Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Obszy

Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Obszyparafialny kościół rzymskokatolicki w Obszy, wzniesiony jako cerkiew unicka, następnie użytkowany przez parafię prawosławną.

Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny
Zabytek: nr rej. A/1467 z dnia 24.06.1983
kościół parafialny
Ilustracja
Państwo

 Polska

Województwo

 lubelskie

Miejscowość

Obsza

Wyznanie

katolicyzm

Kościół

Kościół katolicki

Diecezja

Diecezja zamojsko-lubaczowska

Wezwanie

Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny

Wspomnienie liturgiczne

15 sierpnia

Położenie na mapie gminy Obsza
Mapa konturowa gminy Obsza, blisko centrum po lewej na dole znajduje się punkt z opisem „Obsza, dawna cerkiew”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole po prawej znajduje się punkt z opisem „Obsza, dawna cerkiew”
Położenie na mapie województwa lubelskiego
Mapa konturowa województwa lubelskiego, blisko dolnej krawiędzi znajduje się punkt z opisem „Obsza, dawna cerkiew”
Położenie na mapie powiatu biłgorajskiego
Mapa konturowa powiatu biłgorajskiego, blisko dolnej krawiędzi nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „Obsza, dawna cerkiew”
Ziemia50°18′46,7″N 22°57′41,1″E/50,312972 22,961417

Historia

edytuj

Cerkiew prawosławna w Obszy wzmiankowana jest po raz pierwszy w r. 1531. Następnie miejscowa parafia przyjęła unię. Nową drewnianą świątynię na miejscu starszej zbudowano w 1762. Budowla ta istniała do pożaru w 1854. Cztery lata później przystąpiono do budowy nowej cerkwi unickiej, oddanej do użytku w 1860[1].

Po likwidacji unickiej diecezji chełmskiej obiekt stał się siedzibą parafii prawosławnej. W latach 1881–1883 został gruntownie przebudowany[2].

W 1919 budynek został zrewindykowany na rzecz Kościoła rzymskokatolickiego[3].

Został zwrócony prawosławnym przez niemieckie władze okupacyjne w 1943 i był ponownie cerkwią parafialną przez rok. W 1943 w cerkwi służył ks. Paweł Szwajko, w 2003 kanonizowany jako jeden z męczenników chełmskich i podlaskich razem ze swoją małżonką Joanną[4].

W 1952, w związku z powtórną zmianą wyznania na rzymskokatolickie, budynek został gruntownie przebudowany, zmieniono konstrukcję zwieńczeń i dachu. Kolejny remont świątyni miał miejsce w latach 1988-1989[2].

Architektura

edytuj

Kościół w Obszy jest budowlą trójdzielną z kwadratową nawą krytą dachem namiotowym, nad przedsionkiem wznosi się wieżyczka[2].

Otoczenie

edytuj

Pierwotnie teren otaczający świątynię pełnił funkcje cmentarza. W XIX w. wytyczono nowe nekropolie - jedną na terenie dawnego ogrodu przy plebanii, drugą zaś poza zabudową wsi, kilkadziesiąt metrów od cerkwi. Pierwszy z cmentarzy zachował się w postaci szczątkowej, drugi jest nieczynny. Parafia rzymskokatolicka w Obszy w 1919 otworzyła na swoje potrzeby nową nekropolię[3].

Przypisy

edytuj
  1. D. Kawałko, Cmentarze województwa zamojskiego, Państwowa Służba Ochrony Zabytków, Zamość 1994, s. 167-168.
  2. a b c Paulina Cynalewska-Kuczma, Architektura cerkiewna Królestwa Polskiego narzędziem integracji z Imperium Rosyjskim, Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Adama Mickiewicza, 2004, s. 144, ISBN 83-232-1463-8, OCLC 69452580.
  3. a b D. Kawałko, Cmentarze województwa zamojskiego, Państwowa Służba Ochrony Zabytków, Zamość 1994, s. 168-169.
  4. G. J. Pelica, Krew pod archiwalnym pyłem, "Przegląd Prawosławny", nr 4 (214), kwiecień 2003