskał jego akceptację. Pierwsze zebranie towarzystwa odbyło się 28 listopada?/10 grudnia 1868. Podpisano umowę z bankierem E. M. Meyerem, który przejął wszystkie koszty. W grudniu tego samego roku zamówiono pierwszy tabor: 16 pasażerskich, 10 bagażowych, 834 wagonów towarowych[9].
Realizacja i otwarcie
edytujPrace ziemne pod przewodnictwem R. V. Stengla rozpoczęły się w maju 1869 r. Wzięło w nich udział 7 000 kopaczy. Ponad 1000 stolarzy i murarzy było zaangażowanych w prace konstrukcyjne związane z wznoszeniem budynków stacji. Do dostarczania materiałów wykorzystano 150 000 wagonów. 80% z 6018 osób pracujących na terenie Estonii przybyło z innych guberni Imperium. Dzięki zastosowaniu imponujących sił i środków, do czasu wstrzymania budowy na sezon zimowy na początku listopada tego samego roku, prawie wszystkie roboty ziemne zostały ukończone[10].
We wrześniu 1870 r. budowa została ukończona. Ułożono 416 km torów, zbudowano 151 mostów oraz 21 stacji, pomiędzy którymi poprowadzono linię telegraficzną (wzdłuż torów). 24 października?/5 listopada 1870 24 października (5 listopada 1870 r.) linia została otwarta dla ruchu[7].
5 listopada?/17 listopada 1870 5 listopada (17) na stacji w Narwie odbyło się uroczyste otwarcie nowej linni kolejowej, na którą wysłano dwa pociągi – z Petersburga i Rewla (Tallinna)[11].
Eksploatacja
edytujPod koniec 1870 r. tabor kolejowy składał się ze 128 parowozów, 316 wagonów pasażerskich i 2310 wagonów towarowych. Średnia prędkość wynosiła około 37 km/h, zatem podróż z Petersburga do Rewla trwała około 12 godzin. Jeśli chodzi o transport towarowy to przewożono przede wszystkim zboże, mąkę, drewno i korę drzewną, a także alkohol i szyny[11].
Fotogaleria
edytuj-
Paldiski -
Keila -
Plan stacji w Tallinnie (Dworzec Bałtycki). -
Tallinn. Dworzec Bałtycki -
Aegviidu -
Lehtse -
Tapa -
Jõhvi -
Narwa -
Petersburg. Dworzec Bałtycki
_jaama.jpg)
Przypisy
edytuj- ↑ a b Октябрьская железная дорога. История дороги [online], rzd.ru, 12 października 2016 [dostęp 2021-09-09] (ros.).
- ↑ a b c Императорские чугýнки К 160-летию открытия Петергофской железной дороги [online], peterhofmuseum.ru [dostęp 2021-09-09] (ros.).
- ↑ 150 лет Балтийской железной дороге [online], Государственный музей истории Санкт-Петербурга [dostęp 2021-09-11] (ros.).
- ↑ О переименовании Петербургско-Варшавской, Балтийской и Псково-Рижской ж. д. в Северо-Западные ж. д.: доклад № 145, 14 июля 1906 г. // РГИА. Ф. 446. Оп. 31. Д. 20.
- ↑ Килуновская i in. 2006 ↓, s. 9–10.
- ↑ a b Килуновская i in. 2006 ↓, s. 10.
- ↑ a b По Балтийской железной дороге от Петербурга до Гатчины [online], Исторический журнал „Гатчина сквозь столетия” [dostęp 2022-05-20] (ros.).
- ↑ № 46184 от 10 августа 1868, Полное собрание законов Российской империи, Второе. 1825—1881 гг. (в 55 томах + тома дополнений и указателей) — СПб.: Тип. II Отделения Собственной Его Императорского Величества Канцелярии, 1830—1885, t. XLIII, cz. II, s. 150—156.
- ↑ Килуновская i in. 2006 ↓, s. 11.
- ↑ Килуновская i in. 2006 ↓, s. 11–12.
- ↑ a b Килуновская i in. 2006 ↓, s. 12.
Bibliografia
edytuj- M. E. Килуновская, B.A. Семёнов, З. Р. Румянцева, С. Г. Попов: На Ижорском плато. Археологические исследования 2003—2004. 2006.