Kościół Wszystkich Świętych w Cudzynowicach
Kościół Wszystkich Świętych w Cudzynowicach – drewniany, rzymskokatolicki kościół parafialny zlokalizowany w centrum wsi Cudzynowice w powiecie kazimierskim (województwo świętokrzyskie).
 nr rej. 367 z 1957-01-12, 240 z 1967-02-11, A.185/1-2 z 2008-10-01
| |||||||||
| kościół parafialny | |||||||||
_All_Saints_church_in_Cudzynowice_03.jpg) Fasada wejściowa | |||||||||
| Państwo | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Miejscowość | |||||||||
| Adres |
Cudzynowice 97 | ||||||||
| Wyznanie | |||||||||
| Kościół | |||||||||
| parafia | |||||||||
| Wezwanie |
Wszyscy Święci | ||||||||
| |||||||||
| |||||||||
Położenie na mapie gminy Kazimierza Wielka  | |||||||||
Położenie na mapie Polski  | |||||||||
Położenie na mapie województwa świętokrzyskiego  | |||||||||
Położenie na mapie powiatu kazimierskiego  | |||||||||
 50°17′22,2781″N 20°29′01,9021″E/50,289522 20,483862
| |||||||||
Historia
edytuj
Pierwsza drewniana świątynia we wsi wzniesiona została przed 1326 na wzgórzu o nazwie Koci Zamek na rozwidleniu dróg do Skalbmierza i Krakowa. W 1589 (wizytacja) obiekt ten miał dwa ołtarze, wieżę z sygnaturką oraz wolnostojącą dzwonnicę z dwoma dzwonami. Możliwe, że wówczas kościół przeniesiono ze wzgórza Koci Zamek w pobliże dworu Ślizów-Czudzinowskich, czyli na obecne miejsce i odnowiono. Stara świątynia stała do początku XVII wieku. W 1608 biskup Piotr Tomicki przyłączył parafię do Kazimierzy Wielkiej i w 1610 polecił zamknąć stary kościół. W 1634 poświadczono odbudowę obiektu, natomiast w 1727 w kościele były trzy ołtarze, ambona, konfesjonał, podłoga z drewna, ławki, zakrystia, chór, trzynaście obrazów na płótnie, srebrny krzyż, dwie mosiężne lampy i naczynia liturgiczne[1].
W 1757 właścicielka Cudzynowic, Teresa z Morsztynów Ossolińska, kasztelanowa sandomierska, postanowiła wznieść we wsi nowy kościół. Rozebrano wówczas stary i na jego miejscu stanął obecny, konsekrowany 20 czerwca 1762 przez biskupa Kajetana Sołtyka, który ofiarował srebrną, pozłacaną, barokową monstrancję, relikwiarz Krzyża Świętego i drugi, z relikwiami św. Antoniego z Padwy[1][2].
Do nowego obiektu przeniesiono część wyposażenia ze starego kościoła. Remonty w świątyni przeprowadzono w 1826, 1849 i 1891. W 1913 wnętrze odmalowano. Po 1945 zbudowano skarbczyk. W 1992 dach gontowy wymieniono kryty blachą miedzianą, a w 1993 odnowiono dzwonnicę. W latach 2002-2003 odnowiono polichromie na stropie prezbiterium, natomiast w 2011 na stropie nawy i w nawie. Przy tej okazji przeprowadzono też inne prace, m.in. posadzkarskie[2].
Architektura i wyposażenie
edytujDo najcenniejszych zabytków w kościele należą, pochodzące najpewniej ze świątyni poprzedniej:
- drewniana gotycka rzeźba Matki Boskiej z Dzieciątkiem (koniec XIV wieku),
- belka łuku tęczowego wraz z krzyżem (pierwsza połowa XV wieku),
- drewniane figury św. Doroty i św. Katarzyny (druga połowa XV wieku).
Na wyposażenie składają się ponadto rokokowa monstrancja (połowa XVIII wieku), relikwiarze, kielichy i naczynia liturgiczne z cyny, jak również ornaty[3].
Obok kościoła stoi czworoboczna, drewniana, współczesna świątyni dzwonnica pokryta gontem, z trzema dzwonami, przy czym najstarszy został odlany w Gdańsku w 1759 przez Emmanuela Wittwerka, o czym informuje stosowna inskrypcja. Drugi dzwon pochodzi z 1867 i odlano go prawdopodobnie na 110. rocznicę budowy nowego kościoła. Trzeci odlano w zakładzie braci Felczyńskich w 1981 z okazji wyboru Karola Wojtyły na papieża[3].
Galeria
edytuj-
Widok od prezbiterium -
.jpg)
_All_Saints_church_in_Cudzynowice_01.jpg)
Przypisy
edytuj- ↑ a b Stefan Czuba, Historia - Rzymskokatolicka Parafia pw. Wszystkich Świętych w Cudzynowicach [online], parafiacudzynowice.pl [dostęp 2024-10-28].
- ↑ a b Nina Glińska, Zespół kościoła parafialnego pw. Wszystkich Świętych, kościół 1757 - 1800. Cudzynowice [online], Zabytek.pl, 2014.
- ↑ a b Stefan Czuba, Zabytki - Rzymskokatolicka Parafia pw. Wszystkich Świętych w Cudzynowicach [online], parafiacudzynowice.pl [dostęp 2024-10-28].