Kolczak (gryzoń)

Kolczak
	Echimys
	F. Cuvier, 1809
	; Przedstawiciel rodzaju – kolczak białolicy (E. chrysurus) na ilustracji opublikowanej między 1700 a 1880 rokiem
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Rząd	gryzonie
Podrząd	jeżozwierzowce
Infrarząd	jeżozwierzokształtne
Nadrodzina	Octodontoidea
Rodzina	kolczakowate
Podrodzina	kolczaki
Plemię	Echimyini
Rodzaj	kolczak
	Typ nomenklatoryczny
	Myoxus chrysurus E.A.W. Zimmermann, 1780
Synonimy
	Loncheres Illiger, 1811; Loncheris: Olfers, 1818; Echymis: Desmarest, 1822; Lonchetes: Billberg, 1828; Nelomys Jourdan, 1837; Echinomys: J.A. Wagner, 1840; Enchomys: Gloger, 1841; Echmiys: Miranda-Ribeiro, 1914;
	Loncheres Illiger, 1811; Loncheris: Olfers, 1818; Echymis: Desmarest, 1822; Lonchetes: Billberg, 1828; Nelomys Jourdan, 1837; Echinomys: J.A. Wagner, 1840; Enchomys: Gloger, 1841; Echmiys: Miranda-Ribeiro, 1914;
Gatunki
	3 gatunki – zobacz opis w tekście
	3 gatunki – zobacz opis w tekście
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Kolczak^[10] (Echimys) – rodzaj ssaków z podrodziny kolczaków (Echimyinae) w obrębie rodziny kolczakowatych (Echimyidae).

Zasięg występowania

Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Ekwadorze, Peru i Brazylii^[11]^[12]^[13].

Morfologia

Długość ciała (bez ogona) 242–335 mm, długość ogona 250–395 mm; masa ciała do 760 g^[12]^[14].

Systematyka

Rodzaj zdefiniował w 1809 roku francuski przyrodnik Frédéric Cuvier na łamach Nouveau Bulletin des Sciences, par la Société Philomathique de Paris^[1]. Cuvier nie wskazał gatunku typowego; w ramach późniejszego oznaczenia w 1935 roku amerykański zoolog George Henry Hamilton Tate na typ nomenklatoryczny wyznaczył kolczaka białolicego (E. chrysurus)^[15].

Etymologia

Echimys (Echymis, Echinomys, Enchomys, Echmiys): gr. έχίνος ekhinos ‘jeż’; μυς mus, μυος muos ‘mysz’^[16].
Loncheres (Lonchetes, Loncheris): gr. λογχηρης lonkhērēs ‘uzbrojony we włócznię’, od λογχη lonkhē ‘ostrze włóczni’^[17]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Myoxus chrysurus Zimmermann, 1780.
Nelomys: gr. νηλης nēlēs ‘nielitościwy, bezlitosny’; μυς mus, μυος muos ‘mysz’^[18]. Gatunek typowy (oryginalne oznaczeni): Echimys cristatus Desmarest, 1817 (= Myoxus chrysurus Zimmermann, 1780).

Podział systematyczny

Do rodzaju należą następujące gatunki^[19]^[14]^[11]^[10]:

Echimys saturnus O. Thomas, 1928 – kolczak ciemny
Echimys chrysurus (E.A.W. Zimmermann, 1780) – kolczak białolicy
Echimys vieirai Iack-Ximenes, de Vivo & Percequillo, 2005 – kolczak kasztanowogłowy

Uwagi

↑ ^a ^b Niepoprawna późniejsza pisownia Loncheres Illiger, 1811.
↑ ^a ^b ^c ^d Niepoprawna późniejsza pisownia Echimys G. Cuvier, 1809.

