Kościół Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny w Nowej Wsi Wielkiej

Kościół Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny w Nowej Wsi Wielkiej – kościół położony w Nowej Wsi Wielkiej, którego patronką jest Niepokalane Poczęcie Najświętszej Maryi Panny.

Kościół Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny

nr rej. A/828 z dnia 08 stycznia 1997
kościół parafialny
Widok kościoła
Państwo	Polska
Miejscowość	Nowa Wieś Wielka
Wyznanie	katolickie
Kościół	rzymskokatolicki
Parafia	Parafia Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny w Nowej Wsi Wielkiej
Wezwanie	Niepokalane Poczęcie Najświętszej Maryi Panny
Historia Data rozpoczęcia budowy 1867 Data zakończenia budowy 1868 Data poświęcenia 1945
Dane świątyni Świątynia • materiał bud. • wysokość • długość • szerokość • cegła 14 m 34 m 14 m Wieża kościelna • liczba wież • wysokość wież 1 48 m
Położenie na mapie Polski Kościół Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego Kościół Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny
Położenie na mapie powiatu bydgoskiego Kościół Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny
Położenie na mapie gminy Nowa Wieś Wielka Kościół Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny
52°58′10″N 18°05′30″E

Położenie

Kościół znajduje się po wschodniej stronie drogi krajowej nr 25, w centralnej części wsi Nowa Wieś Wielka, gmina Nowa Wieś Wielka, powiat bydgoski, w odległości ok. 20 km od miasta Bydgoszczy.

Historia

W latach 1867–1868 miejscowa gmina ewangelicka wybudowała w Nowej Wsi Wielkiej zbór ewangelicki w stylu neogotyckim. Na południowy wschód od kościoła wzniesiono tzw. pastorówkę. Ewangelicy stanowili wówczas przytłaczającą większość mieszkańców tego rejonu. Zakup gruntu i budowa kościoła finansowany był z funduszy własnych gminy, z dotacji bydgoskiego urzędu rejencyjnego, we współpracy z bydgoskim urzędem budowlanym. W 1897 r. świątynię wyposażono w funkcjonujące do dnia dzisiejszego organy i nieco później w dzwon.

Po włączeniu wsi do odrodzonej Rzeczypospolitej w 1920 r. zmieniły się stosunki ludnościowe i społeczne. Pojawiła się potrzeba powołania nowej parafii rzymskokatolickiej w Nowej Wsi Wielkiej, co miało znaczenie dla odwrócenia skutków germanizacji oraz spełnienia życzeń miejscowej społeczności polskiej.

3 lipca 1925 r. arcybiskup metropolita gnieźnieński i poznański, prymas Polski kardynał Edmund Dalbor wydał dekret erygujący parafię Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny w Nowej Wsi Wielkiej, wydzielonej z dotychczasowych parafii: w Lisewie Kościelnym oraz w Pęchowie. Do 1945 r. kościół spełniał jednak nadal funkcję zboru ewangelickiego, podczas gdy katolicy wystawili tymczasową kaplicę i podjęli (od 1933 roku) starania w celu budowy kościoła według projektu arch. Stefana Cybichowskiego. Do kaplicy zakupiono obraz Matki Bożej Niepokalanej pędzla Adama Styki. Podczas II wojny światowej hitlerowcy skonfiskowali materiały budowlane, a kaplicę zamienili na dom partii nazistowskiej.

Po wojnie gmina ewangelicka we wsi przestała istnieć. Opuszczona świątynia poewangelicka została przekazana dla potrzeb parafii katolickiej i 25 marca 1945 r. poświęcona. W 1946 roku zaczęto przeprowadzać prace remontowe i inwestycyjne oraz uzupełniać wyposażenie kościoła. W 1947 r. zelektryfikowano kościół i plebanię, a dwa lata później zakupiono obraz Maryi Niepokalanej autorstwa artysty malarza Olewińskiego z Bydgoszczy, który w złoconej ramie umieszczono w ołtarzu głównym.

W latach 1959–1960 został wykonany główny ołtarz przez bydgoskich artystów Alfonsa Górnego (rzeźby) i Jana Zacholskiego (prace malarskie i pozłotnicze). Po obu stronach obrazu Niepokalanej umieszczono figury św. Kazimierza Królewicza i św. Stanisława Kostki. Ołtarz poświęcił 16 października 1960 r. bp Lucjan Bernacki. W latach 1964–1965 wnętrze kościoła ozdobiono nową polichromią, przedstawiającą Chrystusa Króla adorowanego przez dwóch aniołów oraz osiemnastu świętych i błogosławionych polskich. Sceny figuralne wykonał artysta malarz Kazimierz Drapiewski, zaś dekorację ornamentalną Marian Gierszewski. W późniejszych latach kościół wzbogacał się o nowe obrazy: Najświętszego Serca Pana Jezusa (1967), Matki Boskiej Królowej Polski (1971), Matki Boskiej Częstochowskiej (1972), Miłosierdzia Bożego (1995), Matki Boskiej Nieustającej Pomocy (2002). Na chórze znajdują się funkcjonujące do dziś organy z 1897.

W 1995 r. kościół Niepokalanego Poczęcia NMP w Nowej Wsi Wielkiej wpisano do rejestru zabytków. Od tej pory prowadzono konsekwentnie prace renowacyjne: remont dachu (1996), remont wieży (1999, 2001), odnowienie wyposażenia kościoła (2001), założono ogrzewanie (2001), uruchomiono zegar na wieży kościelnej (2006).

Architektura

Kościół wzniesiony pierwotnie jako zbór ewangelicko-unijny posiada cechy charakterystyczne dla tego typu świątyń. Styl zewnętrzny odpowiada manierze ceglanego gotyku. Także wnętrze poprzez swój emporowy układ, wyposażenie i elementy wystroju odpowiada stylistyce kościołów ewangelickich.

Przy kościele kończy się 16,9 km żółty szlak turystyczny przez Puszczę Bydgoską im. bł. Czesława Jóźwiaka, jednego z Poznańskiej Piątki polskich męczenników II wojny światowej beatyfikowanych 13 czerwca 1999 przez św. Jana Pawła II. Szlak prowadzi od kościoła NMP Królowej Polski w Brzozie przez nieistniejącą obecnie wieś Łażyn, miejsce urodzenia błogosławionego (gdzie znajduje się głaz z tablicą pamiątkową) i biegnie w kierunku południowym, do Nowej Wsi Wielkiej.