Przypisy

↑ ^a ^b F. Cuvier. Extrait des premiers Mémoires de M. E. Cuvier, sur les Denis des mammifères considérées comine caractères génériques. „Nouveau Bulletin des Sciences, par la Société Philomathique de Paris”. 1 (24), s. 394, 1809. (fr.).
↑ J.K.W. Illiger: Prodromus systematis mammalium et avium: additis terminis zoographicis utriusque classis, eorumque versione germanica. Berolini: Sumptibus C. Salfeld, 1811, s. 90. (łac.).
↑ I. von Olfers: Bemerkungen zu Illiger’s Überblick der Säugeth-iere nach ihrer Vertheilung über die Welttheile, rücksichtlich der Südamericanischen Arten (Species). W: W.L. von Eschwege: Journal von Brasilien oder vermischte Nachrichten aus Brasilien, auf wissenschaftlichen Reisen gesammelt. Cz. 2. Weimar: Herzoglich Sächsisch Privilegirtes Landes-Industrie-Comptoir, 1818, s. 212. (niem.).
↑ A.G. Desmarest: Mammalogie, ou, Description des espèces de mammifères. Cz. 2. Paris: Chez Mme. Veuve Agasse, imprimeur-libraire, 1822, s. 291, seria: Encyclopédie méthodique. (fr.).
↑ G.J. Billberg: Synopsis Faunae Scandinaviae. T. 1. Cz. 1: Mammalia. Holmiae: Ex officina typogr. Caroli Deleen, 1828, s. tab. A. (łac.).
↑ C. Jourdan. Memoiré sur quelques mammifères nouveaux. „Comptes rendus hebdomadaires de l’Académie des Sciences”. 5, s. 522, 1837. (fr.).
↑ J.A. Wagner. Beschreibung einiger neuer Nager, welche auf der Reise des Herrn Hofraths von Schubert gesammelt wurden, mit Bezugnahme auf einige andere verwandte Formen. „Abhandlungen der Mathematisch-Physikalischen Klasse der Königlich Bayerischen Akademie der Wissenschaften”. 3, s. 203, 1843. (niem.).
↑ C.W.L. Gloger: Gemeinnütziges Hand- und Hilfsbuch der Naturgeschichte. Für gebildete Leser aller Stände, besonders für die reifere Jugend und ihre Lehrer. Breslau: A. Schulz, 1842, s. 100. (niem.).
↑ A. de Miranda Ribeiro: Mammíferos. Cebidæ, Hapalidæ; Vespertilionidæ, Emballonuridæ, Phyllostomatidæ; Felidæ, Mustelidæ, Canidæ, Procyonidæ; Tapyridæ; Suidæ, Cervidæ; Sciuridæ, Muridæ, Octodontidæ, Coenduidæ, Dasyproctidæ, Caviidæ e Leporidæ; Platanistidæ; Bradypodidæ, Myrmecophagidæ, Dasypodidæ; Didelphyidæ. Rio de Janeiro: Commissão de Linhas Telegraphicas Estrategicas de Matto-Grosso ao Amazonas, 1914, s. 42. (hiszp.).
↑ ^a ^b Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 293. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
↑ ^a ^b C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 580. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
↑ ^a ^b P.-H. Fabre, J. Patton & Y. Leite: Family Echimyidae (Hutias, Coypu South and American Spiny-rats). W: D.E. Wilson, T.E. Lacher, Jr & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 6: Lagomorphs and Rodents I. Barcelona: Lynx Edicions, 2016, s. 632–633. ISBN 978-84-941892-3-4. (ang.).
↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Echimys. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-02-25].
↑ ^a ^b Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 373. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
↑ G.H.H. Tate. The taxonomy of the genera of neotropical hystricoid rodents. „Bulletin of the American Museum of Natural History”. 58 (5), s. 430, 1935. (ang.).
↑ Palmer 1904 ↓, s. 248.
↑ Palmer 1904 ↓, s. 380.
↑ Palmer 1904 ↓, s. 451.
↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-10-19]. (ang.).

Bibliografia

T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 1–984, 1904. (ang.).

[npp1-3] Niepoprawna późniejsza pisownia Loncheres Illiger, 1811.

[npp2-5] Niepoprawna późniejsza pisownia Echimys G. Cuvier, 1809.

[Cuvier-1] F. Cuvier. Extrait des premiers Mémoires de M. E. Cuvier, sur les Denis des mammifères considérées comine caractères génériques. „Nouveau Bulletin des Sciences, par la Société Philomathique de Paris”. 1 (24), s. 394, 1809. (fr.).

[Illiger-2] J.K.W. Illiger: Prodromus systematis mammalium et avium: additis terminis zoographicis utriusque classis, eorumque versione germanica. Berolini: Sumptibus C. Salfeld, 1811, s. 90. (łac.).

[olf-4] I. von Olfers: Bemerkungen zu Illiger’s Überblick der Säugeth-iere nach ihrer Vertheilung über die Welttheile, rücksichtlich der Südamericanischen Arten (Species). W: W.L. von Eschwege: Journal von Brasilien oder vermischte Nachrichten aus Brasilien, auf wissenschaftlichen Reisen gesammelt. Cz. 2. Weimar: Herzoglich Sächsisch Privilegirtes Landes-Industrie-Comptoir, 1818, s. 212. (niem.).

[des-6] A.G. Desmarest: Mammalogie, ou, Description des espèces de mammifères. Cz. 2. Paris: Chez Mme. Veuve Agasse, imprimeur-libraire, 1822, s. 291, seria: Encyclopédie méthodique. (fr.).

[Billberg-7] G.J. Billberg: Synopsis Faunae Scandinaviae. T. 1. Cz. 1: Mammalia. Holmiae: Ex officina typogr. Caroli Deleen, 1828, s. tab. A. (łac.).

[Jourdan-8] C. Jourdan. Memoiré sur quelques mammifères nouveaux. „Comptes rendus hebdomadaires de l’Académie des Sciences”. 5, s. 522, 1837. (fr.).

[Wagner-9] J.A. Wagner. Beschreibung einiger neuer Nager, welche auf der Reise des Herrn Hofraths von Schubert gesammelt wurden, mit Bezugnahme auf einige andere verwandte Formen. „Abhandlungen der Mathematisch-Physikalischen Klasse der Königlich Bayerischen Akademie der Wissenschaften”. 3, s. 203, 1843. (niem.).

[glo-10] C.W.L. Gloger: Gemeinnütziges Hand- und Hilfsbuch der Naturgeschichte. Für gebildete Leser aller Stände, besonders für die reifere Jugend und ihre Lehrer. Breslau: A. Schulz, 1842, s. 100. (niem.).

[rib-11] A. de Miranda Ribeiro: Mammíferos. Cebidæ, Hapalidæ; Vespertilionidæ, Emballonuridæ, Phyllostomatidæ; Felidæ, Mustelidæ, Canidæ, Procyonidæ; Tapyridæ; Suidæ, Cervidæ; Sciuridæ, Muridæ, Octodontidæ, Coenduidæ, Dasyproctidæ, Caviidæ e Leporidæ; Platanistidæ; Bradypodidæ, Myrmecophagidæ, Dasypodidæ; Didelphyidæ. Rio de Janeiro: Commissão de Linhas Telegraphicas Estrategicas de Matto-Grosso ao Amazonas, 1914, s. 42. (hiszp.).

[Cichocki&inni-12] Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 293. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[Burgin&inni-13] C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 580. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).

[Fabre&inni-14] P.-H. Fabre, J. Patton & Y. Leite: Family Echimyidae (Hutias, Coypu South and American Spiny-rats). W: D.E. Wilson, T.E. Lacher, Jr & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 6: Lagomorphs and Rodents I. Barcelona: Lynx Edicions, 2016, s. 632–633. ISBN 978-84-941892-3-4. (ang.).

[Wilson&Reeder-15] D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Echimys. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-02-25].

[amw-16] Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 373. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).

[tate-17] G.H.H. Tate. The taxonomy of the genera of neotropical hystricoid rodents. „Bulletin of the American Museum of Natural History”. 58 (5), s. 430, 1935. (ang.).

[CITEREFPalmer1904[https://www.biodiversitylibrary.org/page/27791995#page/256/mode/1up_248]-18] Palmer 1904 ↓, s. 248.

[CITEREFPalmer1904[https://biodiversitylibrary.org/page/27792127_380]-19] Palmer 1904 ↓, s. 380.

[CITEREFPalmer1904[https://biodiversitylibrary.org/page/27792198_451]-20] Palmer 1904 ↓, s. 451.

[mdd-21] N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-10-19]. (ang.).

[10]

[1]

[2]

[a]

[3]

[b]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]